تۆلێرانس (ئەگەر بشێت بڵێین لێبووردەیی) داننان و ڕێپێدانە بەئەوی دیكە بۆ ژیان لەژینگەیەكی ئاشتیی دوور لەتوندوتیژیی و ترساندن.
تۆلێرانس لەسەدەی شازدەی زاینییەوە، وەك چەمكێكی ئەخلاقیی و ڕەفتاریی بەرامبەر ئایینزاكانی دیكە هاتە ئاراوە، كاتێك پەیڕەوكارانی توندڕەوی ئایینزاكانی ئەوروپا جەنگی خوێناوییان لەدژی یەكدی بەرپاكردبوو.
لەسەدەی حەڤدەی زایینیشدا بووە چەمكێكی یاسایی بۆ حوكمكردنی یاسا بەرەو فرەیی و مافی جیاوازبوون و پاراستنی تایبەتمەندیی مرۆڤەكان و، ڕەچاوكردنی مافیان لەئازادیی و ئەركیشیان لەبەپرسیارێتیدا.
هەندێك لەپێداویستییەكانی تۆلێرانس:
یەكەم: هەبوون و چەسپاندنی بنەمای هاووڵاتیبوون و یەكسانی و مافی جیاوازبوون و فرەیی و، چاودێریكردنی هەر گوفتارو ڕەفتارێكی جیاكاریی كە لەوانەیە ببێتە هۆی دروستكردنی پشێویی كۆمەڵایەتیی و كەلتووریی.
دووەم: هەبوونی یاساو ڕێسای ڕێگر لە سەرپێچیكاران بەرامبەر ئایین و نەتەوەكان و، سزادانیشیان لە بەرامبەر سەركێشیی و سەرپێچییەكانیاندا، چونكە تۆلێرانس بەمانای چاوپۆشین نییە لە ئەنجامدانی تاوانی ڕێكخراو.
سێیەم: هەبوونی دەسەڵاتێكی سەربەخۆی دادوەریی، چونكە تۆلێرانس مانای دەستبەرداربوون نییە لە مافەكانی مرۆڤ و ئازادییە گشتییەكان.
چوارەم: هەبوونی پرۆگرامێكی پەروەردەیی و فێركردن لەسەر بنەمای یەكسانیی، چونكە تۆلێرانس پەروەردەیە.
پێنجەم: هەبوونی ئازادیی ڕادەربڕین و پەخشكردنی بەهاكانی تۆلێرانس و پێكەوەژیان.
هەندێك لەبنەماكانی تۆلێرانس:
یەكەم: ڕێژەیی مەعریفە، واتە كاری مرۆڤ گەڕان و نزیكبوونەوەیە لە حەقیقەت، نەك بانگەشە بۆ گەیشتن بە حەقیقەت و مۆنۆپۆڵكردنی حەقیقەت و تێگەیشتنی ڕەها.
دووەم: كەس پارێزراو نییە لەهەڵەكردن، واتە مرۆڤی مەعسووم نییە لەنێو مرۆڤەكانی ئەم سەردەمەداو، هەموو مرۆڤێك شیاوی هەڵەكردنە.
سێیەم: قەبوڵكردنی فرەیی بەمانای ئەوەی كاتێك هەر كەسەو بەشێكی ڕاستییەكانی لەلا بێت، ئیدی لە فرە بوونی ڕاستییەكاندا، پێویستە فرەیی كەلتووریی و كۆمەڵایەتیی و ئاینیی و سیاسیی و ئابووریش بوونی هەبێت لەنێو كۆمەڵگەدا.
چوارەم: قەبوڵكردنی جیاوازبوون، واتە یەكدی قەبوڵكردن و خوێندنەوەی بەرامبەر لە ڕوانگەی ئەوەی مرۆڤەكان نابێت لە قاڵب بدرێن و وەك یەك بیربكەنەوە.
پێنجەم: قەبوڵكردنی مافەكانی ئەوانی دی، ئەمەش ڕەهەندێكی یاسایی و سیاسیی هەیە كەوەك دەرئەنجامێكی تۆلێرانس پێویستە بەرجەستە بێت لە كۆمەڵگەدا.
شەشەم: دابینكردنی دادپەروەریی و یەكسانیی بۆ هاووڵاتیان لەبەرامبەر یاساداو، پێدانی هەلی وەك یەك لەكارو خزمەتگوزارییدا.
حەوتەم: دووركەوتنەوە لە ڕابووردوو، واتە ژیان لە ئەمڕۆداو، دووركەوتنەوە لە شەڕەكانی نێو كتێبەكانی مێژوو، ئەمەش بێگومان پرۆسەیەكی پەروەردەیی فراوانی دەوێت، ئەگەر نا، ئەوسا بیری توندڕەویی هەڕەشەی گەورەمان لێدەكات لەنێو نووسراوە ئاوەژووكراوەكانی مێژووەوە.
نووسەری عەرەب(سالم ئەلیامی) بە ڕەخنەگرتن لە واقیعی توندڕەوانەی ئێستای جیهانی ئیسلامیی، لە ئەمریكاوە لەبارەی گرنگیی و بایەخی پڕۆسەی پەروەردەییەوە دەنووسێت و دەڵێت:
((لە ئەمریكا (دكتۆر جێم)ی هاوڕێم پێیگوتم: گرفتی ئێوە لەوێوە دەست پێدەكات كە منداڵەكانتان لە قوتابخانەوە فێری ئەوە دەكەن تەنها بپرسێت: چی؟ فێری ناكەن بپرسێت: چۆن؟ بۆچی؟
پێمگوت: جیاوازیی چییە لەنێوان (چی؟) و(چۆن؟ و بۆچی؟)دا؟
پێیگوتم: چی؟ پرسیارێكە وەڵامەكەی تەلقین ئاسا منداڵ فێری تەسلیم بوون و لەبەركردنی بێ بیركردنەوە دەكات، بەڵام(چۆن؟ و بۆچی؟) فێری دەكەن كە وەڵام وەرنەگرێت هەتا قەناعەتی بۆ دروست دەبێت، بەمەش كە گەورە دەبێت عەقڵی خۆی بە ئاسانی تەسلیمی وەڵامە سواوەكانی ئایدیۆلیجیست و، بازرگانەكانی ئایین و، چەواشەكارانی مێژوو نەكات.
منداڵەكانتان فێر بكەن بپرسن: بۆچی دواكەوتین؟ بۆچی شەڕەكانی ڕابردوو ڕوویاندا؟
لێگەڕێن با ڕووە شاراوەكانی مێژوو بدۆزنەوە كە ئێوەی گەورەكان شاردوتانەوە، چونكە ژیان لەنێو مێژووی ئاوەژووكراودا، ناهێڵێت ئەقڵ بەڕووی فەزای ئازاددا بكرێتەوە)).