رەشبینی نییە ئەگەر بڵێین: (توندوتیژی) بەشێكە لە سرووشتی مرۆڤ، ئەو بۆچوونە لە دێرزەمانەوە لەلایەن زانایانی بواری زانستە مرۆڤایەتییەكانەوە لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكرێت و لەسەر ئەو بابەتە گرنگە راوبۆچوونی تایبەتییان هەیە، كە پەیوەندیی راستەوخۆی لە سەر ژیان و ئایندەی هەر گەل و نەتەوەیەك هەیە. (هۆبز و فرۆید) پێیانوایە توندوتیژی ئەنجامی سرووشتیی پێكهاتەی جیهان و دینامیكیەتی مرۆییە و جەخت لەسەر ئەوە دەكەنەوە كە (ناتوانرێت دەروونی مرۆڤی لێ خاوێن بكرێتەوە!!)، تیۆریستگەلی دیكە هەن، كە بە هەمان شێوە بیردەكەنەوە و هەر بەو جۆرە لە مرۆڤ دەگەن، هەڵبەتە پێچەوانەی ئەوانیش (ماركۆز و ئەریك فرۆم و چەندانی دیكەش هەن) كە ئەو بۆچوونە بە دروست نازانن و پێیانوایە، توندوتیژی بەرئەنجامی رەوشی تایبەتیی كۆمەڵایەتییە و...تاد، هەر كامێكیان بێت، بەرئەنجامی سرووشتی و پاڵنەری ئارەزووە ئاژەڵییەكانی مرۆڤ بێت، یان كاریگەریی شێوازی بەرنامەی پەروەردەی چەواشە و نەرێتی ناڕەسەن و رەوشی كۆمەڵایەتی بێت، دەبێ چارەسەری بۆ بدۆزرێتەوە.
ئێمەی كورد بە درێژایی مێژوو پانتایی ژیانی سیاسیمان پڕبووە لە توندوتیژی و دواكەوتوویی، ئەوەش كوشتەی ئەو نەخۆشییە موزمینەینە و گیرۆدەی دەستی ستەمكاران و خۆپەرستیی سەدەی بیستەمی پڕ لە جەور و ستەم و مەینەتی و دوو جەنگی وێرانكەری جیهانی و تاقیكەرەوەی ئەتۆم و چەكی كۆكوژی و قڕكەری مرۆڤایەتی بەگشتی و نەتەوەی كورد بەتایبەتی، پێمان نایە قۆناغی (نە شەڕ نە ئاشتی) وەك سەرەتا و لەگەڵ هەڵدێران و رۆچوونی رژێمی بەعسی فاشیست بەرەو زبڵدانی مێژوو ئاسۆی بیرمان رووناكتر بووەوە و، قۆناغی دووەمی وەرچەرخانی سیاسیمان دەستی پێكرد، بۆ یەكخستنەوەی ماڵی كورد و پێكەوەژیان و دەستپێكردنی مێژوویەكی نوێی دوور لە توندوتیژی، ئا لەم كاتە ناسك و هەستیارەدا سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان بە بیری دروست و عەقڵانییەوە و بە سوودوەرگرتن لە ئەزموونە تاڵ و شیرینەكانی رابردوومان، بە جددی تێدەكۆشێت بۆ دابینكردنی كەشوهەوایەكی سازگار، بۆ گێڕانەوەی هەموو پەیوەندییە سیاسی و كۆمەڵایەتییەكان و پێكەوە ژیان و دەست بەكاربوون بۆ ئامادەكاری و بەرەنگاربوونەوەی مەترسییەكانی ئایندە و جێبەجێكردنی هەموو پێداویستی و خواستە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان، كەچی لە چەند كەناڵێكی راگەیاندنی لا و لایەنە سیاسییەكانی كوردستان پەنا دەبرێتە بەر شێوازی توندوتیژی لە بوارەكانی نووسین و گفتوگۆ و دیدارو ئاخاوتنەكاندا، كە زۆر پێچەوانەیە لەگەڵ بیروڕا دروستەكانی رابردوویان، كە بانگەشەی ئاشتی و برایەتی و پێكەوەژیان بوو، كە دەبێ لەباتی ئەو شێوازە ستۆكەی رابردوو بجوونەوە، بەرنامە خزمەتگوزارییەكانی خۆیان بخەنە پێش چاوی جەماوەر بۆ چۆنیەتی ئاوەدانكردنەوەی كوردستانی وێرانكراو و خزمەتكردنی گەلی ستەمدیدەی كوردستان و ساڕێژكردنی برینەكان، نەك برینە كۆنەكانمان دەرزی ئاژن بكەنەوە. بۆیە مافی خۆمانە بپرسین: چ لا و لایەنێكی سیاسی هەیە كە راستەوخۆ، یان ناڕاستەوخۆ نەبووبێتە تەرەف لە شەڕی نەفرەتیدا؟! كە تەنیا بە چاوپۆشیكردنیش لە (حەقبێژی) پشتگیریكردن بووە لە (ناحەقی).
ئەوڕۆ دەكرێ مێژوویەكی نوێ بە زمانی (گوڵ) دەست پێبكەین و سەرجەم كۆمەڵگەی كوردەواری بە ئاقاری مرۆڤپەروەری و لێبووردەییدا ببەین، بە دووركەوتنەوە لە شێوازەكانی توندوتیژی هەوڵبدرێت كە ئەو دیاردە ناڕەسەنە لە نووسین و رەفتار و ئاخاوتنەكاندا ئاسەواری نەمێنێت، هەروەها سوودوەرگرتن لە شێوازی شارستانییانەی وڵاتانی رۆژئاوا كە چۆن ئەوان لە دوای جەنگی دووەمی جیهانییەوە پەندیان لە هەڵەكانی رابردوو وەرگرت و تەنانەت لە كاتی راگەیاندنەكانی كاتی هەڵبژاردنی ئەنجومەنەكان و سەرۆكەكانیاندا، ژیرانە دەستنیشانی سلبییاتەكان دەكەن، بەجۆرێك كە دەبێتە هۆی سوودوەرگرتنی لایەنی بەرامبەر و بەخۆداچوونەوەی، نەك بەو جۆرەی كە دەبێتە هۆی دەمارگرژی و بەیەكدا هەڵشاخان. لێبووردن و ناتوندوتیژی بەهایەكی گەلێ بەرزو شكۆمەندی هەیە بۆ مرۆڤ، هەموو كەسێك نابێتە خاوەنی ئەو بەهاو شكۆیە، كەسانێك توانای ئەو خۆڕاگرییە و پەیڕەوكردنی ئەو رێبازە پیرۆزەیان هەیە، كە خۆشەویستیی گەل و نیشتمان زاڵ بێت بەسەر مەرامە تایبەت و كەسایەتییەكەیاندا و، هەموو تواناو كۆششیان بۆ ئاراستەكردنی كۆمەڵگە بێت بەرەو شارستانییەت، بەبێ پەنابردنە بەر شێوازەكانی توندوتیژی. مارتین لۆتەركینگ دەڵێت: زەبروزەنگ نائەخلاقییە، چونكە بە نەفرەت پەروەردە دەبێت، نەك بە خۆشەویستی، توندوتیژی كۆمەڵگە وێران دەكات و برایەتی ناهێڵێت، لەجیاتی ئەوەی كۆمەڵگە بۆ وتووێژ رێنمایی بكات، لە وتووێژی یەك لایەنەدا گیری پێ دەخوات، سەرئەنجام خۆیشی بە سەركەوتن ناگات، تاڵی بەو كەسانە دەبەخشێت كە ماونەتەوە، خووی دڕندەییش بە سەركەوتووەكان دەبەخشێت.