چەندین فاکتەر ھەنە کو بەردەوام عیراقێ ل بازنەیەکا گرتی دا دئینن و دبەن و بێی کو بگەھینیتە کنارێت ئارامیێ و سەربەخویا تمام و بریار بدەستیا سەد ل سەد , تایبەت پشتی ٢٠٠٣ و دەسەلاتداریا شیعی ئەڤ بێ سەروەریە زێدەتر لێ ھاتیە . عیراق نھا کەفتیە ناڤبەرا کریزێن ئەمریکا و ئیرانێ و تورکیا و سعودیێ دا و نە سەرکردێ چو میحوەرانە و نە چو کاریگەریەک تەمام ل سەر چو میحوەران مایە , سەرەرایێ ڤێ چەندێ ژی دەھان کریزان بەرسینگێ عیراقێ گرتیە و ژ ھەمیان گرانتر ئەڤ نەرازیبونێن ڤێ داویێ بون کو عیراقێ ل باشوری بخوە ڤەگرتی و کاریگەریەک مەزن ل سەر رێرەوێ سیاسی یێ وەلاتی ھەبویە. پێک نەئینانا حکومەتا نوی ئاستەنگێن مەزن و ئاسێیە ل بەر سینگێ عەبادی و حکومەتا کار برێڤەبەردا .ھەروەسا ئەو نە ئارامیا کو ل پشتی شازدێ ئوکتوبەرێ ل دەڤەرێن کوردستانێن دەرڤەی ئیدارا ھەرێمێ دروست بوی و دووبارە سەرھەلدانەڤا تیرورستێن داعش و ئەو ھەستکرن ب نەئارامی و پلە دوویی و پشتگوە ھاڤێتنا سوننی ژی نە ئارامیێ زێدەتر دکەت . زێدەبارێ دەردێ مەزن کو گەندەلی و نە شەفافی و نەبونا خزمەتگزاریێن دەستپێکی یە ل باشور و ناڤینێ عیراقێ .دەھان کریزێن دیتر ژی ل بەر سینگێ عەبادی ھەنە کو نھا سەروکاتیا کابینەکا کاربرێکەر دکەت و چاڤ ل ھندێ یە ژی کو د پاشەروژەک نوی ژی دا سەروکاتیا حکومەتێ دووبارە وەربگریتەڤە.
لێرەدا پرس ئەوە حەیدەر عەبادی چاوا پێتڤی ب کوردستانێ ھەیە ؟
کریزێن ناڤبەرا کوردستانێ و عیراقێ دیروکەک سەد سالی ھەیە و کەسێ عەبادی ئەڤ چەندە ب روونی بەحس ژێ کریە و باش دزانیت ل سالا (١٩٢١) ھەتا نھا چو سالەکێ عیراق ئێمناھی نەبویە ئەگەر کوردستان ل مافێن خوە ھاتبیتە بێ بەرھرکرن .لەوما نھا ب دەرفەت دبینیت ھندەک ژ کریزێن ھەی بەرەف چارەسەریێ ببەت , لدەمەکێ دا نێچرڤان بارزانی کەسێ چارەسەرکرنا ڤان کریزانە و ئەڤ چەندە ژی دبیتە فاکتەرێ زیتر گەھشتن ب چارەسەریان . عەبادی ل ڤان سێ بیاڤێن جودا جودا پێتڤی ب کوردانە :
- دووبارە ڤەگەراندنا ئێمناھیێ بو دەڤەرێن کوردستانی عەبادی پێتڤی ب ھەفکاریا ھێزێن پێشمەرگەیە و ئەڤ چەندە ژی ل داوی کومبونا ناڤبەرا نێچیرڤان بارزانی و حەیدەر عەبادی ھاتیە بەحس کرن و دووپاتی ل سەر ھەفکاریا ناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەی و سوپایێ عیراقێ ھاتەکرن . پشتی شازدێ ئوکتوبەرێ ھەتا نھا ژی بەردەوام کریارێن تیرورستی ل دەڤەرێن کوردستانی د زێدەبونێ دایە و دووبارە پرانیا سوپایێ عیراقێ کەفتیە حالەتێ بەرھەڤیا تەمام و ئوپراسیونێن روژانە بو ڤەگەراندنا ئێمناھیێ . ھەروەسا عەبادی پێتڤی ب بێدەنگیەک ناڤەراستە و دەڤەرێن سوننی و کوردیە بو دەربازکرنا کریزا باشور.
- د بیاڤێ ئابوری دا , داھاتێ عیراقێ زێدەتر ژ (٩٥%) پشت ب نەفتێ گرێددەت و ھەر کێم بونەک ل ھنارتنا نەفتێ واتا کورتھێنان ل بودجەی و بێ داھات مان . پشتی شازدێ ئوکتوبەرێ ھەتا نھا نەفتا کەرکوکێ ب ھەردوو بوریێن کوردستانێ و عیراقێ کو ژ کەرکوکێ دچیت بو بەندەرێ جیھانا تورکی نەکەفتینە کاری و ڤێ چەندێ زیانەک مەزن ل بودجێ عیراقێ دایە و عەبادی پێتڤی ب ھەفکاریا حکومەتا کوردستانێ بو گەھشتن ب رێککەفتنەکێ کو دووبارە نەفتا کەرکوکێ بگەھیتە بازارێن جیھانی.
- دووبارە وەرگرتنا پوستێ سەروک وەزیرێن عیراقێ ژ خەونێن عەبادی یە و ھەڤرکیەک توند ھەیە د ناڤبەرا مالکی و عەبادی و عامری و ھەفپەیمانیا سەدری ,تشتێ گوم شلوقاندی و ناڤ مالا شیعی پتر پرت پرت کری سەرنەکەفتنا عەبادی بو د ھەلبژاردنان دا . لێرەدا عەبادی پێتڤی ب کوردانە بو دووبارە وەرگرتنا پوستێ سەروک وەزیران کو ھەتا نھا ژی ئەمریکا و سعودیێ و تورکیا دگەل وێ چەندێ نە سەروک وەزیرەک میانرەو بێتە سەر دەسەلاتێ کو د شیان دا ھەبیت نێرینێن بەرامبەر قەبول بکەت. ھەتا نھا کوردان چو بریار نەداینە و ل کومبونێن بەردەوامن تایبەت (پارتی و ئێکەتی) کو خوەدیێ زێدەتر ژ چل کورسیکێن پەرلەمانێ عیراقێ نە, ھەر لیست و کەساتیێ کورد پشتەڤانیێ ژی بکەن بێ ئێک دوو دێ بیتە سەروکێ وەزیرێن عیراقێ .
نھا عەبادی پێتڤی ب سەروک وەزیرێن کوردستانێ و ئالێن سیاسی یێن کوردستانی یە بو دووبارە ڤەگەراندنا ئێمناھیێ بو دەڤەرێن سوننی و دەڤەرێن کوردستانێن دەرڤەی ئیدارا ھەرێمێ و ھەروەسا بو مفا وەرگرتن ژ داھاتێ نەفتا کەرکوکێ کو بو دەمێ نیزیکی سالەکێ یە ھاتیە راوەستاندن و زیانێن مەزن بو عیراقێ ھەنە. ل داویێ بو دووبارە وەرگرتنا پوستێ سەروک وەزیران عەبادی پێتڤی ب کوردانە و دێ ب ھەمی شیان کار کەت بو ڤێ مەرەمێ, نھا دا کورد فەرە ب ئێکگرتی و بەرنامەک ستراتجی و مفاوەرگرتن ل شاشیێن رابوری و ڤەگەراندنا مافێن کوردستانیان و دەستە جەمعی کار بکەت و ئیدی پروژە و بەرنامە و ستراتیج و دیتنێن زانستی و ئەکادیمی و سیاسی کار بکەن و ھەفکاری و ھاوپەیمانی ل سەر بنیاتێ بەرژەوەندیا ھەفپشک بن نەک خێرکرن و پیاوەتی و خوشباوەریێ و حزباتیی و شەخسی بن.