رێفراندوم ئانكو گشتپرسی یان ڕاپرسی، ده‌نگدانه‌كا راسته‌وخۆیه‌ کو د سیستمێن دیموكراسیدا دهێته‌ بكارئینان و ب وێ رێكێ داخواز ژ هه‌می ده‌نگده‌رێن جڤاته‌كی یان ولاته‌كی دهێته‌ كرن لسه‌ر پێشنیازه‌كا دیاركری ژلایێ كه‌سایه‌تیه‌كی یان ده‌زگایه‌كێ كاربده‌ستڤە به‌شداری ده‌نگدانێ ببن و بۆچوونا خۆ وەک بریارا ئێکلاکەر ب بەلێ یان نەخێر لسەر دەرببڕن. ئەو پێشنیار دبیت دەرچوونا یاسایه‌كێ بیت، گهورینێن بنه‌ره‌تی د حكومه‌تێدا بن، یان ژی بڕیارەکا چارەنووسساز وەک سەرخوەبوونێ بیت. بۆ جارا ئێكێ ئه‌ڤ شێوازێ ده‌نگدانێ ل چاخێ شازدێ ل كانتونا گراوبوندێن یا سویسرا هاتیه‌ ئه‌نجامدان و تا ئەڤرو ژی وەک پرۆسەکا دیموکراتیک و ساخلەم ژ بۆ ئێکلاکرنا بریارێن چارەنڤیسسازدا دهێتە بکارئینان. رێفراندوم پشته‌ڤانه‌كا یاسایی یه‌ بۆ بریاره‌كا سیاسی یا ب زه‌حمه‌ت و بۆ سیاسه‌تمه‌داران دیار دكه‌ت كا حه‌زا ملله‌تی د چ دایه‌. بو میناک، د رێفراندۆما برێگزیتێدا پتریا خەلکێ بریتانیا بڕیار دا ولاتێ وان ژ ئێکەتیا ئەورووپی دەرکەڤیت.
گشتپرسیا سه‌رخوەبوونا کوردستانێ ئه‌وا ل روژا ٢٥ی ئه‌یلولا ٢٠١٧ێ ل هه‌رێما كوردستانێ هاتیە کرن، ره‌نگڤه‌دانا شكست و فەشەلا سیاسیا دەولەتەکا بناڤ فدرالی و دیموكراتیک بوو‌. ئه‌و دەولەتا کو هەتا نها ژی نه‌شیایە خۆ ژ دەردێ تایفه‌گه‌ریێ، مه‌زهه‌بیه‌تێ و گەندەڵیێ قورتال بكه‌ت و به‌ره‌ڤ حوكمرانیه‌‌كا شارستانی و دادپه‌روه‌رانه‌ بچیت.
راپرسیا هه‌رێمێ ره‌نگڤه‌دانا وی شه‌رێ ده‌روونی بوو یا كو حكومه‌تا فدرال دگه‌ل خه‌لكێ هه‌رێما کوردستانێ دكر. پێشێلكاریێن دستووری و هه‌ژمارنه‌كرنا خه‌لكێ هه‌رێمێ وه‌ك هه‌ڤبه‌شێن راسته‌قینه‌، جێبه‌جێ نه‌كرنا ماددێ ١٤٠ێ دستووری، بڕینا بودجه‌یا هه‌رێما کوردستانێ و برسیكرنا خه‌لكێ وێ، قه‌بیل نه‌كرنا هێزا پێشمه‌رگه‌ (یا كو بووینه‌ سه‌مبولا پاراستنا شارستانیه‌تێ و ژناڤبرنا به‌ربه‌ریه‌تێ) وه‌ك هێزه‌كا نیشتمانی و گەلەک پرسگرێکێن دی شه‌ره‌كێ ده‌روونی بوو كو تنێ ئارمانج ژێ ئەو بوو گەلێ کورد دەستا ژ مافێن ره‌وا و دستوریێن خۆ بەردەت و تەسلیمی ئیرادەیا وان ببیت.
ژ لایه‌كیڤه‌ برسیكرنا خه‌لكێ هه‌رێمێ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ شه‌رێ ل هەمبەر مه‌زنترین گرووپێ تیروریستی ل جیهانێ، ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ خستبوو دناڤبه‌را نال و بزماراندا. یان ڤیابا ‌حکوومەتا فدرال بسه‌ر كه‌فتبا و گه‌لێ مه‌ ب سه‌رشووری ژ هه‌می وان مافێن خۆ لێڤەببا یێن كو ده‌ریایه‌كا خوینێ ژ بۆ بده‌ستخستنا وان رێتی و د ئه‌نجامدا كەفتبا‌ ژێرده‌ستهه‌لاتا حكوومه‌ته‌كا پاشكه‌فتی و تایفه‌گه‌ر، یان ژی ژ بۆ پاراستنا وان مافان بڕیارا شه‌ری دژی به‌غدا دابا.
گه‌لێ كورد ب درێژاهیا خه‌باتا خۆ یا رزگاریخواز سه‌لماندیه‌ كو هه‌رده‌مەکێ هاتیه‌ ئازراندن ڤیانا وی بو دایکا نیشتمان و ئازادیێ پتر ژ جاران لێهاتیە. بێگومان تووره‌كرنا وی گه‌لێ کو خۆ لبه‌ر ئه‌نفال، كیمیاباران، ئه‌شكه‌نجه‌دان، كوشتن و ده‌ربده‌ریێ گرتی ب رێكا برسیكرنێ كاره‌كێ ژیرانه‌ نه‌بوو كو حكومه‌تا به‌غدا كری. بڕیاردان لسه‌ر رێگریكرن و راوستان ل هه‌مبه‌ر هه‌می وان نه‌خوشیێن گه‌لێ كورد تووش بوویێ ب رێكا ئه‌نجامدانا رێفراندومێ ژیرانه‌ترین چارەسەر بوو كو جه‌نابێ سه‌روك بازرانی ئێخستیه‌ به‌رده‌م حكوومه‌تا عێراقێ و ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ. بارزانی ب بڕیارا رێفراندۆمێ هه‌م ب شێوازه‌كێ سه‌رده‌میانه‌ و ئاشتیانه‌ رێ لبەر شه‌ری گرت و هەم ژی بۆ هه‌می جیهانێ سه‌لماند كو گه‌لێ كورد خودان ئیراده‌یه و دڤێت ب ئازادی و کەرامەت بژیت‌.
سه‌روك بارزانی ل هه‌مبه‌ر هه‌می وان ده‌ستهه‌لاتێن ده‌ره‌كی و ناڤخوویی یێن دژی رێفراندومێ راوستا و رێ بۆ گه‌لێ كورد ڤه‌كر كو بڕیارێ لسه‌ر چاره‌نڤیسێ خۆ بده‌ت. بڤێ چه‌ندێ بهێزترین كارتا فشارێ كەفته‌ دده‌ستێ گه‌لێ كورددا و بۆ هه‌می جیهانێ هاتە‌ سه‌لماندن كو چ جاران مانا دگه‌ل عێراقێ حه‌زا گه‌لێ كورد نه‌بوویه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌و تا نها ژی مایه‌ دناڤ پروسا سیاسیا عێراقێدا، بتنێ ژ بۆ هندێ بوویه‌ كو ئه‌گه‌رێ بسه‌رنه‌كه‌فتن و فەشەلا حكومه‌تا فدرال و پارچەبوونا عێراقێ نه‌كه‌ڤیته‌ ستویێ گەلێ كورد.
سه‌روك بارزانی و سه‌ركردایه‌تیا كوردستانی بڤێ چه‌ندێ شیان به‌رپه‌ره‌كێ زێرین د مێژوویا خه‌باتا رزگاریخوازا گه‌لێ كورددا تومار بكه‌ن. ئەڤرو هه‌ر تاكه‌كێ نیشتمانپه‌روه‌ر دشێت ب سه‌ره‌كێ بلندڤه‌ ڤێ رویدانا دیرووكی بۆ به‌ره‌بابێن نوی ڤه‌گێریت و ب شانازیڤه‌ ببێژیت: مه‌ د نه‌خوشترین و به‌رته‌نگترین كاوداناندا بریار لسه‌ر چاره‌نڤیسێ خۆ دا.
ئه‌گه‌ر ئه‌نجامدانا رێفراندوما سەرخوەبوونا کوردستانێ بۆ خۆفروش و خاکفروش و هه‌رزه‌كارێن سیاسی پەستی و رەزیلی بیت‌، بۆ مه‌ نیشتمانپەروەران ڤه‌ژیان، سەروەری و شانازیە‌.
بژیت بارزانی؛ بژیت ئیرادا گه‌لێ كورد؛ نه‌مری بو شه‌هیدێن رێیا ئازادیێ.