ئا/ تاریق كارێزی


پێم باشە بۆ خوێنەری روون بكەمەوە، لەبەر چی ئەم وتارە دوو ناونیشانی هەیە؟ (بۆ پاراستنی بەرهەمی شێوەكاران، دەزگایەك پێویستە)، (وەرچەرخانێك بە دەستی نەوەی نوێی شێوەكاران).
ئەو پیشانگایەی سوفیان جەلال لە كۆتایی تشرینی دووەم لە هۆڵی میدیا لە شاری هەولێرە، پێشتریش هەمان پیشانگای لە سلێمانی كردبووەوە، دوو شتی لە لام ورووژاند:
یەك: نەوەیەكی تازەی شێوەكار وا بەڕێوەن، كە ئیدی دەبنە سەرقافڵەی هونەرەكە و جڵەوی شێوەكاری دەگرنە دەست، ئەوان بە ئەندازەیەك خۆیان تەیار كردووە، كە بە دڵنیاییەوە دەكرێت بڵێین، وەرچەرخانێك لە كاروان و مێژووی هونەری شێوەكاریی كوردستان بەدی دەهێنن.
دوو: تابلۆكانی سوفیان بە قەبارەی زۆر گەورە (2 مەتر بە 3.8 مەتر) و بە تەكنیكێكی تازە و تایبەت و سەرنجڕاكێش بوون، كە هەڵگرتن و پاراستنی زۆریان پێویستە، چونكە دەچنە خانەی ئەفراندنی تایبەت و نیشانەیەكی گەشن لە كاروانی هونەری شێوەكاری لە كوردستاندا.
سەرەتا قسەمان لە سەر ئەو 14 تابلۆیە دەبێت، كە تێكڕا بە یەك قەبارەی گەورە جێبەجێ كراون، ئەو چواردە تابلۆیەی هونەرمەند، هەردوو هۆڵەكەی بەڕێوەبەرایەتیی شێوەكاری (میدیا)یان پڕكردبووەوە. سوفیان پێی وایە ئەم بابەتانە لە قەبارەی گەورەدا نەبێت، بەرجەستە ناكرێن، ئەو كە تابلۆی گەورە دەكێشێت، پاساوی خۆی هەیە، لە هەمان كاتدا كاركردن لە تابلۆی قەبارە گەورە، جۆرێك لە توانا و بڕستی تایبەتی دەوێت، دەبێ هونەرمەند دەستكراوە بێت لەوەی كە بەسەر پیشەكەیدا زاڵە، تەكنیك لە بن ركێفدایە و بە ویستی ئەو دەجووڵێتەوە.
لەم پیشانگایەدا كەرەستەی كاركردنی هونەرمەند بۆ خۆی سەرنج راكێشە، ئەو رەنگی ئەكریلكی بەكار بردووە، چونكە بەكارهێنانی ئاسانە و خۆش دێتە دەست و زووش وشك دەبێتەوە، بێ ئەوەی بە ئاسانی ئاوێتە بە خوری، پووش و پەڵاش، قرژاڵ، توێكڵی وشكی پرتەقاڵ ببێت، كە هونەرمەند لە تابلۆكانیاندا بەكاریان هێناون. توێكڵی پرتەقاڵ لە تابلۆكانی سوفیاندا بۆ خۆی چیرۆكێكی هەیە. لێم پرسی ناترسی كەڕوو هەڵبێنێت، یان بە قەدی تابلۆوە هەڵوەرێت؟ بەڵام گوتی: «توێكڵی پرتەقاڵ وەك هیچ توێكڵێكی دیكە نییە، كە وشك بووەوە هیچ رێژەیەكی شێی تێدا نامێنێت، زۆریش پتەو و خۆڕاگرە، ئەو زبر و جووڵەیەی من لە سەر تەختایی رووی تابلۆ مەبەستمە، بە توێكڵی پرتەقاڵ نەبێت دروست نابێت.»
ئەم هونەرمەندە هەر دەبێ بیری لە چەسپكردنی كەرەستەكانی كردبێتەوە، ئیدی بۆیە (غەڕە) بەشێكە لە كەرەستەی كار كردنی ئەو. ئەو شتانەی سوفیان بۆ دروستكردنی تابلۆ بەكاریان دەهێنێت، هەمەجۆرن، هەمووشیان تێكەڵ بە گیراوەی رەنگ و چەسپ (ئەكریلك و غەڕە) دەكات، ئیدی بەمجۆرە داڕشتنی تابلۆ دەست پێ دەكات.
بیرۆكەیەك كە ئەم پیشانگایە دەیورووژێنێت، بابەتی پاراستنی تابلۆیە. ناكرێ باوەڕمان بەوە نەبێت كە، هونەر كردەیەكی سوودبەخش و واتادارە، كەوا بوو هونەرمەندیش لە نێو كۆمەڵدا كەسێكی بەرهەمهێنە، بەرهەم و كاڵاكەی لە لایەن كڕیارانەوە شایستەی پێشوازی لێكردنە. جگە لەوەی لە باری ستاتیكا و شارستانییەوە، بەرهەمی هونەر وەك میراتێكی كولتوور و شارستانییەت لێی دەڕواندرێت، بۆیە بە گوێرەی ئەو دەرەنجامانە زۆر پێویستە هەموو وڵاتێك و هەموو گەلێك بەرهەمی داهێنانی نەوەكانی بپارێزێت، وەك سەرمایەی كولتوور و شارستانییەت و تەنانەت داراییش، هەڵسوكەوتی لەگەڵدا بكرێت.
من پێم وایە زۆر پێویستە لە كوردستاندا دەزگایەكی تایبەت بە پاراستنی بەرهەمی هونەرمەندانی شێوەكار هەبێت، سوفیان بەرهەمێكی جوانی ئەفراندووە، بەڵام جێ و رێی ئەوتۆی نییە كە بتوانێت ئەو بەرهەمانەی خۆی تێدا بپارێزێت، دوور لە هەلومەرجی گونجاوی هەڵگرتنیش، ئەو تابلۆیانە و هەروەها بەرهەمی تێكڕای هونەرمەندانی دیكەش ئەگەری شێواندن و تەنانەت فەوتانیشیان لە ئارادایە.