ئەو ساتانەی ناسڕێنەوە (خەونێكی خۆش و خەوخۆشێك) . . . ئەحمەد سالار
(كاك رەفیق) رۆشنبیرییەكی باشی هەبوو، هەتا بڵێی كوردپەروەر بوو، كوڕی رۆژانی تەنگانە و لێقەومان بوو. لە نووسیندا شێوازێكی تایبەت بە خۆی هەبوو، شێوازێكی تەنزئامێز، كەوتمە ناو چیرۆكەكانیەوە و پاشان لەگەڵی دانیشتم و بیرۆكەكەم بۆ باس كرد. ئەوە بوو چیرۆكێكم هەڵبژارد و لە یەك دوو چیرۆكی دیكەیم بۆ خواست و دامڕشتەوە و سیناریۆكەم بۆ نووسی، سیناریۆی جێبەجێكردن، نەك ئەدەبی. هەر لەسەر داوای كاكە (بەختیار) كردمە عەرەبی، هەتا وەكو گروپی كارەكە، كە عەرەب بوون بەرچاویان روون بێ.
سەبارەت بە ئەكتەرەكان، دەرهێنە سوور بوو لەسەر ئەوەی خۆم كاراكتەری سەرەكی، واتە كەسایەتی(غەفور) بنوێنم، ئەوسا دەستنیشانی ژمارەیك ئەكتەرم كرد لەوانە: دایكی ئاریا و تارا خانی كچی و جوانەمەرگ كاكە ئاسۆی كوڕی و شاگوڵە جوانە مەرگەكەی ڤینۆس خان و ئازیز و ئارامی كوڕی و كاكە سەمیری خوالێخۆشبووی هاوسەری و كاك ئاراس تەیبی بەقاڵی جوانە مەرگ و كاكە بورهان محەمەدی گۆرانیبێژ و كاكە شۆڕش قادر و حەمەی برای و كاكە عونەری كەریم ئاغا و نەوزاد مەجید و لەگەڵ خانمە ئەكتەر خەرمان هیرانی.
كاكە (بەختیار) دەستوبردی لێ كردو پاش چەند رۆژێ بەخۆی و گروپی كارەكە هاتنە سلێمانی و هەر ئەو رۆژە دەستنیشانی (لۆكەی شن) كرا، بۆ رۆژی دوایی دەستكرا بە وێنەگرتن، گەڕابوو دووچەرخەیەكی كۆن و نایابی بۆ پەیدا كردبووم، چونكە كارەكەم (رەزام) نامەبەر بوو.
هەواڵی بەرهەمەكە بڵاوبوویەوە، كە بۆ یەكەم جارە كارێكی كوردی كومێدی لەلایەن شانۆی سالارەوە ئەكرێ، هەر لە بوارە هونەرییەكەدا، بەر لە وەی یەك گرتە لەو كارە وێنە بگیرێ كەوتنە قسەو قسەلۆك و گێرەشێوێنی، لە رۆژنامەی (هاوكاری)دا دیمانەو باس بڵاوبوویەوە، كەوتنە بن كڵێشەی خانمە ئەكتەرەكە: ئەمە كاری كۆمپانیایە، ئەبێ ئەمەنەت بەنێ و دەیان قات بەرگت بۆ بكەن. تووشی دڵكرمێ بوون و دڵەڕاوكێیان كرد، بەڵام ئەو خانمە لە هونەرمەندە رەسەنەكان بوو، ئەیزانی مامۆستاكەی نە بە هەڵەیدا ئەبات و نەرەنج بەخەساری ئەكات. بە گشت واتایەكی پیرۆز وەك ئەو گشت كیژانەی كاریان لەگەڵی كردووە، باوكیەتی.
لەسەر مێزی خواردنەوە چەلەحانێ و چەقەبازییان لەسەر كرد، بەبێ ئەوەی تەنیا وشەیەكی سیناریۆكەیان بینیبێ، باسیان لە كەم و كورتییەكانی ئەكرد، بەڵام ئەمجارەش سوپاس بۆ خوا كە توانای گوێپێنەدان و بەردەوامی پێ بەخشیبووم، هەر ئەمگوتەوە باهەر حەپەحەپ بێ و كاروانیش ملی بەرزە رێگای خۆی بگرێ و بەرینەدا.
كار بەردەوام بوو، بەبێ گیروگرفت و تەگەرە هەنگاوی بڕوا بەخۆبوونی ئەنا. بە رادەیەك كارەكە بە جوانی و بە خێرایی بەڕێوە ئەچوو، پێشتر و پاشتریش بەخۆیە نەیدیوە، تەنیا بە چوار رۆژ وێنەگرتن كۆتایی بێهات. بە راستی گروپەكە كارامە بوون.
سەروبوردەی چیرۆكەكە باسی (خەپە)ی كەسایەتی سەرەكی ئەكات. كە خەون بە بردنەوەی پارەیەكی زۆرەوە ئەبینێ و ئیتر ئەكەوێتە سەر گشت ئەو شتانەی كە ئارەزووی بووە، دیارە ئەو لەپڕا دەوڵەمەندبوونە، بە تەواوی لە خشتەی ئەبات و سەرجەم شیرازەی لە گرێژنە ئەبات. لە خەونەكەیدا ئەو كیژە ئەخوازێ كە پەری ئاواتی بووە، ئەبێتە خاوەنی كۆشك و هەر چییەك دڵ بیخوازێ.
هەندێ شوێنمان بۆ وێنەگرتن هەڵبژارد كە هەمیشە سوپاسی خاوەنەكانی ئەكەم، یەكێ لەوانە ماڵی پارێزەر (عەزیز ساڵحی رەشە)، كە ژووری میوانەكەی بۆ تەرخانكردین، هەروەها ماڵی بەڕێزی لە گەڕەكی (كانیسكان) كە خانووكەیان شێوازێكی كلاسیكی و جوانی هەبوو.
هەندێ بینراویشمان لە ئوتێل (ئاشوور)ی (دوكان) گرتبوو، جگە لە دار بەڕووەكانی گوێژەو بارەگای تیپی سالار. هەر شوێنەو یادگارێكی خۆشی لە دڵا نەخشاندین، لەو بینراوانە بینراوێ ئاهەنگێكی كوردەوارییانە بوو، لە هۆڵێكی بارەگای تیپدا بە دەستوبرد دیكۆرێكی كوردەوارییانەم ساز كرد، ئەوسا ژمارەیەك ژەنیار، لەناویاندا خوالێخۆشبوو (حاجی عەباس ئەبو شەوارب)ی كەبابچیی بەناوبانگی شار، كە بە جوانترین شێوە دەفی بە دەم سەماوە ئەژەنی، هەر لەو رۆژانەدا بوو، سواری تەكسیەك ببووم لە رادیۆكەیەوە گوێم لە (گۆرانی دەچی دەچی وەڵڵا بە مامەت دەڵێم) بوو، لە كابرای شوفێر ناویم پرسی، نەیزانی، دابەزیم و چوومە مەزاتخانەكەی سلێمانی بۆ دوكانی (كاكە حەمەی حاجی سەعی) و سۆراغیم كرد و پرسی: بۆچیتە؟ ئەوە ناوی (كاك مەحمود محەمەد)ـە، وتم: بۆ حاڵ و حسابێكی ئاواهیم گەرەكە، خاوەنی دەنگێكی كوردانەی رەسەنە و دەنگێكی خۆشی هەیە. كاكە حەمە وتی: تۆ فەرموو دانیشە، با چایەكت بۆ بانگكەم، هاكا پەیدا بوو. تاوێكی نەبرد (كاك مەحمود) پەیدا بوو، یەكتریمان ماچكردو مەبەستەكەم تێگەیاند كە سبەینێ سەعات ئەوەندە لە فڵانە شوێن بەیەك ئەگەین، پاشان سەردانی هونەرمەندی میللی خوالێخۆشبوو (ئەحمەد شەماڵ)م كرد كە توونچی گەرماوی (سورەت) بوو، هەر لەبەر دەرگای گەرماوەكەدا چایخانەیەكی گچكۆكەی هەبوو لەسەر شۆستەكەیش وێنجەی بۆ فرۆشتن دائەنا كە خاوەن ئەسپ و وڵاخ ئەیانكڕی.
ئاشنایەتییەكی باشم لەگەڵی هەبوو، چەند جارێكیش لەگەڵ خۆم بردبووم بۆ تەلەفزیۆنی كەركووك. لەگەڵی رێككەوتم كە سبەینێ ئەنێرم بەدوایداو داواشمكرد ریشی جوان پەرداخ كات و بەرگێكی رێك بپۆشێ و جامانەكەی قیت ببەستێ. هەروەها پێموت خەمت نەبێ ئەوە لە دەعباكەشت بۆ ئەهێنن پێش ئاهەنگەكە فڕیكەیت، ئیتر لەگەڵ هونەرمەند (بورهان محەمەد) كەوتینە كاری رێكسختنی بەزم و رەزمەكەو كام گۆرانییە گونجاوە. هەروەها هەر چۆن ئاهەنگی كوردەواری ماڵانەی جاران چۆن چۆنی بكرێ، لە كاتی خۆیدا كارەكە دەستی پێكرد و هەموان لێی رازی بوون.
بۆ بینراوەكەی دەمەو ئێوارەی داربەڕووەكان، كە شوێنێكی دڵگیر و فێنكە، بە خۆڕایی نەبوو (دیلان)ی دەنگ پڕ جۆش و خرۆش شەیدای بوو، جاران كوڕو كاڵی شار بۆ بای باڵدان لە زەردەپەڕەوە روویان لێ ئەكرد و كەللەیان گرم و كەیلی مەستی ئەكرد.
بۆ بینراوی بەزمی ئەو ئێوارەیەمان، (كاكە بورهان مەجید) و جوانەمەرگ (كاك ئاراسی تەیبی بەقاڵ) هەر زوو گۆشتی بەرخی ناسكیان كڕیبوو لەگەڵ دوگا ملوانكەئاسا لە شیشیان دابوو، هەر ئەوەندەی بڵێی یەك و دوو مقەڵیان داناو لێوان لێویان كرد بە خەڵۆو و كلپەیان لێهەستان جوان جوان جۆشیان دا، قاپێ عەرەقی رەشیان بۆ سپیكردنەوەی ئێوارەكە كردەوە و پێكەكانیان لێ نیوان و نیو كرد، بەدەم تێكردنیشەوە بە یەكتریان ئەوت: «كوڕێكی رێكوپێكە، چاەركێكی دوو پێكە» ئەوسا بە كاكە بەخەی دەرهێنەرم وت: كاكە بەخە ئاگادار بە، ئاوا ئێمە بە رێكەوتین دەرهێنەر بانگی (ئەكشن)ی داو پێكلێدراو نران بەسەرەوە و هەر یەكە شیشە گۆشتی چەورو نەرم و سوێری جوان برژاوەی بەدەستەوە گرت و (مامە بورهان) دەنگی لێهەڵبری: (ئەمشەو هەر خەمە)كەی ماملێ تێچریكاند، منیش بەدەستووری كوڕانی كۆنی شار، كڵاوەكەم نمرەیەك جووڵان و پێكەكەم سەر سەرناو كوڕمان گەرمكرد و كردمانە گوڵمەزێ هەر مەپرسە دارو دەوەن داربەڕووەكانیش هاتبوونە سەماو فڕیوە لێدان، هەركە لە شاریشت ئەڕوانی هەر ئەتگوت كۆڵوانەی كۆڵی كچۆڵەیە جرینەو سەرچۆپی گرتەوە، بریسك و باقی ئەستێرەكانی سەر سەری سلێمانییان حەیران كردبوو، ئەوە لەو لاتەوە قاپە عەرەقە رەشەكە چۆڕی لێبڕاو بەلارەلار بەرەو خوارەوە خل بووینەوە.
یەكێ لەو بینراوە جوانە كۆمیدییانە لە یانەی فەرمانبەران وێنەی گیراو (كاكە شۆڕش قادر) رۆڵی سەرخۆشێكی بەدمەستی خۆ بزركەری بەجوانی نواند.
وێنەگرتن تەواو بوو، گروپەكە بەرەو كۆمپانییەكە لە بەغدا چوون.
پاش چەند رۆژێ جوانترین (پۆستە)ی بەرهەمی (خەوخۆش) كە پێشتر هونەری كوردی بەخۆیەوە نەدیبوو، بڵاوبوویەوە، جگە لەوەی بۆ یەكەمجار لە مێژووی هونەری كورددا، لە تەلەفزیۆنی بەغداوە كە ناوەندی و سەرانسەری بوو، پەیتا پەیتا ریكلامی بۆ ئەكرا، بە رادەیەك كاریگەر بوو، كە خەڵكەكە چ لە باشوور و چ لە رۆژهەڵات بە پەرۆشەوە سۆراغیان ئەكرد و كەسانێكی زۆر لە شوێنی كاسێت فرۆشان پێشەكی پارەیان بۆ كڕینی دەدا.
هەر ئەوەندەی كەوتە بازاڕەوە، لەو شەش هەزار دانەیە لە ماوەی یەك هەفتەدا، یەك دانەی لێنەمایەوە. جگە لەوەی هەزارەها دانەی لەبەر گیرابوویەوە.
هەر لەسەر ئەم بەرهەمە كۆمەڵێ شت روویدا، یەكێ لەوانە، بۆ وێنەگرتن بینراوێك كە لە شوێنێكی رازاندنەوە بووك لە شەقامی (سالم)، بووكێ بە بەرگی سپی و جوان رازاوە و دێتە دەرێ و دەستی ئەگرم و بە دەهۆڵ و زوڕنا لێدانەوە سواری ئۆتۆمبێلی ئەكەم و بەدەم گۆرانییەكەی (ئیبراهیمی فەتاحی):
«كەوی یانە كەوباڕی، یا گوڵی لالەزاری من
شێخ و مەلا كۆوەبوون وا كەژاڵێ ئەدەن بە من
لەسەر باڵای شەڕیانە لێكدەدن دۆست و دوژمن»
بەناو شەقامی مەولەوی و پاشان پیرەمێرد و ئەوسا بەرەو تووی مەلیك دەیان ئۆتۆمبێلیش بە هۆڕن لێدان بەدوامانەوەن.
بەناو شارا بڵاو ئەبێتەوە (ئەحمەد سالار) ژنی دووەمی گواستۆتەوە.
: ئەمە چۆن بوو؟
: ئافەرین بەخشكەیی و بەبێ ئەوەی كەس پێی بزانێ،
:هەتا نەیگواستەوە كەس نەیزانیوە.
: ئەبێ هاوسەرەكەی چی بكاو چی بڵێ؟!
ئیدی لە خزمان و لەناسیاوانی هەردوو لامان ئەكەوتە تەلەفۆن و تەلەفۆنكاری، خەریك ئەبن دڵی هاوسەرەكەم لێ رەشكەن و بیخەنە دۆزەخی گومانەوە. دواجار بیری ئەكەوێتەوە ئەو نەوبووكە (خەرمان خانە) و كارەكە فلیم و نواندنە. دەنا دۆ و دۆشاو تێكەڵ ئەكرا.
هەر لەسەر ئەو (خەوخۆشە) دەنگ بڵاوبوویەوە، گوایە پەنجا هەزار دینارم وەرگرتووە، بۆیە لە كۆبوونەوەیەكی بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی سلێمانی لەگەڵ قوتابیان و مامۆستایان پەیمانگەی هونەرە جوانەكاندا، بەڕێوەبەری گشتی رووی زاری تێكردم: ئەرێ مامۆستا ئەحمەد سالار لەو پەنجا هەزار دینارەی وەرتگرتووە، بەلایەنی كەمەوە، هەقە دە هەزار دینارت كۆمەكی پەروەردەی پێبكەیت؟ ها ئەڵێی چی؟
: جەنابی بەڕێوەبەر ئەو بڕە پارەیەی فەرمووتان ئەو پارەیەیەكە لە خەونەكەما بە تكتی خۆت و بەختی خۆت، بۆم دەرچووە، نەك بە راستی.
ئەوانە لە شوێنی خۆی بوەستێ، ئەوە پاش راپەڕین و بەرپابوونی ركەبەرایەتی یەكتری، كە هەمیشە ئەڵێم ئەگەر كاتی خۆی ئەو لایەنانە ئەو گشت دژایەتییە كە ئێستا بەرامبەر یەكتری ئەینوێنن بەرامبەر بە رژێمی (بەعس) بیانبوایە، ئەوە پێویستی بە هیممەتی مەردانەی (مستەر بۆش) نە ئەكرد و بە دەستی كورد كۆتاییان بە رژێم ئەهێنا، بەهەر حاڵ لایەنێك لەو لایەنانە بە خەیاڵی دژایەتیی ئێمە ئەو بینراوەی گوڵمەزەكەی داربەڕووەكانیان، پەیتا پەیتا لێ ئەدایەوە، منیش لای خۆمەوە گەز گەز باڵام ئەكرد.