تورك و كورد چەندین سەدەیە لەسەر هەمان خاكدا ژیانیان بردۆتەسەر، بەڵام زۆرێك لە تورك سەركێشی ئەوە ناكەن لە ناوچە كوردیەكەی وڵاتەكەیان بڕوانن. ئەگەر ئەم كارەیان بكردایە، ئەوا بۆیان دەردەكەوت كە كورد گەلێكن خاوەنی زمان و كەلتوور و مێژووی جیاواز بە خۆیانن.
لە یادەوەریەكەیدا كە 640 لاپەڕەیە بە ناوی (Mezopotamya Ekspresi Mesopotamian Express) كە لە ساڵی 2012دا لە ئەستنەبوڵدا بڵاوكرایەوە، جەنگیز چاندار باس لە ئەزموونێكی بەرچاو دەكات كە لە ساڵی 1971دا ڕوویدا، گە گەشتێك بوو بە پاس لە ئیلازیگەوە بۆ چەندین شوێن لە نێویاندا بینگۆل، موس، ڤان و دیاربەكر.
هەروەك خۆی دەڵێت: «بە پێچەوانەی هەر بەشێكی دیكەی توركیاوە، بۆ یەكەمجار تووشی شۆكی كەلتووری بووم،» چاندار هەست دەكات كە ناتوانێت لەو زمانە تێبگات كە ئەوانەی لە نێو پاسەكەدان قسەی پێدەكەن. هەر لە هەمان گەشتدا، گوێبیستی مامەڵەی پڕ لە سووكایەتی سەربازەكانی تورك بوو لەبەرامبەر گەنجە كوردەكاندا لە دوای خۆپیشاندانەكان كە لەلایەن ڕێكخراوێكی نەتەوەیی كوردییەوە ئەنجامدران كە ئەو كاتە لە توركیادا چالاك بوو.
لەو كاتەدا چانداری گەنج چالاكوانێكی چەپڕەو بوو و مەیلی بەلای كێشە شۆڕشگێرییەكاندا هەبوو، بەو پێیە ئامانجی دەزگای ئەمنی توركیا بوو. لە ساڵی 1971دا هەڵات بۆ سوریا بۆ ئەوەی دەستگیرنەكرێت و پەیوەندیی بە خەباتی چەكداری فەلەستینییەوە كرد دژ بە ئیسرائیل. لە سەرەتادا وەك جەنگاوەرێك لە ڕیزەكانی فەلەستینیەكاندا كاری كرد، ئاشنابوونی لەگەڵ زۆرێك لە كوردەكاندا، لە كاتێكدا لە سوریا و لوبنان بوو، بایەخدان و مەعریفەی بە كوردەكان و تەنگژەكەیان قووڵتركردەوە.
كاتێك لە بەیروت بوو لە ساڵی 1973، هاوڕێكانی كۆبوونەوەیەكیان بۆ ڕێكخست لەگەڵ جەلال تاڵەبانی، كە چالاوانێكی كوردی دیار و بەرچاو بوو. هەژدە ساڵ دواتر یەكتریان بینیوە، كاتێك چاندار ستووننووسێكی ناسراو و دیار بوو كە مەعریفەی چڕ و پڕی بە كێشە سیاسیەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەوەندە كاریگەری هەبوو لەسەر سەرۆكی توركیا تورگوت ئۆزال كە كردیە ڕاوێژكاری خۆی.
بەم توانایەوە، چاندار كاریگەر و هاریكار بوو لە ڕێكخستنی كۆبونەوەیەك لە نێوان تاڵەبانی و سەرۆكی توركیا لە ساڵی 1991، كە كۆبوونەوەیەك بوو ئارەزوو و پەرۆشییەكی زۆر هەبوو بۆ ئەنجامدانی. ئەمە خاڵی وەرچەرخان بوو لە سیاسەتی توركیا لە ئاست سەركردە كوردەكانی عێراقدا كە سەرۆكی توركیا بە شەریكێكی سوودبەخشی زانین لە مامەڵەكردنیدا لەگەڵ كیشەی كوردی وڵاتەكەیدا. وەك ستراتیجیستێكی ژیر كە لە گرتنەبەری ڕێ و شوێنی بوێرانە سڵی نەدەكردەوە، ئۆزال دركی بە پێویستی ئەوە كرد كە كرانەوە بە ڕووی سەركردە كوردە عێراقیەكاندا هاوشان بێت بە خستنەڕی دەستپێشخەری نوێ لەبارەی كێشەی كوردی وڵاتەكەیەوە.
بە داخەوە بۆ توركیا، ئۆزال لە كاتێكدا لە دەسەڵاتدا بوو كۆچی دوایی كرد، پێش ئەوەی بتوانێت زۆرێك لە گۆڕانكارییە چاوەڕوانكراوەكانی پیادە بكات لە پەیوەندیدا بە سیاسەتەوە لە ئاست كورددا. بەهۆی ڕۆڵیەوە لە ڕێكخستنی كۆبوونەوەیەك لە نێوان سەركردەكەی كورد لەگەڵ ئۆزالدا، چاندار و تاڵەبانی پەرەیان بە دۆستایەتییەكی متمانەدار و سوودمەند بۆ هەردوولا دا، كە تا ڕۆژگاری ئەمڕۆش بەردەوامە. تاڵەبانی بە بەهاوە لە ڕاوێژ و كاریگەریی سیاسی چانداری لە توركیا ڕوانی، هەروەها هاوسۆزیەكانی لەگەڵ خەونە سیاسییەكانی كوردەكان لە توركیا و عێراق.
لەبەرامبەردا، دۆستایەتییەكەی لەگەڵ تاڵەبانی، هەروەها لەگەڵ مسعود بارزانی و نێچیرڤان بارزانی، دەرفەتێكی پڕ لە زۆر باشی بە چاندار داوە لە كوردستانی عێراقدا. هاوشان بە ژمارەیەك لە ڕۆژنامەنووسە لیبراڵەكانی وەك محەمەد عەلی بیراند، چاندار تۆمارێكی پڕ لە ستایشی هەیە لە گومانكردن لە سیاسەتی سەرسەختی توركیا، بە زۆری ئەم سیاسەتە لە ئاست كێشەی كورددا پیادەكراوە. بە چەشنی بیراند، ئۆجەلان، سەركردەی پارتی كرێكارانی كوردستان ( پەكەكە) بینی و چاوپێكەوتنی لەگەڵدا ئەنجامدا.
نە بە ئیعجابەوە لەبارەی ئۆجەلانی نووسی و نە لەبارەی پەكەكەوە، بەڵام نووسینە بابەتییەكانی ڕاستەوخۆ پێچەوانەوە وەستانەوە لەگەڵ بەرهەڵستی سەرسەختی دەسەڵاتەكانی توركیادا. لە ئەنجامدا هەردووكیان بوونە ئامانجی «دەوڵەتی قوڵ»ی بەدناوی توركیا. لەبەر ئەوەی لە ژیانی خۆی دەترسا، توركیای جێهێشت و چەند مانگێك لە واشنتۆن دی سی ژیا، لە هەنگاوێكدا كە زۆر بە خێرایی هەڕەشەی كۆتایی هێنان دەكرد بە پیشەكەی وەك ڕۆژنامەنووسێك، بووە ئامانجی سوپای توركیا لە ساڵی 1998 كە دانپێدانانێكی هەڵبەستراوی سەركردەیەكی كوردی یاخیبووی دەستگیركراوی بڵاوكردەوە بە ناوی شەمدین ساكیك بەوەی چاندار (لەگەڵ بیرانددا) بەرتیلیان لە پەكەكەوە وەرگرتوە.
لەبەر ئەوەی ساكیك لێدوانێكی لەم چەشنەی نەدابوو، هەر زوو چاندار دەستی كردەوە بە كاری ڕۆژنامەگەری، بەڵام موحەڕیڕەكانی ڕۆژنامەی ڕۆژانەی توركی «سەباه» ئاگاداریان كردەوە لە ڕەخنەگرتن لە دژی سوپای توركیا و نووسین لەبارەی كێشەی كوردەوە.
چەند ساڵێكی دواتر، لە هەنگاوێكی دیاری سەلماندنی بێتاوانی چانداردا، لە تشرینی یەكەمی 2008دا سەرۆكی ئەركانی سوپای توركیا ئیلكەر باشبوگ چانداری بانگهێشتكرد بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی كێشەی كورد و پەیوەندییەكانی توركیا لەگەڵ كوردستانی عێراقدا، بەڵام بۆچوونەكان وەك یەك نەبوون. لە ماوەی گفتوگۆ دوو كاتژمێری و نیویەكەیاندا بۆ یەكجاریش باشبوك وشەی كوردی بە زاردا نەهات و وەك حكومەتی هەرێمی باكوری عێراق ئاماژەی بە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكرد.
خەڵكی ئامادە نەبوون ئەو بیرۆكەیە قبوڵ بكەن كە لە بنەڕەتدا بناغەی كێشەی كورد بریتییە لە پەرۆشی كورد بۆ ئەوەی قەوارەیەكی سەربەخۆیان هەبێت. كاتێك دوای سێ ساڵ چاوی بە سەرۆك وەزیران رەجەب تەیب ئەردۆغان كەوت، چاندار هەمان هەڵوێستی لێ بەدی كرد كاتێك ناوی كێشەی كوردی نەهێنا. دڵخۆش نەبوو بەوەی ئەردۆغان هەنگاوی بوێرانانە بنێت بە چەشنی سەرۆكی پێشوو تورگەت ئۆزال كە ئامادەبوو بیانگرێتەبەر.
ئەگەر چاندار ئەم كتێبەی لە كاتی نووسینی ئەم پێداچونەوەیەدا ( حوزەیران 2013)دا بنووسیایە، ئەوا بە دڵنیاییەوە كەمتر ڕەشبین دەبوو. ئەمە لەبەر ئەوەی پارتی داد و گەشەپێدان بە سەركردایەتی ئەردۆغان درەنگوەختانە چەند دەرسێكی بنەڕەتی لەو جۆرە فێربوو، كە بۆ ڕۆژگارێكی درێژ چاندار وەك ڕۆژنامەنوسێك هەوڵیدا پەرەیان پێبدات و پاڵپشتیان لێبكات، كە بریتییە لەوەی كێشەی كورد لە توركیا پێویستی بە چارەسەرێكی سیاسی هەیە كە دان بە ناسنامەی جیاوازیی كورددا بنێت وەك گەلێك و داواكارییە دیموكراتی و شەرعییەكانیان چارەسەر بكات.
بە خوێندنەوەی (Mezopotamya Ekspresi Mesopotamian Express) سەركردەكانی تورك دەتوانن شتێكی زۆر فێربن لە داینامیكییەتی تورك و كوردەوە. كە كتێبێكە زۆرترین خوێنەری هەبووە، كە چیرۆكی ناوازە و ئاشكراكردن لە خۆدەگرێت. بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی چەندین پەند لە خۆدەگرێت كە خوێنەر دەتوانێت لەبارەی كێشەی كوردەوە فێری بێت لە توركیا و عێراقدا، ئەوا جێی داخ دەبێت ئەگەر نەكرێتەكوردی.