سیاسەت ئەو رێکار، بەرنامە و بڕیارن یێن کو بۆ برێڤەبرنا کاروبارێن جڤاکی، درستکرنا پەیوەندیان دناڤبەرا خەلکێ جوراوجوردا، کارێن گشتی( سیاسەتا بودجەی، سیاسەتا ئابووری، سیاسەتا نەفتێ، سیاسەتا کارگێڕی...) دھێنە بکارئینان. ژ بۆ ڤێ چەندێ ژی سیستمەکێ یاسایی و رێسایی پێتڤیە کو جێبەجێ کرنا بخورتی یا وان لسەر تاکە کەسان بسەپینیت، دا کو مروڤ بشێن پێکڤە بژین و ئاریشێن خۆ چارەسەر کەن و ھندەک ژ بەرژەوەندیێن خۆ قوربانی پێکڤەژیانێ بکەن. ھەر ئەڤ سیستمێن یاسایێ نە کو جیاوازیێ دئێخنە د ناڤبەرا مروڤێن سەردەمی و یێن چاخێن بەرێدا، و خورتی یا یاسایی بەشەکێ گرنگ و سەرەکی یێ ھەر سیاسەتەکێ یە. سیاسەت دبیت یا ئەرێنی و سەرکەفتی بیت و مللەتی و ولاتی بەرەڤ پێشڤەچوونەکا سیستماتیک ببەت و دبیت ژی یا نەرێنی بیت و ببیتە ئەگەرێ بھەڤ چوون و نە ئارامیێ د ناڤ مللەتاندا.
سیاسەتا سەرکەفتی ئەوە یا کو ب شەفافیەت بەرنامەیێن کارێن گشتی مینا دارایی، نەفت، ئابوری، تەندروستی، جڤاکی دارێژیت و ب شێوەکێ سیستماتیک و ژیرانە بەرھنگاری ئاستەنگان ببیت یێن کو گرێدای ھەمی جڤاکینە و سەرکەفتیانە مللەت پێ بھێتە برێڤە برن. ھەر سیستمەکێ یاسایی یێ کو بۆ برێڤەبرنا ولاتان دھێتە دانان پێتڤی یە یێ روون و ئاشکرا بیت و ژلایێ ھەر تاکەکێ جڤاکیڤە رێز ل شەرعیەتا بنچینەیی یا وی سیستمی بھێـتەگرتن. پێگیری ب یاسا و رێسایا و یەکسانیا سەپاندنا وان لسەر ھەمی ئەندامێن جڤاکی بێی جیاوازیا چینایەتی، نیشانا پێشکەفتنا وولاتان و سیاسەتا سەرکەفتی یە. ب گوتنەکا دی، سیاسەتا سەرکەفتی ب ئارمانجێن خۆ یێن دیار، گشتگیر، پایەدار ب بەرنامەیەکا بەرفراوان بۆ پاشەرۆژێ دیار دبیت و دەنگەک ب ریتمەکا رێکوپێک ژ بلوورا وێ دھێـت و بڤی رەنگی رێ لبەر مللەتی ژی بەرزە نابیت و ھەر تاکەک دێ زانیت ئەرک و مافێن وی/وێ دجڤاکیدا چنە. ل پرانیا دەولەتێن دیموکرات ئەڤ جۆرێ سیاسەتێ دھێـتە بکار ئینان.
سیاسەتا نەرێنی و سەقەت ئەو سیاسەتە یا کو بەھرا پتر گرێدای بەرژەوەندیا تاکەکەسان بیت و مەرەم ژێ بتنێ بدەستڤە ئینانا ئارمانجێن بەرتەنگێن تاکەکەسی یان حزبی بن. نەبوونا ئاسۆ و بەرنامەک دیار و بەرچاڤ د سیاسەتەکێ دا نیشانێن سەقەتیا وێ سیاسەتێنە. ئەو سیاسەتا لسەر بنەمایێ درەوا و دسەردابرنا مللەتی دھێتە ئاڤاکرن، دژی بنەمایێن رەوشتی یێن سیاسەتمەدارینە و خیانەت کرنە ب وان دروشمێن کو سیاسەتمەداری بۆ مللەتی بلند کرین و ئەڤ جۆرێ سیاسەتێ بنەمایێ وێ ھەردەم یێ لبەر مەترسی یا ھەڕفینێدا و یا دومدرێژ نابیت. گەلەک پارت و لایەنێن سیاسی درویشمێن رەنگاورەنگ داینە مللەتی بتنێ ژ بۆ بدەستڤە ئینانا ھێزێ یان دەستھەلاتێ و ئەنجام ھەر پەشیمانی یا مللەتی بوویە، چونکو بۆ وان دیار بوویە کو دبێژن، بەس ناپێژن. گوفتار و کردار دوو پەیڤێن ھەڤ دژ بووینە د سیاسەتا واندا(Talks the talk, but does not walk the walk) . ھەر وەسا ھەردەمێ د سیاسەتێ دا ھێزا خورتیێ جھێ ھێزا یاسایێ گرت دێ ئەنجام بھەڤچوونا مللەتان، بەر بەلاڤ بوونا دیاردا دزی و گەندەڵیێ د ناڤ ئورگانێت حکومی و حزبی دا، نەیەکسانی و نەبوونا دادپەروەریێ و بەرزەبوونا رێکێن درست لبەر مللەتی بیت.
ل ھەرێما کوردستانێ ژی سیاسەت ژ لایێ ھندەک پارت و لایەنانڤە بتنێ ‌ یا بوویە ئامیرەک بۆ دسەردابرنا مللەتی و ھەر جارێ ب رەنگەک و درویشمەکێ بێ بنەما و ب مەرەما تێکدانا ئیرادا مللەتی سازێ لێ ددەن. دەست دانانە سەر برینێن مللەتی و بکارئینانا حەزێن مللەتی و ئەو کێماسی یێن دناڤ جڤاکیدا ھەنە ژ بۆ ئارمانجێن نەدیار ژ خرابترین و کێم بھاترین رەفتارێن سیاسینە کو مخابن ھندەک پارت و لایەنێن سیاسی ل ھەرێمێ بکار دئینن. جار دێ گھوڕن، بەلێ پا گھوڕین ب تنێ د زێدەتر کرنا دەستھەلاتا خۆدا کرن. جار دێ روخینین، بەلێ پا ب تنێ ھزرا مللەتی و دەرونێ مللەتی یێ روخاندی. چەند سالە ب گەرمی بلوورا "دێ چاکسازیێ کەین و گەندەڵی و نادادپەروەریێ ناھێلی" لێ ددەن و نھا دژبەرێن سەرەکینە بۆ جێبەجێ کرنا یاسایا چاکسازیێ. د دەمەکێ دیدا ب بلوورا "یاسا د ووڵاتێ مە دا نینە و دێ کار ژ بۆ سەروەری یا یاسایێ کەین" مللەت راکرە رەقاسێ، بەلێ پا دەمێ یاسا ژوان بخو دگریت، دبنە پێشلکارێن سەرەکیێن یاسایێ. بنپێکرنا یاسایێ ژ لایێ سەروکا پەرلەمانی ڤە کو بلندترین دەستھەڵاتا یاسادانانێ و چاڤدێری کرنا کار و ئەدائا حکومەتێ یە، نموونەکا بەرچاڤ و ئاشکرایە ژ بۆ ڤێ چەندێ. ل شوونا سەروەر کرنا یاسایێ و سەپاندنا ھێزا یاسایی ژ بۆ ئاڤاکرنا رێڤەبەریەکا شارستانی، مودێرن و سیستماتیک ل وڵاتی، ھێزا خورتیا نەیاسایی بکار د ئینن بتنێ ژ بۆ ئارمانجێن وان لبن دروشمێن خۆ یێن رەنگاورەنگڤە ڤەشارتین. ڤان جۆرە پارت و لایەنان ب لێدانا چەند جۆرێن بلوورێن تێکەل و پێکەل و بێ ریتم و بنەما لبەر خەلکی بەرزە کریە کا ب دەنگێ کیژ ئاوازا وان برەقسن.