دیرۆکا کوردان یا تەژیە ژ نەھامەتیان و دەردەسەریان کو ژ لایێن دەولەتێن دۆژمنکار ڤە بسەرێ کوردان ئینای ، ئانفالکرن ، کیمیابارانکرن ، کۆشتن ، ب ساخی بن ئاخکرن ، وێرانکرن و دەربەدەرکرن ، ئاوارەبوون و سوتن ، ڤەگۆھاستن و قیرکرن ، گرتن و کۆمکۆژ کرن ....گەلەك تشتێن دی .
ژلایێ دەولەتێن جیران و دۆژمن ڤە کوردبوون مەزنترین تاوان بوویە .

ــ نھا دێ باسێ ئێك ژ کارەساتێن دلتەزین و دژێ مرۆڤاییەتیێ کەم ، کارەساتەك تاوانەك کو دل جانێ ھەمی جیھانێ ب گشتی و کوردان ب تایبەتی د حەلینیت ئەو ژی کارەساتا کیمیاباران کرنا ھەلەبجە یە .

ب مخابنی ڤە کو ل رۆژا شەمبیێ ل رێکەفتێ 16 ێ ئادارا سالا 1988 ێ دەمژمێر (11:30) خولەکێن بەری نیڤرۆ رژێما فاشستا گور ب گورا بەعس باژارێ ھەلەبجە کیمیاباران کر ب ھزارەھان زارۆك و ژن و لاو و دانعەمر شەھید و بریندارکرن ، ئەڤێن کو نھا لڤێ کارەساتا ھوڤانە رزگار ژی بووی یێ د حالەتەکێ دەروونیێ خراپ دا .
ب گوھلێ بوونا کیمیاباران کرنا ھەلەبجە ب جارەکێ خەم و کۆڤانا ھەمی تاکەکێن ب وژدان و نیشتمان پەروەر ھەژاندن .
لەوما ئەڤە 31 سال بسەر ئەڤێ کارەساتا ل دژێ مرۆڤاییەتیێ دا دەربازبوو لێ بەلێ ئەڤێ غیانەتی کارەساتێ یا وەکری کو ھێشتا ئێش و برینێن ڤێ کارەساتێ نەھاتنە ژبیر کرن و ناھێنە ژبیر کرن ژی سال ب سال ئەڤ برینە لسەر لەشێ ھەمی تاکێن مللەتێ مەیێ کورد نوی دبیتەڤە .

ئەڤ کارەساتە ناخ ھەژینا ھەلەبجە ئێکە ژکارەساتێن سەدێ بیستێ کو وژدانا مرۆڤاییەتیێ دھەژاندی و ژبلی ڤێ ژی کو رژێما بەعسا ژناڤچوویی یا عیراقێ کو ئەنجامدەرێ راستە راستێ ئەڤێ تاوانێ بوو .
چەندەھا حکومەت و دەستھەلاتێن سیاسی و کۆمپانیێن مەزنێن ئەڤ وەلاتانە ئێخستنە بن پرسیاران ڤە ، کو رێکخوشکەر و ھاریکاریا رژێما بەعسا عیراقێ بوون ل ئەنجامدانا ئەڤێ تاوانێ دا .

ــ ھەرەشێن سەدام حسێنێ دکتاتور ل کوردان کری :
سەدامێ دکتاتور ھەرەشا وێ چەندێ دکر کو ئەگەر پێدڤی بیت کوردستانێ ل ئاکنجیێن وێ چول بکەن ئێدی لڤێرە دەست پێکر و ب رێکەکا پیلان بو دانایی سوپایێ عیراقێ دەست ب ھێرش کرنێ کر بۆ سەر مللەتێ کورد ب درندەترین و ھوڤانە ترین رەنگ کەفتنە گرتن و کۆشتن و ڤەگۆھاستن و دەربەدەرکرنا کوردان کو بوویە ئەگەرێ روودانا شەرەکێ مەزن ژ ناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەھا و سۆپایێ عیراقێ .
سوپایێ عیراقێ ھەردەم ل ھەولا ھندێ دابوو بنکەیێن پێشمەرگەھا ب تایبەتی بارەگەیێن وان ئەڤێن ل دۆل و شکەفتان دا وێران و خراپ بکەن و بەردەوام توپ باران دکرن ئەڤە ژی بو ئەگەر کو ھەمی پارتێن کوردستانی ئێك بگرن و دژێ رژێما عیراقێ خەباتێ بکەن .

- ل 16ێ ئادارا سالا 1988ێ دا رژێما فاشستا بەعسا ژناڤچوویی ب سەرکردایەتی و سەرپەرشتیا "علی حسن مجید" کو یێ ھاتیە ناساندن ب علی کیمیایی باژێرێ ھەلەبجە ب چەند جۆرێن گازا ژەھراوی بومب باران کرن ھەروەکی دایە زانین (5000) ھەزار شەھید و دەھان ھەزاران ھاتنە بریندار کرن ھەتا نھا ژی ئاسەوار و رەنگڤەدانێن ئەڤێ گازا ژەھرکری کو لسەر خەلکێ سڤیلێ بێ گۆنەھێ ھەلەبجەیا خوشتڤی ھاتیە تاقی کرن و جەرباندن ب سەر خەلکێ ھەلەبجە و گاریگەری ھەر یا مای دەم بۆ دەمی بریندارێن رزگاربوویی ل ڤێ مەرگەساتێ شەھید دبن و ژناڤ دچن .
- کارەستا ھەلەبجە کارەساتەکە چ جاران د ھزر و بیرێن مەکوردان دا دەرناکەڤن و ناھێتە ژبیرکرن چ کارەساتەکا ھۆڤ و دلتەزینە دیروکا مە کوردان دا بەس غەدر و زورداریا لمە ھاتیە کرن بێ سەبەب بتنێ سەبەب ئەو بوویە کو کوردن و کوردستانی نە ..

ــ ناڤەند و کەسایەتی و میدیایێن جیھانی چاوا باسێ کارەساتا ھەلەبجە دکر :
ھەلبەت ھەر ل دیڤ روودانا کارەساتا کیمیاباران کرنا ھەلەبجە زۆریا دام و دەزگەھێن نێڤ دەولەتی و نەتەوەیێن ئێکگرتی و دەزگەھێن راگەھاندنا دنیایێ ب گەرمی باسێ ئەڤێ کارەساتێ دکر تلییا تاوانێ بۆ رژێما بەعسا ژناڤچوویی درێژدکر و محکۆم کر .
ھەلبەت چار سال بەری روودانا کارەساتا ھەلەبجە ھندەك ل رۆژنامەیێن ئەلمانیا باسێ مەترسیا ھەبوون و بکارئینانا چەکێ کیمیایی ژلایێ رژێما سەدامێ دکتاتور کربوو ، ئەڤە بوو رۆژنامەکا ئەلمانیا رۆژئاڤا ل رۆژا “21/8/1984”ێ ھەوالەك بلاڤکر کو تێدا ب گوێرەی راپورتەکا گوڤارا (NEWSWEEK) یا ئەمریکی نڤیسی بو عیراقێ دەزگایەکێ ھەی بو بەرھەم ئینانا چەکێ کیمیایی ، ب تەخمینا ئەڤێ راپۆرتێ بەشەکێ کارخانەیەکا ئەلمانی کو ناڤێ وێ (kari kolb)ە کو ل باژێرێ (Dericich langen)ە ل ھەڕێما (Offenbach) دا کارگەھەکا کیمیایی یا بۆ عیراقێ ل نێزیك بەغدا چێکری ..

ــ ئەو لایەن و کەسایەتیێن کارەساتا کیمیابارانا ھەلەبجە شەرمەزار و ئیدانە کری :

سەرۆکێ دکتورێن ئیتالیا پرۆفیسور "لینۆ بوزینکۆ" دەمێ چاڤێن وی ب قوربانیێن ھەلەبجە کەفتی زۆر سەرسام بی و گوت دەولەتان ژ بەر خاترا سیاسەتێ ھەلۆێست گرتبی ب ئاشکەرا دیار ناکەن ل دەمەکێ دا کو بکارئینانا ئەڤی چەکی ل دژێ ھەمی یاسا ئینتەرناسۆلیەکانە و مرۆڤاییەتیێ یە .
دھەمان دەم دا گرۆپا پزیشکی یا ئیتالی ئامادەھیا خوە دەربری بۆ ھەمی جۆرێن دەرمانێن پزیشکی بۆ تیمارکرنا ئەڤێن بەر چەکێ کیمیایی کەفتی ژ ئەنجام دا ئەڤێ کو سکرتێرێ گشتیێ نەتەوەیێن ئێکگرتی ، عیراقێ ب ئەگەرێ ھێرشا کیمیایی ڤە بۆ سەر ھەلەبجە مەحکۆم کربوو ..

گەلەك کەسایەتی و لایەنێن دی یێن ھەی لێ بەلێ ئەگەر باسێ ھەمیان بکەم گەلەکن و دێ درێژ بیت .

ل دۆماھیکێ سەرێ رێز و تەقدیرێ بو ھەمی شەھیدێن کوردستانێ ب گشتی و شەھیدێن کیمیابارانا ھەلەبجە ب تایبەتی دچەمین .
ھزار سلاڤ لسەر گیانێ پێروزێ ھەوە بن .