راگەیاندنی ئاكامی هەڵبژاردنەكان، زۆر چاوەڕوانكراو نەبوو،راستە هەڵبژاردنی ئەمجارە لە هی 2005 جیاواز بوو، ئەمجارە عەرەبی سوننە بە گەرمی بەشداری كرد، پێچەوانەی شیعە كە لە 2005 دا گەرمتر بەشداریان كردبوو، ئەمجارە خەمساردیی شیعەكانی پێوە دیار بوو، ئەمەش لە ئەنجامی ئەو ململانێیانەی ناو خودی شیعەكان دا هەبوو، كە نیو ئەوەندە ئاوڕیان لە كارە خزمەتگوزارییەكان نەدابۆوە.ئەنجامی هەڵبژاردنی پارێزگاكان، ئەوەمان پێدەڵێت كە بەهۆی ئەو ململانێ و مەیلە تاكڕەوییانەی لەناو خودی حزبی دەعوەوە دروستبووەو لەوێوەش گەرای خۆی لەناو دامودەزگاكانی حكومەت داناوە، كاردانەوەیەكی نەگەتیڤانەی دروستكردووە، بە جۆرێك خودی عێراقییەكان ترسیان لە دووبارە گەڕانەوەی دیكتاتۆرییەت هەبێت، بەڵام ئەمجارە لە رێگای هەڵبژاردنەكانەوە، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت هێشتا سایكۆلۆژییەتی خەڵكی عێراق تا رادەیەك لەگەڵ دروستكردنەوەی حكومەتێكی بەهێزدایە، لەبیریان چوو حكومەتی بەغدای سەردەمی بەعسیش هەڕەشەی لەناوچوونی لە ئیسرائیل دەكردو چاویشی لە وڵاتانی عەرەبی سووردەكردەوە، بەڵام دواجار خەڵكی عێراقی كردە سووتەمەنی دیكتاتۆرییەتەكەی و دواجاریش خودی رژێمەكە خۆیشی بە مەرگەساتئامێزی لەناوچوو.
بەهەرحاڵ ئەوەی پێویستە ئێمەی كورد لەسەری هەڵوەستە بكەین، ئەوەیە ئەنجامی هەڵبژاردنی پارێزگاكان،دڵخۆشكەر نەبوو، چونكە لە لایەك رێژەی بەشداریكردنی خەڵك بە گشتی كەمتر بوو لە هی ساڵی 2005 سەرباری بەشدارینەكردنی عەرەبی سوونە لەوكاتدا، لەلایەكی تریشەوە ریشەی دیكتاتۆرییەت خەریكە لە عێراق دەچێنرێتەوەو تەنها كورد باس لە عێراقێكی فیدڕاڵی دەكات، ئەگینا لە راگەیاندنی حزبەكانی عێراق و تەنانەت لە هی حكومەتیشدا باس لە عێراقی فیدڕاڵی ناكرێت، مالیكیش نەیشاردۆتەوەو نایشارێتەوە كە بە هیچ شێوەیەك لەگەڵ فیدراڵیەت نییە و دژی ئەو ئەزموونەیشە كە لە كوردستان بەڕێوە دەچێت، هەر لەبەر دژایەتیكردنی ئەزموونی كوردستان و بەهێزكردنی عێراقیش بووە تەنانەت هەندێك لە باڵە شۆڤینییەكانی عەرەبی سوننەش وردە وردە دەچنە پاڵ مالیكی، دیارترینیان سالح موتلەگ و خەلەف عەلەیانە.رابردووی هەردووكیشیان دیارە چی بووە .كەواتە ئەو هاوپەیمانی و ئیئتیلافییەی لە ماوەی دووسێ ساڵی رابردوودا هەبوو، بارو زروفێكی ناجێگیر كە ئەوكات تیرۆر لە پەرەسەندندابوو، بەرنامەو میتۆدی گرووپ و لایەنەكان تەواو جێگیر نەبووبوو، بۆیە ئێستا خەریكە هاوپەیمانێتییەكی دیكەی دروست تر دێتە كایەوە، ئەویش ئەوانەن كە كارو بەرنامەیان لەیەك نزیكە، لەم ناوەندەدا، ئەوانەی لەگەڵ مالیكی یەكدەگرنەوە، هەموو ئەوانەن كە دژی ئەزموونی كوردستانن، واتا باڵ و گرووپ و لایەنە توندڕەوەكان لەگەڵ مالیكین، باشترین نموونەش كۆسپ دروستكرنی ئەمجارەی هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمان بوو، كە مالیكی دژی سامەرائی وەستا، كەواتا دەكرێ ئەو پرسیارە بكەین، بۆ هەڵبژاردنی سامەرائی كوردو ئەنجوومەنی باڵاو حزبی ئیسلامی و ئەلعێراقییەو هەندێك لە كەسایەتی دیموكرات و سەربەخۆكانیش یەك دەنگ و یەك هەڵوێست بوون، بەڵام نەیانتوانی سەركەون، بەڵكو باڵەكەی تر كە مالیكی هەڵیدەسووڕاند سەركەوتن، ئێ باشە ئەگەر ئەم باڵو حزب و لایەنانە هەمدیسان یەكبگرنەوە، چۆن دەتوانن مالیكی لە سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیران لابدەن؟، پێم وایە ئەمەیان ئەستەمتر دەبێت، بۆیە كورد ئەمجارە بە زەحمەتتر رووبەڕووی مالیكی دەبێتەوە، بەڵام ماحاڵیش نییە، چونكە كوردیش هێشتا كارتی باشی هەن، دەكرێ لە هەر كات و ساتێكدا دژ بە مالیكی بەكاریان بهێنێ، چونكە بوارێك بۆ تێكگەیشتنی كوردو مالیكی نەماوەتەوە، ئەوەی ماوەتەوە ئەوەیە مالیكی سەرفی نەزەر لە هەندێ شت دەكات تا ئەمجارە دەبێتەوە بە سەرۆكی وەزیران، دەنا ئەو دەستكەوتانەی وەدەستیشمان هێناوە، هەوڵی لێسەندنەوەیان دەدات. كەواتە چیبكەین، كورد بە مەیلە تاكڕەوییەكەی مالیكی رازی بێت، یان هەوڵی جیابوونەوەی بدات، كە نازانرێ ئاكامە ناوخۆیی و هەرێمی و نێودەوڵەتییەكەی چۆن دەبێت؟ رەنگە وەڵامی ئەم پرسیارە ئاوا ئاسان نەبێت، بەڵام كورد بە گشتی هەوڵی لۆبی دروستكردنی نەداوە، ئەو بودجەیەی توركیا لە لۆبییەكانی خۆی خەرجی دەكات، ئێكجار زۆرن، راستە كورد ناتوانێ وەكو تورك یا عەرەب لۆبی دروست بكات، بەڵام دەشمانتوانی كارێك بكەین كە قەناعەتی گەورە وڵاتان تا رادەیەك بگۆڕین، هاوكات دەشمانتوانی لە رابردوودا باشتر لەگەڵ توركیا هەڵمان بكردایەو توركیامان بە دەروازەیەكی گرنگی خۆمان دابنایە، راستە ئاسان نەبوون، بەڵام مەحاڵیش نەبوون، لەم رووەوە كورد دەیتوانی شتێك بە شتێك بكات ئەگەر بەرنامەی چڕی هەبوایە. ئێستاش كورد دەتوانێ لەگەڵ توركیا هەنگاوی جیدیترو خێراتر بنێ و بەرژەوەندییەكانی كورد زیاتر لەگەڵ توركیا باشترە هەتا لەگەڵ بەغدا، بەهۆی توركیاوە زۆر دەرگا بەسەر خۆماندا دەكەینەوە كە پێشووتر نەكراونەتەوە، بەغداش ئەوكات حیسابێكت بۆ دەكات و عێراقی نوێش بەهۆی تاكڕەوی مالیكی لەدەست دەچێت و ئەمەش بەگران لەسەر باڵ و لایەنە توندڕەوەكان دەوەستێ.كە پێم وانییە سیاسەتی هاوپەیمانان و نێودەوڵەتی ئەمە قەبووڵ بكەن، بەڵام ئەوەی پێویستە لەسەری نەوەستین ئەوەیە هەنگاوەكانمان لەگەڵ توركیا خێراتر بكەین، دەكرێ لەسەر بەرژەوەندی هاوبەش زۆر شت بكرێ، كە زۆر باشترە لەوەی لەگەڵ بەغدا هێندە خۆمان خەریك بكەین، كەچی دوارۆژێكی روونیشی نییە.
بەهەر حاڵ پێویستە ئیتر دیپلۆماسیەتی كوردی چالاكانەتر كار بكات و هاوسەنگی سیاسەتی دەرەوەش بپارێزین و لەیەك كاتدا لە هەموو ئەو دەرگایانە بدەین كە هێشتا داخراون. بەهۆی پێگەی جوگرافیەوە دەكرێ هەرێمی كوردستان و توركیا لە زۆر رووەوە بەرژەوەندییەكانیان بپارێزن، بۆ سیاسەتی دەرەوەش توركیا زۆر زۆر لە عێراق گرنگترە بۆ هەرێمی كوردستان.