لەبەر ئەوەی رووسیا وازی هێناوە لە فرۆشتنی مووشەكی(300-s) بە ئێران، سەرەك كۆماری ئێران ئەحمەدی نەژاد گوتی: ( رووسیا ئێمەی بە ئەمەریكا فرۆشت)!.
داستانی كڕین و فرۆشتنی هەڵوێست و پێوەندییەكان كردەوەیەكی باوی نێو دەوڵەتییە.
راگەیاندنەكەی ئەحمەدی نەژاد دوو ئاماژەی تێدایە:
1- دەركەوت كە حیسابی نەژاد لە كورتی داوە و، كەوتووەتە هەڵەوە، چونكە نەفرۆءشتنی ئەو مووشەكەی لە حیسابدا نەبووە.
2- دیارە ئەو مووشەكە جێگەی تایبەتیی هەبووە لە نەخشەی سەربازی و سیاسی حكومەتی تاران بەرامبەر بە ئیسرائیل و ئەمەریكا.
بە واتایەكی دیكە حیساباتی سەرۆكی ئێران بە بنبەست گەیشتووە، ئەوەتا ماوەیەكە بێدەنگە، وەك جاران هەڕەشەی مان و نەمان لە دەوڵەتی ئیسرائیل ناكات، ئەم بێدەنگییە لە چییەوە هاتووە؟ ئایا ئەحمەدی نەژاد لە نەخشەكانی نا ئومێد بووە؟ یا دەستی بە شتێك لە پیشەسازیی ئەتۆمی گەیشتووە كەوا بێدەنگ بووە؟! لە هەموو حاڵەتێكدا، راگەیاندنی ئەحمەدی نەژاد لەمەڕ (فرۆشتنی) ئێران لەلایەن رووسیاوە ئاماژەی نهێنی و شتگەلی دیكە دەكات كە لە پشت پەردەوە شاردراوەن.
خوێندنەوەی بارودۆخی ناو ئێران، وەك رۆژنامە و ئاژانسەكانی خودی ئێران پیشاندەدەن، نا ئومێدیی داهاتووی حكومەتی تاران دەسەلمێنن.
لەسەرێكەوە فەشهەلهێنانی پرۆسەی كڕینی مووشەكی (300-s)، لە سەرێكی دیكەوە فشارهێنانی گەمارۆی ئابووری و بازرگانی و تەكنەلۆژی و بانكی- دارایی و دیبلۆماسی نێو دەوڵەتی، كە تەنگی بە خەڵكی ئێران هەڵچنیووە و، بەرەو گرانی زیادی نرخی نان و گۆشت و بەنزین و پێداویستی دیكە دەیبات، كە رەنگە پاڵنێونەری مانگرتن خۆپیشاندان و شڵەژانی كۆمەڵایەتی و سیاسی فراوانتر ببێ.
بێگومان رووسیا ناتوانێ ئێران(بفرۆشێت) چونكە ئێران وڵاتێكی گەورەیە، موڵكی گەلانی خۆیەتی، نە مولكی رووسیایە نە هیچ دەوڵەتێكی دیكە، ئەمما ئەوەی كە(فرۆشراوە) توانا و دەسەڵاتی حكومەتی ئەحمەدی نەژادە، ئەمەیان رەنگە بكەوێتە دانووستاندنەوە، چونكە(فرۆشتنی) ئاوەها یانی(وازهێنان) واتە راگەیاندنەكەی نەژاد ئاوەهای لێدێ كە(رووسیا وازی هێناوە لە پشتگیریی حكومەتی ئێران و سیاسەتەكانی) ئەم تەعبیرە دروستترە بۆ شرۆڤەی راگەیاندنەكە.
لە جیهانی سیاسەتدا وازهێنانی وەها هەمیشە روویداوە، هەمیشەش لایەنی لاوازتر یا بچووكتر لەلایەنی گەورەتر و بەهێزترەوە(فرۆشراوە) و وازی لێهێنراوە و پشتی بەردراوە.
مێژووی خۆمان پڕە لەو بازییە سیاسییە چەپەڵەیە، تەنیا لەلایەن رووسیاوە، بەلایەنی كەم، لەسەدەی بیستەمەدا سێ جار پشتمان بەردراوە:
1- ساڵی 1946-1947 یەكێتی سۆڤیەتی جاران(رووسیا) پشتی كۆماری دیموكراتی كوردستانی بەرداوە و پێشەوای سەرۆكی كۆمار لە سێدارە دراوە.
2- ساڵی 1973 یەكێتی سۆڤیەتی جاران وازی لە پشتگیریی شۆڕشی ئەیلول بە سەرۆكایەتی بارزانی هێناوە و شۆڕشەكە دووچاری كارەسات بووە لە ساڵی 1975 یشدا ئەمەریكا پشتی شۆڕشەكەی بەرداوەو بوو بە بەشداریی گەورەی كارەساتەكە.
3- ساڵی 1998 دوای ئەوەی حكومەتی سوریا، وازی هێناوە لە عەبدولڵا ئوجەلان ئەم پەنای بۆ مۆسكۆ بردووە بەڵام حكومەتی رووسیا ناچاری كردووە لەوێ نەمێنی، ئەوە بوو بەرەو یۆنان و ئیتاڵیا چووە، لە رۆژی دەرچوونی ئۆجەلاندا رۆژنامەكانی رووسیا بەناونیشانی گەورە نووسیوویانە(رووسیا ئۆجەلانی فرۆشت!) دواجار دەركەوت كە ئۆجەلان قوربانی بازییەكی فراوانی نێو نەتەوەییە تا لە كینیا- ئەفەریقیا ڕادەستی دەزگاكانی حكومەتی توركیا كراوە.
سەدان نموونەی دیكەی(فرۆشتنی) حكومەت و جووڵانەوە و حزب هەیە، كە هەر كاتێك دەوڵەتان(بەتایبەتی گەورەكان) بەرژەوەندیان بخوازێ، بێ یەك و دوو ئەم و ئەو دەفرۆشن و پشتی بەزەویدا دەدەن.
ئەمجارەیان دیارە ئەحمەدی نەژاد هەستی بەم جۆرە مامەڵەیە كردووە، كە دەوڵەتێكی گەورەی، وەك رووسیا، لەم تەنگانەیەدا، حكومەتی نەژادی(فرۆشتووە) و لە فرۆشتنی مووشەكەكان پەشیمان بووەتەوە.
هەر جۆرە كڕین و فرۆشتنێ لەو چەشنەیە كارەساتی بەدواوە هاتووە.