زانكـــۆ
April 11, 2013
وتار و بیروڕا
- ناوت ئەحمەدە؟
- ئەحمەد سالار.
- ئاوێتەیە؟
- بەڵێ مامۆستا.
- واتای سالار چییە؟
- سەرۆك.
- بۆچی یەك ناو نەنراوی؟
- لە بنەماڵەیەكی ئاینییم و، باپیرم زانای ئاینییە لەبەر پیرۆزیی موسڵمانێتی، ئەحمەدی لەگەڵ سالاردا داناوە.
- باشە ئێستا چیت بۆ ئامادەكردووین؟
- ئەوانەی داواتان فەرمووبوو.
- ئادەی با بیبینین؟
- بینراوە بێدەنگەكەم نواند و لە نیوەدابووم، كە بۆ سابوونە لە دەست خزاوەكەم دانەویمەوە، یەكێكیان كە لە ناوەڕاستیاندا بوو، گوتی: باشە، ئەوە تەواو، ئەی بینراوی شانۆیی، چیت ئامادەكردووە؟
وتم: (مەم و زین)ی ئەحمەدی خانی، كەسایەتی(مەم).
ئیتر هەر مەپرسە، بینم پێوەگرت و نەمدەبڕییەوە: مەم و زین واتە(رۆمیۆ و جۆلێت)ی كورد، شاعیری كورد (ئەحمەدی خانی) لەسەدەی حەڤدەهەمدا نوسیوویەتی و بریتییە لە(2659)دێڕی جووت سەرەوایە و لە ئەدەبیاتی رۆژهەڵاتدا، بەم شێوازەیان دەوت(مەسنەوی)سەرەتا بەناوی خودا دەستپێدەكات پاشان باسی فەلسەفەی هەبوون و خاسیەتەكانی خوا و یەك خوایی، بەشی دووەمی(دیباجە) كە تایبەتە بە باسی پێغەمبەری خوا (د.خ) و وەسی دەكات، پاشان دەست بە بەشەكانی ئەو خۆشەویستییە پڕ لە وەسپی رۆمانسییەت و شاعیرێتیە باڵایە دەكات ، كە سێ تەوەری مەزن لەخۆی دەگرێ: سۆفیگەری، فەلسەفە و نیشتمانپەروەری...
پرسیان باشە (مەم) كێیە؟
مەم رۆمیۆی زینە.
ئا دەی با مەم ببینین؟
(ماوەیەك بێدەنگی و دڵتەنگی و بە دەنگێكی خەمبار و بە سۆزەوە ، ئەوەندەی بۆم كرا پوختەی ئەم مۆنۆلۆگەم، كردە عەرەبی پێشكەشم كرد)
ئەی بەندی دڵ و چرای دەروونم.
ئەی بەستە بە تۆ نەبوون و بوونم
مەزنیت و لە ڕات گەدا بە فیزی
ناپرسی لە ئێمە چیتە زیزی
لە دڵم دەدڕی كراسی ئارام
گیرۆدەی تۆم و نایەی بۆ لام
لەیلێ وەرە شێتی خۆت ببینە
چاوی تەڕو سوورە ژینی شێتە
شیرینتری شیرینێ كەمێك داد
یادێك بە دڵت بگا لە فەرهاد
هەر چەندە دڵم گەلێك پەرۆشە
چونكە لە رێگەی تەدایە خۆشە
سوێندم بە دوو لێوی تەنك و ئاڵت
بەبسكی رەشت بە وردە خاڵت
سوێندم بە بەری بەیانی لاجانگ
بەو هەنیەكە شەوق دەدابەرووی مانگ
هێشتا تەواوم نەكردبوو، رایانوەستانم، سەریان لە یەكتر نزیك كردەوە، هەندێ مشتومڕیان كرد، گوێم لە دەنگی یەكێكیان بوو، پاشان ناسیم، مامۆستا(ئەسعەد عەبدولرەزاق)بوو، كە دوو سێ جار دووبارەی كردەوە (بەلای منەوە باشە).
دواتر سەرۆكی لیژنەكە، ئەویش هەر پاشان ناسیم، مامۆستا(ئیبراهیم جەلال)بوو، فەرمووی لە كوێدابووی؟ وتم: لە زینداندا.
فەرمووی: شیعرت لەبەرە؟
-گەلێك .
-شیعری كێ؟
-ئیمرو لقەیس، ئەبوفیراس ئەلمەحمەدانی، ئەمیر ئەلشوعەرا....
ئەی.. شیعرێكی كوردی؟
- لێی دەگەن؟
- زۆر چاك، ئاماژەی بۆ مامۆستایەكی سوور و سپی كرد، گوایە ئەوە كوردە، منیش بڕوام كرد، ئەویش بە خەندەوە سەیری كردم، ئەمەشیان پاش ماوەیەك، كە سەردانی بەشی شێوەكاریم كرد، كە چەند برادەرێكی وەك كاكە(حیكمەت هیندی)هەرە خۆشەویستم لە بەشی پەیكەرسازی دەیخوێند، ئەو مامۆستایەم لە لقی (سیرامیك)بینی.
-كاكە حكە گیان، ئەزانی ئەو مامۆستایە كوردە؟
-كوردی چی ! ئەوە یۆنانییەو ناوی(ڤاڵنتینۆس)ە.
وتم: دەبەخوا لە موقابەلەكەدا شعیری كوردییان پێ خوێندمەوە گوایە ئەوە كوردە.
بەهەرحاڵ: دیوانەها شیعری كوردیم لەبەر بوو، بەڵام خۆم بۆ شیعرەكەی( كاكە حەمەی بێلوو) ناسراو بە (ناری)ئامادە كرد: بەدڵێكی خەمناك و سۆزێكی ئەوپەڕی ئەڤینییەوە، بە هەستێكی قووڵەوە، كەوتمە خوێندنەوەی :
موودەتێكە گرفتارم، من بەدەست سەوداتەوە
بوومە داوی زڵـــف و ، پەرچــــەمی تاتاتەوە
مەنعی قولاپی موژەت، ناكەم لە راكێشانی دڵ
بۆ ئەسیری چاوی مەستی، پڕخەوی دەیباتەوە
لەب شەكەر فەرموو بە زوڵفت باوەشێنی بەس بكا
مێشی رۆحم گەر بینیشێتۆ، بە قەندی چاتەوە
هەتا:
خەتی دەرسی عیشقی(ناری) وەك رقومی خاڵەكەت
وایە لەوحەی گــەردنی بێ گــەردی وەك میــناتەوە
هەتا دوایین وشەی دوا دێڕ رایاننەگرتم و، سەریان بۆ دەلەقاندم، لە سەیری و جۆری تەماشاكردنیاندا سەركەوتن و وەرگرتنم چنگ كەوت.
هاتمەوە دەرەوە، قوتابییە كوردەكانی هاوەڵم، رایان كرد بەرە و رووم وتیان : چییە زۆرت پێ چوو، بەڵام بە رەنگ و رووتا دیارە شێربووی.
پاشان هەر هەمان نیوەڕۆ بەرەو شار بووینەوە، هەتا گەیشتینەوە شار، هۆش و گۆشم لای رۆژانی داهاتووم بوو، لە نێوانی خەون و راستیدا هەستم رادەژەنی.