پێشنیاری بەستنی كۆنفرانسی نەتەوەیی گشتی جارێكی دیكە سەریهەڵدایەوە، ئەمجارەیان بە ئومێدی گەشتر.
گرێدانی كۆنفرانسەكە بە ئامادەبوونی گشت، لایەن و گرووپە سیاسییەكانی سەرانسەری كوردستان، بیرۆكەیەكە پتر لە دوو ساڵە هاتووەتە ئاراوە.
ئەمجارەش بەڕێز سەرۆك بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لە پێشوازیی بەڕێز ئەحمەد تورك و یاوەرانی لە پارتی ئاشتی و دیموكراتی (BDP) بیرۆكەكەی هێنایە و سەر بەرنامەی باس، ئیدی وەختی كاری جیدی و نەپساوەیە بۆ بەستنی ئاوەها كۆنفرانسێك، لەسەر خەیاری ئاشتی و خەباتی سیاسییانەی گەلی كوردستان، بدوێت.
من لێرەدا چەند وردە زانیاریی دیكە وەیاد دەهێنمەوە و دەڵێم كە:
(1) بەستنی كۆنگرەیەكی یا كۆنفرانسێكی، فراوانی كوردی لەسەر ئاستی رۆژهەڵاتی ناڤین و بە ئامادەبوونی دۆستان و پشتیوانانی مەسەلەی دۆزی رەوای كورد، یەكەمین جار ساڵانی 1981-1982 هاتە ئاراوە.
ئەوكاتە، لەبەر دژواریی باری خەباتی حزب و هێزەكان و دووربوونیان لە یەكتر بەهۆی كۆسپ و لەمپەڕی جوگرافیایی و سنوور و رژێمەكانەوە، دانوستاندنی لەمەڕ بیرۆكەكە ناڕاستەوخۆ و دوو قۆڵی و سێ قۆڵی بەڕێوەچوو، بەڵام سەری نەگرت، چونكە كۆسپی جوگرافیایی و سیاسی و دەمارگیریی حزبی و ئەیدۆلۆژی لە توانای ئەوسامان خورتتر بوو.
(2) ساڵی 1988-1989 بیرۆكەی كۆنفرانسی نەتەوەیی، یا كۆبوونەوەیەكی هەمەلایەنەی فراوانی گشت حزبە كوردستانییەكان، بەشێوەیەكی رێكوپێكتر نوێبوەوە؟ تا ساڵی 1989 دا مەدام میتران و هاوكارانی پێشنیارەكەیان بەرەو پێشبردوو، بیرۆكەی بەستنی كۆنگرەیەكی نێودەوڵەتی سۆسیال دیموكراتەكان و حزبە كوردستانیەكانیان هێنایە ئاراوە، ئەوەبوو لەپاریس، هەمان ساڵ، كۆنگرەیەكی گرنگی نێودەوڵەتییان بەست بۆ هاوكاری و پشتیوانی بزووتنەوەی كورد و مەسەلە ڕەواكەی.
كۆنفرانسەكەی پاریس لەو بارودۆخەدا ئێجگار گرنگ و هەستیار بەسترا.
ئەوەبوو بەدرێژایی ساڵی 1988 گەلی كوردستان و بزووتنەوەكەی لە باشوور تووشی شەڕی جینوسایدی رژێمی بەعسی عەرەبی ببووەوە، كە تێیدا چەكی قەدغەكراوی كیمیایی و گازی ژاراویی بەكارهێنابوو، لەسەرانسەری ناوچەكانی گەرمیان و كەركووك و سلێمانی و هەولێر و بادینان تاوانی دڕندانەی ئەنفالی دەرهەقی كورد كردبوو.
جگە لە زەرەر و زیانی بەشەری و ماددی كە خەباتی پێشمەرگایەتیشی دووچاری قەیران و زەحمەت و دژواری هێنابوو.
هەربۆیەش كۆنفرانسی پاریس- 1989 هەم لە ناوخۆی كوردستاندا مایەی بەرزبوونەوەی گیانی ورەی مەعنەوی بوو، هەم لە ئاستی جیهانیشدا دۆزی كورد، جارێكی دیكە ناسرایەوە و كەوتەوە سەر باسی كۆڕو كۆمەڵەی دنیاو، هاوكاریی فراوانتری وەدەستهێنا.
(3) بڕیار بوو سوسیال دیموكراتی نێودەوڵەتی، لە دەرفەتێكی دیكەدا كۆنگرەی جیهانی دەربارەی مەسەلەی كورد گرێبدرێت، ئەوەبوو دوای راپەڕینی باشوور ساڵی 1991 دەرفەت هاتەپێش، ئەمجارەیان لە ستۆكهۆڵم پایتەختی سوید لە ساڵی 1992دا كۆنفرانسێكی نێودەوڵەتی دیكە بە ئامادەبوونی گشت لایەنەكانی كورد لەسەرێك و دەیان حكومەت و حزبی سوسیال دیموكرات و دۆستان و شارەزایانی دۆزی كورد لەسەرێكی دیكەوە بەڕێوەچوو، تێیدا هاوكاری و پشتیوانی نێودەوڵەتی لە ئەزموونی دیموكراتی هەرێمی كوردستان و دەسكەوتەكانی راپەڕینی 1991 دووپاتكرایەوە.
(4) بەڵام لە ساڵی 1994 ەوە، تا ئەمڕۆ ئیدی كۆنفرانسی نێودەوڵەتی، لەو ئاستەدا، نەبەسترا، كە هۆی سەرەكی بۆ بارودۆخی ململانێ و شەڕی ناوخۆی هەرێمی كوردستان بوو، كە بە درێژایی 1994-1998 شەڕ و نەبەردی خوێناوی دڵتەزێنی لێكەوتەوە، تا ساڵی 2006 یش ئیدارەی هەرێم یەكی نەگرتەوە، ئێستاش شوێنەواری شوومی ئەو ساڵانە، كەمو زیاد، بە جەستەی گەلی كوردستانەوە دیارە.
(5) پێشنیاری ئەمجارەی بەستنی كۆنفرانسی هەمەلایەنەی كوردی مانا و ناوەڕۆكی گرنگتری دەبێت، چونكە لە كاتی بەستنی یەكەم جار دەبێ كە گشت حزب و گرووپ و لایەنە كوردییەكان، بە بیروڕا و ئەیدیۆلۆژیای جیاوازەوە، لەسەر خاكی كوردستان یەكدەبینین،( بڕیارە لە هەولێر ببەسترێت).
(أ‌) پێكهێنانی لیژنەی باڵای ئامادەكاری كۆنفرانس بۆ دانانی بەرنامە و خشتەی كاری كۆنفرانس و پێوەندیی بەهێز و لایەنەكانی گشت هەرێمەكانی كوردستان : باكوور، باشوور، رۆژهەڵات، رۆژاوا و ئەوروپا و قارەكانی دیكە.
(ب‌) رەچاوی ئەوە بكەین دۆستانی عەرەب و تورك و فارس، كە لایەنگری دۆزی كوردن، ئامادەببن.. هەروەها دۆستانی كورد لە وڵاتەكانی جیهاندا، بەتایبەتی ئەو حزب و كەسایەتییانەی كە بەدرێژایی سەدەی بیستەم تا ئەمڕۆ پشتیوان و هاوكارمان بوونە.
(جـ) ئامادەكاری بۆ جێگەی دانیشتن و حەوانەوەی میوانان و، ئامادەكردنی وەڕگێرانی شارەزا و كەرەستە و پێداویستی باشترین گەیاندن و پەیوەندیی.
(ء) ئامادەیی ژوور و ستۆدیۆی تایبەتی میدیاكان، چونكە لەم كۆنفرانسانەدا ژمارەی زیادی پەیامنێران و كەناڵی جۆر بەجۆر حازر دەبن.
دەبێ ئەم دەرفەتە لە كیس نەدەین، تا ئاسن كە گەرمە بیكوتین، دڵنیاین كە ئەم پێشنیارە دەبێتە جێگەی پێشوازی و بایەخی گشت هۆشیار و دڵسۆزانی كوردستان.
ئیتر كاتی هاتووە خەڵكی كوردستان، پێكەوە، خەیاری ئاشتیانەی خۆیان یەكلابكەنەوە.
ئەمڕۆ لەسەردەمی پێشكەوتنی بەهای ئازادی و دیموكراسی و مافی مرۆڤین و، هەلومەرجی خەباتی سیاسی ئاشتیخوازانە هاتووتە پێش.
بەو رێبازە دروستە رەوت و ئاراستەی جووڵانەوەی رزگاریخوازی كوردستان لە تەك رەوتی دیموكراتییانەی جیهان هاو ئاهەنگ و یەكدەخەین.
دەبا پشتیوانی پێشنیار و پرۆژەكەی سەرۆك بارزانی ببین تا وەرچەرخانێكی سەردەمیانەی زانستیانە لە ناوەڕۆكی بزاڤی نەتەوەكەماندا سەرهەڵبدات.
ئەز چاوەڕوانم خەباتی رەوای كورد رۆژ هەڵاتی ناڤین بەرەو پێش ببات و ڕەوڕەوی دیموكراسی و ئازادی و مافی مرۆڤ لەم وڵاتانەدا گەشەبسێنێت.