تۆرکیا و عێراق دوو دەولەتێن جیرانێن ھەڕێما کۆڕدستانێ نە و د ھەمان دەم ژی دا دوو دۆژمنێت سەرسەختێت کۆڕدستانێ نە ، ھەمی دەمان کارێ وان تێکدان و تالانکڕن و ۆێڕانکرانا کۆڕدان بۆینە ، دەربەدەری و ئاوارەبوون ، کۆمکۆژ کڕن و ب ساخی بن ئاخ کڕن ، ئەنفال و کیمیاباران و گەلەك تشێن دی بسەرێ کۆڕدان ئینانە سەبەب ئەو بوویە بتنێ کۆ کۆردن و کۆردستانینە .

ھەر ل کەڤن دا کۆردان چ خۆشی ژ دەستێ ڤان دەۆلەتا نەدیتنە و ھەتا نھاژی ھەر بەردەوامن ل سەر زۆلم و زۆرداریا خۆ بەرامبەر مللەتێ کۆڕد .

دەستپێکێ دێ ب کۆڕتی باس ل مێژوویا تۆرکیا کەم کۆ یاتەژیە ژ غیانەت و زۆرداریێ بەرامبەر کۆردا :-
پشتی ھەڕفتنا دەۆلەتا عۆسمانی ل جەنگێ جیھانیێ ئێکێ و دامەزراندنا کۆمارا تۆرك لسەر دەستێ مصطفی کمال ئەتاتۆرك .
ستڕاتیژیا سیاسی و عەسکەریا تۆرك بووە دڕندەیێ و نسیبەتەکا مەزن بۆ کۆردا ل باکوورێ کۆڕدستانێ و نھا ژی ل باشوور و ڕۆژئاڤا بەردەوامن ل بۆڕدومانکرن وکۆشتنا مللەتێ کۆرد .

ھەروەسا پشتی نێزیکێ "95" سالا بسەر دامەزراندنا دەۆلەتا تۆرکیا ھێشتا دڕندەییا ئەڤێ ھێزێ یا ل بڵندیێ دا ب تایبەتی پشتی ئەڤا مە بچاڤێت خۆ دیتی کۆ ل "ئەفڕینێ " چ روودا؟
ل باکوورێ کۆڕدستانێ چ روودا ؟
ل باشوورێ کۆڕدستانێ چ کاڕەساتەكا مەزن بەرامبەری گەنجێت باشوور رووی ددەت ؟
ھەروەسا ل ڕۆژئاڤایێ کۆڕدستانێ ب سەختی شەرێ وان دکەن ب تایبەتی ئەفڕینێ کۆ ژلایێ ھێزێن چەکداڕێن تۆرکیا ھاتیە داگیرکرن بشێوەییەکێ زۆرێ ھۆڤانە و دڕندانە خەلکێ مەدەنی ھاتنە شەھید کڕن ..

لێ ل باکوور ژی یادیارە زۆلم و زۆرداریا وان تۆند و تیژیا وان گڕتن و کۆشتنا وان بندەستی و غەدرا وان بەرامبەری مللەتێ مەیێ کۆڕد ل باکوور .
ھەتا نھا ژی مللەتێ کۆڕد ل کۆڕدستانا باکوور نەشێن ب کۆردی ل خاندنگەھان بخۆینن و خاندنا زمانێ دایکێ یا ھاتیە قەدەغە كڕن ھەمی مافێن وان ھاتینە بن پێ کرن و ژناڤبڕن ژلایێ دەۆلەتا زلھێزا فاشیستا تۆڕك ..

دھەمان دەم ژی دا ل باشوورێ کۆڕدستانێ بالەفڕێن تۆرکیا ڕۆژانە چەند گۆندێن ل سەر سنووری بۆڕدومان دکەن گەلەك خەلکێ مەدەنی زارۆ و گەنج و پیر و ئافرەت دبنە قوربانی ژ ئەگەرێ ڤان بۆڕدومانا لسەر سنۆرێت کۆڕدستانێ .

بەری چەند رۆژەکا ژی ل گۆندێن دەوروبەرێن "چۆمان" ل باشوورێ کۆڕدستانێ "4" چار گەنج شەھید کەتن ژ ئەگەرێ ڤان بۆڕدومانێن بالەفڕێن تۆرکیا .

ھەروەسا ل 19ێ ئاداڕا ئەڤ ساڵەدا ، ڕەجەب تەیب ئەڕدۆغان سەرۆك کۆمارێ تۆرکیا د گۆتووبێژەکێ دا راگەیاند :- ب کۆنتڕۆلکرنا ناڤەندا ئەفڕینێ ، گڕنگترین قۆناغا ئۆپەراسیونا چلێ زیتوونان تەواو بوو.
لێ ل دیڤدا نوڕا منبج و عەینل عەرەب ، رەئسل عەین و قامشلۆیە . ھەروەسا گۆت ژی ئەم دێ لسەر ڤێ پڕۆسەیێ بەردەوام بین ھەتا ب تەڤاڤی ڤێ رێرەوێ نەھێلین .
ئەرێ ئەڤ فاشیستە دێ کەنگی تێڕبن ل خۆین ڕێتن و کۆشتن و وێڕانکڕنا گۆند و باژێڕێن کۆردا ؟

خەلکێ ڕۆژئاڤایێ کۆڕدستانێ ب ڕژدی چاڤدێڕیا لڤلڤۆکێن تۆرکیا دکەن ، بەشەکێ خەلکێ قامشلۆ داوا ل کۆمەلگەھێت نێڤ دەولەتی دکەن ، کۆ چیێ دێ بێدەنگ نەمینن و سنوورەکێ بۆ گڤاشتنێن ئەڕدۆغانی دابنێن بۆ زۆلم و زۆرداریا کۆ دژێ مڕۆڤایەتیێ نە .


ئەگەر ئەم بێینە سەر مێژوویا عیراقێ کۆ یا تەژیە ژ نەھامەتی :- دڕندەیێ ، تۆندو تیژی ، زۆلم و زۆرداری، ئەنفال و کیمیاباران ، کۆیلایەتی و بندەستی ، وێڕانکڕن و دەڕبەدەرکرن ، ئاواڕەیی و نەفیکرن ، سۆتن و کۆشتن ، بازرگانیکڕن ب مڕۆڤان ، کۆمکۆژ کرن و ژناڤبڕن ، تەختکڕنا گۆند و باژێران ، پێشێل کڕنا مافێ مڕۆڤان ، داگیرکڕنا ئاخا کۆڕدان ....گەلەك تشتێن دی کۆ ل دژی کۆڕدان کرینە و ئەڤە ھەمی و ھێش زێدەتر ب سەرێ مە کۆڕدان ئیناینە و ھێشتا ھەر بەردەوامن لسەر کۆشتن و قیرکرنا خەلکێ مەدەنی و داگیرکڕنا گۆند و باژێڕێن گڕێدایی ب ھەڕێمێ ڤە ...

کێمەکێ دێ بەحسێ عیراقێ کەین و زۆلم و زۆرداریا وان دژێ ھەڕێما کۆردستانێ :-

_ ل "31_7_1983” رژێما بەعسا ژناڤ چوویی ب سەروکاتیا دکتاتۆر (سەدام حسێن) ب ڕەنگەکێ زۆرێ ھۆڤ و دڕندانە “8000” ھەشت ھزار بارزانی ل ڕەگەزێ نێر ، کۆ دناڤ واندا زارۆك و گەنج و دان عەمر ھەبوون ، ھەر ل ژیێ “9” نەھ سالیێ ھەتا پیرەمێرێت “90” نۆەت سالیێ ژی دناڤ دا بوون . کۆ ب زۆری ملکێشێت بیابانێت باشورێ عیراقێ کرن و ب ڕەنگەکێ نەمرۆڤانە کۆم کۆژ کرن و بێ سەروشوین کرن ..

_ ل "16_3_1988” ێ کۆمکۆژیا کیمیابارانا ھەلبجە روودا ل دۆماھیك ڕۆژێن جەنگێ عێراق و ئیرانێ ، ژلایێ ڕژێما بەعسا ژناڤچووییا عێراقێ ڤە باژێڕێ ھەلبجە ب گازا کیمیایی کیمیاباران کر، زێدەتر ژ "5000” پێنج ھزار ھاۆلاتیێن کۆردێن بێتاوان کۆ پێکھاتبوون ل ژن و زارۆ و گەنج و پیڕ شەھیدکڕن و بوونە قوربانی و “10000”دەھ ھزار ژی بڕیندارکڕن ، ھەتا ئەڤڕۆ ژی کیمیاباران کڕنا ھەلبجە ب مەزنتڕین تاوانا دژێ مڕۆڤایەتیێ دادنێن ب گازا کیمیایی ل مێژوویا مڕۆڤایەتیێ دا .

_ ھەروەسا ئەنفالکرنا کۆردان ھەر یا بەردەوام بوو ، ڕێژەیەکا زوریا خەلکێ ل سنۆرێ گەرمیانێ ھاتنە ئەنفالکڕن کۆ پێکھاتبوون ژ ژن و زارو و گەنج و دانعەمران ھاتنە کۆمکۆژ کرن و بێسەرو شۆین کرن دبێژنێ " ئەنفالێت گەرمیان و بالیسان "ێ ھەتا ڤان سالێت چووی ھندەك ژ ڕفاتێت وان ئینانەڤ سەر زێدێ باب و باپیڕێن وان ل ھەڕێما کۆردستانێ.
ھەروەسا گەلەك کۆردێن فەیلی ژی ھاتنە ئەنفال کرن و بێسەرو شۆین کرن لسەر دەستێ رژێما بەعسا ژناڤچوویی ب سەرۆکاتیا دکتاتۆر "صدام حسێن" .
ب ھزاران ژ خەلکێ ھەڕێما کۆردستانێ ھاتنە ئەنفالکرن و شەھیدکرن ، ب ھزاران ھاتنە کیمیاباران کرن و ژناڤبڕن ، کۆمکۆژکرن و زیندی بن ئاخکرن ،ژلایێ رژێما بەعس کۆ ژمارا وان دگەھیتە
زێدەتر ژ"182,000” سەدو ھەشتێ و دوو ھزار کەسان کۆ ژ ھەردوو رەگەزان و گەنج و دانعەمران پێكدھاتن ، ئیش و کارێن رۆژانەیێن ڕژێما بەعسا فاشست گرتن کۆشتنا کۆردان بوو وان دڤیا مللەتێ کۆرد ب ئێکجاری نەھێلن و کۆمکۆژ و بێ سەرۆشۆین بکەن ، ئاڕمانجا وان بنبڕکرنا مللەتێ کۆرد بوو ب تەمامی .

ھەروەسا پشتی ھەڕفاندن و ژناڤبڕنا ڕژێما بەعس و سێداڕەکرنا دکتاتۆر "صدام حسێن " نەھێلانا دکتاتۆرێت عێراقێ ، رەوشا عێراقێ و ھەڕێما کۆردستانێ ب ڕەنگەکێ بەرچاڤ ھاتە گۆڕین ، ژین و ژیانا خەلکی بەرەڤ خۆشیێ چوو ، دیموکڕاتی بەر بەلاڤ بوو دناڤ ھەمی تەخ و چینادا ، ئابووی ب ڕێژەیەکا زۆر بەرەڤ بلندیێ چوو ، دھەمان دەم ژی دا ھەڕێما کۆردستانێ رۆژ بۆ رۆژێ بەرەڤ پێشڤە دچوو و ھەتا ناسناڤێ " پایتەختێ گەشتیاڕیێ دەولەتێن عەرەبی " پێ بەخشیبی .

لێ مخابن ل دەستپێکا سالا "2014” ێ حکۆمەتا مەرکەزیا عێراقێ بۆدجێ ھەڕێما کۆردستانێ بڕی ، ب راستی زۆرا کاریگەر بۆ برینا بۆدجێ برینا نانێ خەلکێ ئەڤە ژی ئێك بوو ژ تاوان و زلمەکا ھەری مەزن دژێ مڕۆڤایەتیێ کۆ د دیڕۆکا جیھانێ دا تشتێ وەسا چێنەبوویە کۆ حکۆمەتا عێراقێ ئەڤەژی دگەل مللەتێ کۆرد کڕ .
پشتێ ڤێ چەندێ ژی چەکداڕێن دەۆلەتا ئیسلامی یا بناڤێ "داعش" ھاتن چەند ناوچەیێن ستڕاتیژیێت عێراقێ و ھەڕێما کۆردستانێ داگیرکڕن ، ئەڤێ ژی کاڕتێکڕنەکا زۆرا مەزن ل رەوش و ژین و ژیانا خەلکی کڕ، ب ھزاران کەسێن کۆرد پێشمەرگە و خەلکێ مەدەنی شەھیدبوون و بوونە قوربانی .

_ ب راستی یا ژ ھەمیێ نەخۆشتڕ ئەو بوو کۆ ل دۆماھیكا سالا "2017” ێ کۆ پشتی ڤان ھەمی نەھامەتی و ئەنفال و کیمیاباران و کۆمکۆژ کڕن و بێسەرو شوین کرنا مللەتێ کۆرد ژلایێ عێراقێ ڤە ، ھەتا نھا ژی ھندەك خۆ فڕۆش و وەلات فڕۆشێن جاش ھەر لسەر جاشاتیا خۆ د بەردەوامن .
کۆ کەرکوك ژلایێ گڕۆپەکا غیانەتکارا لایەنەکێ سیاسی کۆ من نەڤێت ناڤێ وی لایەنی ببێژم ب ڕێکەفتەکا نھێنی ھاتە فرۆتن ب میلیشیایێت حەشد شەعبی و سۆپایێ پاسداران، کۆ ل نھادا کەرکوك یا بەڕەنگارێ تەعڕیبێ بووی و ب ھزاران کۆرد یێت باژێڕێ کەرکوکێ یێت ئاوارەبووین بۆ ناوچەیێن دیێت کۆڕدستانێ .
ھەروەسا چەندین خەلکێن مەدەنی ژلایێ میلیشیایێت حەشد شەعبی ڤە ھاتنە شەھیدکڕن سەرەرای دەربەدەریێ و مال وێرانیێ ، ھەتا نھا ژی کەرکوك و ناوچەیێن دەوروبەرێن کەرکوکێ یێت دبن دەستێت میلیشیایێت حەشد شەعبی و سۆپایێ پاسداران دا .