هونەرمەند و نووسەری شانۆیی عەلی كریم:
ریفراندۆم خواستی نەتەوەیە چ پێویستی بە یاسایی بوون هەیە

ریفراندۆم پرۆسەیەكی دیموكراسییە، بەمەبەستی گوێگرتن لە داخوازییەكانی كۆمەڵێك یان كۆمەڵگەیەك، یان نەتەوەیەك، جا هەر كەسەو بەپێی داخوازیەكانیان، دیارە ریفراندۆمی گەلی كوردستان بەمەبەستی گوێگرتنی گەلان و نەتەوەكانی دنیایە بۆ داواكاریەكانی بەمەبەستی داننان بە مافی چارەی خۆنووسین و سەربەخۆیی و دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان، ئەمە داواكاری خواستی نەتەوەیەكە رووبەرووی گەلانی دنیا ئەكرێتەوە، ئەمە چ پێویستییەكی بەیاسایی بوون هەیە، بەپێی جاڕنامەی جیهانی مافەكانی مرۆڤ نەك هەیە بەڵكو یاسایە، داواكاری گەلی كوردستان داواكاریەكی مرۆڤدۆستانەی رەوایە.
كاتێك هەڵەبجە كیمیاباران كرا، یاسا لەكوێ بوو؟ كاتێك ئەنفالی بارزانییەكان و ئەنفالی گەرمیان و كرا یاسا لە كوێ بوو؟ كاتێك سەراپای كوردستان وێران و خاپووركرا، یاسا لە كوێ بوو؟ ئێستا كاتێك منی كوردزمان خەون بە دەوڵەت و ئازادی و سەربەخۆییەوە دەبینم و بۆی تێدەكۆشم بۆچی یاساغ و نەشیاوە؟! من هەر لە مێرمنداڵیمەوە، هێشتا تازە بە ئاگا ئەبوومەوە لە رێگەی پەروەردەی خێزانیمەوە، لە رێگەی باوكم و برا گەورەكەم (شەهید جەلال كریم)ـەوە لە ساڵانی شەستەكانەوە خەونم بە ئاڵا و بە ئازادی و سەربەخۆیی گەلی كوردستانەوە دەبینی، ئێستاش بە دەنگی بەرز دەڵێم: (بەڵێ بۆ ریفراندۆم و سەربەخۆیی).
ریفراندۆم داوایەكی نیشتمانی و نەتەوەی كوردە، پرسی سەربەخۆیی كوردستان هیچ پەیوەندیی بە حزبایەتییەوە نییە، پرسی سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستان هیواو ئومێدە كە دێتەدی، بەڵێ بۆ سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستان بە تەواوی ناوچە كوردستانییەكانەوە لەسەرووی هەموویانەوە كەركووكەكەم، نیشتمانە بچووكەكەم، بەڵێ بەڵێ بەڵێ بۆ ریفراندۆم و دەوڵەتی كوردستان.


سەعدون یونس:
دڵنیام هیچ كوردێك ناڵێ نەخێر بۆ دەوڵەتی كوردی

بوونی دەوڵەتی كوردی و سەربەخۆ لە هەر چوار پارچەی كوردستان مافێكی رەوای گەلی كوردە و مێژووی هەموو میللەتان ئەمە دەسەلمێنێت، بەڵام بە بۆچوونی خۆم ئەگەر لە ئێستادا ئەمە مەحاڵ نەبێ ئەوا زۆر زۆر قورسە، سەبارەت بە باشووری كوردستان كە بەشێكی گرنگی ئەو چوار پارچەیە مافی خۆیەتی كە گشتپرسی ئەنجام بدات بۆ ئەوەی رای میللەتەكەی خۆی بزانێت، دڵنیاشم كە هیچ كوردێك نییە بڵێ نەخێر بۆ دەوڵەتی كوردی و ئەگەر ریفراندۆم بۆ راگەیاندن و بونیادنانی دەوڵەتێكی كورد وابزانم هەموو كەسێك ئامادەیە دەست بەرز بكاتەوە و خەباتیش بكات بۆ هێنانەدی ئەو دەوڵەتە، بەڵام ئەگەر مەبەست بەكارهێنانی بێت وەك كارتێكی فشاری سیاسی، بەڕای من ئەوە هەر نەكرێت باشترە، جگە لەوەی من بە دڵنیاییەوە دەیڵێم پێویستە چاكسازی بكرێت، بژێوی ژیانی خەڵك باشتر بكرێت، داهاتی كوردستان بۆ میللەت بێت و گەشە بە كەلتوور بدرێت، فەراهەمكردنی ژیانێكی دوور لەگەندەڵی بۆ میللەت، ئەمانە بناغەی گشت پرسین بۆ ئەوەی رۆژێك لە رۆژان ئێمەش ببینە خاوەن دەوڵەت.
دەوڵەتی كوردی خەونی هەموو لایەكە، بەڵام دەوڵەتێك بۆ هەموو هاونیشتمانییان، كە هەموو داهاتەكەی بۆ میللەت بێت و كەمترین ئاستی گەندەڵیی تێدا بێت، دەوڵەتێك بە سەربەرزی بژیت و بتوانێت بەرگری لە خۆی بكات، دەوڵەت كەلتوورخواز بێت و خاوەن كەلتووری خۆی بێت، سەركەوتنیش هەر بۆ میللەتە.


فەرهەنگ غەفوور
زۆر نزیكە كەرنەڤاڵـــــــــــــــــــــی گەورە دەگێڕین
ئەدیبان و رۆشنبیران و هونەرمەندانی كوردستان، ئەو توێژە وشیار و بەرچاوەی كۆمەڵگەن كە لە هەموو قۆناغ و سەردەمە جیاوازەكاندا رۆڵی پێشەنگ و كارایان هەبووە، چ لە بواری كولتووردا بووبێ، یان لە داهێنان و ئەفراندندا، یاخود لە بەرەنگاربوونەوە و تێكۆشان لەپێناو مافە رەواكانی گەلەكەیاندا. نموونەی هەر بوارێكیش هێندە زۆرن كە ئێرە جێی ناوهێنانیان تێیدا نابێتەوە. سەردەمێك كە گەلەكەمان لە شۆڕشدابوو، ئەم توێژەش پێشمەرگەی شار و شاخ بووە و بە پێنووس و بە داهێنان و بە ئەفراندنی شاكار و رۆمان و چیرۆك و تابلۆ و میلۆدی و سەمفۆنیا و نواندن، گەلەكەیان لە مەترسی و كاریگەریی كولتووری بێگانە و داگیركاری وشیار كردوۆتەوە و دیدی وڵاتپارێزی و رزگاری و سەربەخۆییان لەناودا بڵاو كردۆتەوە. لەم پێناوەشدا دەیان نووسەر و رۆشنبیر و هونەرمەند و داهێنەری كورد چ لە شاخ، یاخود لە شار یانیش لە بەندیخانەكاندا گیانیان بەخشیوە و بوونەتە هەوێنی ئەو ئازادی و ئەزموونەی ئەمڕۆ كورد تیایدا بووەتە سیمبولی گەلی ئازا و ئاشتیخواز و مرۆدۆست، ئەمەیشی بە كردەوە بۆ دۆست و دوژمن سەلماندووە و ئەمڕۆ تەواوی كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی ئەو شایەدییە بۆ كورد و بۆ هێزە نەبەردەكەی لێ دەدا كە هێزی پێشمەرگەی كوردستانە. هونەرمەندان و ئەدیبان و رۆشنبیرانی كوردستان شان بە شانی پێشمەرگە و تەواوی ئازادیخوازانی كوردستان لە هەموو چین و توێژەكاندا توانییان زمان و داب و كولتووری جوانی و پێكەوەژیان و مرۆدۆستی و خاك و زێدەكەیان بپارێزن و بیگەیەنن بە ئەمڕۆ، كە لە سەروبەندی دەستنیشانكردنی ئامانجە مەزن و سەرەكیەكەمانداین كە سەربەخۆیی كوردستانە. ئەمڕۆ كوردستان لە ئانوساتی ئەنجامدانی ریفراندۆم و دیاركردنی چارەنووسی خۆیەتی، بۆ ئەوەی تا هەتایە لە داگیركاری رزگاری بێت و وەكو گەل و نەتەوەكانی دیكەی دونیا ئازاد و سەربەخۆ بێ. ئەمڕۆ كە سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان و سەركردایەتی كورد لەم پارچەیەی كوردستاندا بڕیاری داوە لە (٢٥ی ٩)ی ئەمساڵ ریفراندۆم لە تەواوی پارێزگاكانی كوردستانی باشوور بە ناوچە دابڕێنراوەكانیشەوە ئەنجام بدا، زۆرینەی هەرە زۆری چین و توێژەكانی گەلەكەمان زۆر بە جۆش و خرۆشەوە لە چاوەڕوانی ئەو رۆژەدان تا بە دەنگی خۆیان تەوقی دیلی و ژێردەستەیی لە مل داڕنێ و ئازاد و سەربەست لە نیشتمانی سەربەخۆی خۆیدا بژیت و وڵاتێك ئاوا بكات كە زیاتر لە سەد ساڵە خوێنی بۆ دەبەخشێ و بۆی تێدەكۆشێ. لەم پێناوەشدا هونەرمەندان و رۆشنبیران و ئەدیبانی كوردستان، لە پێشەوەی بەرەی سەربەخۆیی و ژیانی ئازادی و شەرافەتمەندانەدان بۆ گەلی كوردستان بە تەواوی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانیەوە. هونەرمەندانی كوردستان لە رێی هونەرەكەیانەوە، بە میلۆدی و سەمفۆنیا و ئاواز و فڵچە و تابلۆ و شانۆ و دراما و سینەما و گۆرانی، بەهەر شێوازێك كە پێویست بكا بۆ سەرخستنی پرۆسەی ریفراندۆم خۆبەخشانە و بە گیانی پێشمەرگانەوە كار دەكەن، تا ئەو رۆژەی كە ئەگەین بە ئازادی و سەربەخۆیی یەكجاری، كە بە ئومێدی خوا و یەكدەنگیی تەواوی پێكهاتە و چین و توێژەكانیەوە زۆر نزیكە و هەموومان بە یەكەوە ئاهەنگ و كەرنەڤاڵی گەورەی بۆ دەگێڕین و پیرۆزی دەكەین.