دوا بەدوای سەركەوتنی (مورسی) لەهەڵبژاردنە سەرۆكایەتییەكەی میسرداو، دەست بەكاربوونی وەك سەرۆكی میسر، بەڕێز (نیلسۆن ماندێللا) نامەیەكی بۆ نارد كەتیایدا كۆمەڵێك رێنمایی پڕ ئەزموونی تێدا بوو، بەڵام وا دەركەوت كە (مورسی) نەیتوانی یان نەیویست یان لەخۆی سەرووتر نەیهێشت سوود لەو رێنماییانە وەربگرێت، بۆیە ماوەی سەرۆكایەتییەكەی كورتی خایاند.
ئەمەی لای خوارەوە دەقی نامەكەی (نیلسۆن ماندێللا)یە كەسایەتی (الاخبار. انفو) لەبەرواری (25/6/2012)دا بەزمانی عەرەبی بڵاوی كردۆتەوەو، لەبەر گرنگیی نامەكە بەپێویستم زانیی وەریبگێڕمە سەر زمانی كوردی.
دەقی نامەكەی ماندێلا بۆ مورسی:
(برای بەڕێزم دكتۆر موحەممەد مورسی عیسا ئەلعەیات
پیرۆزباییتان لێدەكەم بەتێپەڕاندنی گەلی میسر بۆ ئەم قۆناغە ناسكەی لەمێژووداو، بەهەڵبژاردنتان وەك سەرۆك بۆ وڵاتە دێرینەكەتان.
لەكاتێكدا ئەم نامەیەت بۆ دەنووسم كەتازە گەڕاومەتەوە گوندی (كۆنۆ)، ئەو شوێنەی كەتیایدا لەدایكبوومەو، ئێستاش لەچوونە نێو وردەكاریی سیاسەت دووركەوتوومەتەوە، چونكە تەندروستیم بواری ئەوەم ناداتێ بەدواداچوونی سیاسیم هەبێت، بەڵام بەپەرۆش بووم بۆ بەدواداچوونی چیرۆكە میسرییەكە لەبەر پێگەی وڵاتەكەتان لەكیشوەری ئەفریقیاداو، لەبەر پەرۆشیم بۆ سەرخستنی ئەو ئەزموونانەی كەوەك خاڵی وەرچەرخانی گەورەن لەمێژووی گەلاندا.
من لەپێگەی ئەو كەسەدا نیم كەبتوانێت وانە بەئێوە پێشكەش بكات، بەڵام ئەمەش رێگر نییە لەبەردەم ئەوەی هەندێك قسە لەبارەی ئەزموونەكانەوە بكەم بۆ وەرگرتنی پەند لەسەركەوتن و شكستەكانی رابووردوو.
لەشتە سەیرەكانی رۆژگار ئەوەیە كە من لەساڵی (1994)دا، وەك سەرۆك چوومە نێو كۆشكی سەرۆكایەتییەوە لەشاری (بریتۆریا) دوای تێپەڕبوونی (83)ساڵ بەسەر دامەزراندنی پارتەكەمدا (پارتی كۆنگرەی نیشتمانی ئەفریقیا)، ئێوەش لەكاتێكدا دەچنە نێو كۆشكی سەرۆكایەتییەوە كە(84) ساڵ بەسەر دامەزراندنی (كۆمەڵی ئیخوان)دا تێپەڕ دەبێت.
لێرەدا – بەم بەراوردكردنە – نامەوێت تیۆرێك لە زانستە سیاسییەكاندا بێنمە ئاراوە، بەڵام لەیەكچوونی هەردوو رووداوەكە جێگەی سەرنج لێدانە.
كەواتە ئێوە دەسەڵات دەگرنە دەست لەدوای خەباتێكی سەختی كۆمەڵێكی رەگ داكوتاو لەكۆمەڵگەی میسریدا، كە هەڵقوڵاوە لەو خاكەی كە (نیل) بەبەخشش و مەدەنییەت هەزاران ساڵە ئاوی دەدات.
جیاوازیی نێوان (كۆمەڵی ئیخوان) و(پارتی كۆنگرەی نیشتمانی ئەفریقیا) لەوەدایە كە ئێوە رووبەڕووی زۆربەی جۆرەكانی ئەشكەنجەو ئازاردان بوونەتەوە لەنێو زیندانەكاندا، كە ئێمە تووشی شتی لەو جۆرە نەبووین، چونكە رژێمی ئاپارتایدو جیاكاری رەگەزپەرستیی هەرچەندە ستەمكار بوو، بەڵام یاسای هەبوو، بۆیە خەباتگێڕەكانمان لەنێو زیندانەكاندا ئەشكەنجە نەدەدران.
بۆیە كە ئێوە لەهەناوی ئەو ئازارو ئەشەنجەیەوە گەیشتوونەتە دەسەڵات، هیوادارم ئەو وێنانە نەگەڕێنەوە بۆ ئەوەی بەشێوازێكی نێگەتیڤانە واتان لێنەكات ئێوەش لەگەڵ بەرامبەرەكانتاندا بەكاریان بێننەوە.
جا بۆ ئەوەی وردەكاری و پێچ وپەناكانی نێو مێژوو كاتەكەمان نەبات، ئەم سەرنجانە دەخەمەڕوو، هیوادارم لەلایەن ئێوەوە بیریان لێبكرێتەوە:
یەكەم: گرنگیی كۆڕایی (ئیجماع):
كۆڕایی (ئیجماع) زەحمەت و دەگمەنە لەساتی وەرچەرخانە گەورەكاندا، بەڵام دەتپارێزێت لەهەڵەكردن و دەشتپارێزێت لەبەهەدەردانی گەرموگوڕیی شۆرش لەو شەڕە لاوەكییانەدا كە وڵات پێش ناخەن، بەڵكو دەبنە هۆی دەركەوتنی تەنها كەسانێك یان لایەنانێك.
من لەرێگەی بەدواداچوونمدا بۆ ئەوەی كەلای ئێوە دەگوزەرێت، هەستم كرد كەچەند كەسانێكی سیاسیی (بەڕێز حەمدین سەباحی باشترین نموونەیە بۆ ئەم قسەیە) قینیان لەحزبەكەی ئێوە زیاترە لەو خۆشەویستییەی كە بۆ شۆڕشەكە هەیانەو، هێندەی پەلەیانە بۆ دەسەڵات ئەوەندە پەلەیان نییە بۆ لەدایكبوونی دیموكراسیی.
بۆیە وای دەبینم كە ئێوە خۆتان بەدوور بگرن لەم حاڵەتە هەرچەندە ئەمەش كارێكی ئاسان نییە، چونكە بیرم دێت كە گەورەترین زەحمەتی رووبەڕووم بوەوە لەو رۆژانەی كە رێڕەوەی دیموكراسیمان دەست پێدەكرد، ئەوە بوو كە هەڤاڵ (پۆتیلیزی)سەركردەی حزبی (زۆلۆ ئینكاسا) نەكەمە دوژمنی خۆم.
دووەم: پشت بەستن بەهێزە راستەقینەكانی شۆڕش:
تێپەڕبوونی رۆژگارو هاتنی ساڵان فێری كردین كە ئەو لاوان و گەنجانەی بەگۆشتی لاشەیان رووبەڕووی سەگەكانی پۆلیس دەبوونەوە لە كوچەو كۆڵانەكانی (سیۆتۆ) ئەوانە پشت و پەنای راستەقینەی گۆڕانكاریین، هەر وەك ئەو لاوانەی كە دەكەوتنە ژێر تایەی ئۆتۆموبێلەكانی پۆلیسەوە لە جادەكانی (قاهیرە)شدا، ئەوانە پشت و پارێزەری هەر گۆڕانكارییەكن كە ئێوە ئاواتتانە.
بۆیە پێشنیاز دەكەم كە لەحكومەتە نوێیەكەتاندا ئەو لاوانەی مەیدانی (تەحریر) پێش بخەن بەهەر نرخێك بوو بێت.
سێیەم: لەخۆگرتنی رژێمی كۆن:
هەموو شۆڕش و گۆڕانكارییەكی ریشەیی، ملیۆنەها سوودمەندو زوڕناژەن و ترساوو سەرلێشێواوی سەر بەرژێمی پێشوو وەك هەتیو دێنێتە ئاراوە، ئەم بارستەیە ئەو خەڵكانەن كە رژێمی پێشوو پشتی پێدەبەستن و، بەتێپەڕبوونی رۆژانیش بوونەتە خاوەنی(ئەزموون)و (پارە)و (پەیوەندیی)ی ئەوتۆ كەدەتوانن ببنە گەورەترین مەترسیی لەسەر سیستمی دیموكراسیی لەئایندەدا، هێزی ئەمانەش لەدەنگدانی ئەوان بە(ئەحمەد شەفیق)ی ركابەرتان باش دەركەوت.
بۆیە زەحمەتە ئەمانە پشتگوێ بخەیت، بەڵام دەتوانیت بێلایەنیان بكەیت لەرێگەی چەندین جار ناردنی نامەی دڵنیاكردنەوە بۆیان و، پاشان پۆست پێدان بەهەندێكیان لەوانەی كەتاوانیان ئەنجام نەداوەو، خاوەنی ئەزموونی ئەوتۆن كە وڵات پێویستیی پێیانە وەك پیاوانی ئاسایش و فەرمانبەرە هەڵكەوتووەكان.
چوارەم: راستكردنەوەی سەرەتاكان:
سوپا هەوڵ دەدات لەدژتان بوەستێت، بەڵام شەرعییەتی هەڵبژاردن و مەیدان، تای تەرازووەكە بەلای ئێوەدا دەشكێنێتەوە لەكۆتاییدا.
هەوڵدان بۆ داڕشتنی دەستوورێكی دیموكراتی راستەقینە كە هەموو میسرییەك خۆی تێدا ببینێتەوە، تەنها زامنە بۆ پاراستنی دیموكراسییە تازە لەدایكبووەكەتان.
جەنابی سەرۆك
گەلانی ناوچەكەی ئێوە هەموو ئەو بیردۆزانەی پووچەڵ كردەوە كەگرەویان لەسەر كۆتایی هاتنی سەردەمی شۆڕشەكان دەكرد، وەك بیردۆزەكانی (فرانسیس فۆكۆیاما)و (جۆف جۆدین)، سەلماندیشتان كە شۆڕش لەهەر شوێنێكدایە كەستەمی تێدا هەبێت.
بۆیە بۆ ساتێكیش گومانم لەوەدا نییە كەوێڕای زەحمەتییەكان، دەتوانن بپەڕنەوە بۆ جیهانی ئازادیی و ئاشتی.
هیوادارم ئەو چەند دێڕەی سەرەوە شتێكی وایان تێدا بوو بێت كە بەكەڵكی سوود لێوەرگرتن بێن، هەروەها هیوای سەركەوتنی بەرچاوو پێشكەوتنی پرشنگدارتان بۆ دەخوازم.
براتان: نێلسۆن رۆلیهلاها ماندێللا
كۆنۆ، ئەمتاتا، باشووری ئەفریقیا