ڕازی ڕازان

ڕازی ڕازان
-أ-
تۆ، پەیامی(كەبیری).
گوێم لە(سانتاكەورە)(1) كە ناسك و نەرم دەخوێنێ و سروودێكی(كەبیر)(2) دەڵێتەوە:
-(ئۆ! هەی عەشقی من! تۆ دێی و دەچی. كات و جێگەكان دەبڕی.
لە رێگەی هاتوو نەهاتی تۆدا سەردەرناكەین. دەسا كۆڵەبارەكەت دابنێ و ... بڕۆ!)
-(عەشقی من! بسترە.(3) گۆرانییەكی پڕ بە ژیانت بچڕە. نەك، جاریكی تر، بۆت نەلوێ ستران بڵێیتەوە.)
-(هەنگاو بنێ! بەهێز و تواناتەوە بەڕێگادا بڕۆ، نەك، جارێكی تر، بۆت نەلوێ ئەم یارییە بلێزی. دەسا خۆت بە(گۆرۆ) ببەخشە، تا ئیتر نیازت بە عەشقێكی دیكە نەمێنێ، عەشقت بەو ببەخشە.)
-(عەشقی من! دەس بەرەو ئاسمان بپارێرەوە، بە هەموو سۆز و عەشقەوە بخوازە.. نەك، جارێكی دی، نەتوانی تكا و نیازی خۆت بگەیەنیت).
-(بمرە ! عەشقی من... وەها لەبەرپێی پەروەردگارا بمرە ، وەك بڵێی ئیتر بۆت نابێتەوە بمری).
پیرۆز بێ عەشقی من!
(ب)
(فەقی تەیران)(4) دبێژێ:
گوهدێرن نوطقا عاشقێ
دا ئەز بخوونم ڤێ خەطێ
حەمد و سەنایا خالقێ
سوبحان ژ شاهێ قودرەتێ.
فەقێ عەشقی خۆی ئاشكرا دەكا و دەڵێ:
ئێ عشقێ صوهتی مكسی یە
ئەڤ قەول بە شەیخی گۆتی یە
لێدخەونا خوەدا دیتی یە
ژ غەین و لام چوون ژ هجرەتێ
(ح)
فەقێ تەیرانیش پرسی(ڕازی) هەیە، لە(ئاو) دەپارێتەوە تا ڕازی خۆی ئاشكرا بكات.
لە هەڵبەستی(ئەی ئاڤ و ئاڤ)(5) دا دبێژێ:
ئەی ئاڤ و ئاڤ، ئەی ئاڤ و ئاڤ
ما تو ب عشق و موحبەتێ
مەوج و پێلان تا ڤیێ بەڵاڤ

بێ ڕاحەت و بێ سەكنەنی
یان عاشقی با خوێ خوەئی
یان شوبهەتێ قەڵبێ مەئی
ژ عشقا كێ نا تەبتی

ژ عشقاكێ هەر تێ ی و تێ ی
هەتا كەنگێ هەر بێ ی و بێ ی
بۆمن بێژە حەیرانێ كێ ی
دا ئەز بزانم قصەتێ

دا ئەز بزانم ڤێ سوڕێ
ژ هندەكێ هەتا پوڕێ
ژ مەعنایا ڤێ گوڕ گوڕێ
ژ كێ دكەی ڤێ طاعەتێ؟

طاعەت دكی بێ پا ئو دەڤ
چەندی دكی چوونا ل هەڤ
دەنگێ تە تێ بە رۆژ و شەڤ
زكرێ دكی ب حالەتێ

ژكێرا دكی زكری ب حال
قەت گوشگوشا ناكی بەتال
شوبهەتێ من رەحتی عەمال
شەڤان و رۆژان خەو نەتێ
(ء )
ئەم هەڵبەستە زۆر جوان و دلگیرە، وا بزانم هەر كوردێك، بە ئاسانی لێی دەگات، فەقێ... خۆی وەك(ئاو) دەبینێ... ئاوی دیجلە كە هەر دەڕوا و دەڕوا... و .. لە زیكر و خۆشحاڵی مەستی عەشقدا دەیبینێ و ، دەپرسێ: ئەو هەموو زیكر و تاعەتەی بۆ كێیە؟
عاشقی كێیە؟... شیعرێكی رەوان و سادە و قوولە، تەژیی ڕاز و نیازی فەلسەفی و ویژدانی و عەشقە.
دوای 35 چوارینەی جوان و پرسیار.. دەبێژێ:
ئاڤێ جەواب دا بێ سوخەن
ئەزمان نەبوو، ب حال گوتە من
رەمزێن د پاشاهێ مەزن
سوبحان ژ وێ سەلتەنەتێ

سوبحان ژ مەعبودێ ل سەر
كێ دێ ژ(الله) ڕاكت خەبەر
ئەم چار(بكر) ئانینە دەر
كچ بوون د كەنزا قودرەتێ

كچ بوون د كەنزا قدەمێ
با خوی ژ عشقا ئادەمێ
ئانینە كارێ عالەمێ
ظاهر كرین لڤێ صورەتێ
(هـ)
كەواتە... ڕازەكە عەشقە پەروەردگار، بە عشق و لە عشقدا ئادەمی لە وێنەی خۆی خوڵقاندووە.
هەندێ جار شیعری كوردی، لە تەك شیعری گەلانی دیكە، دێنمەوە، تا بزانن كە كورد هیچی لە خەڵك كەم نییە، بەتایبەتی لە ماریفەت و عیرفان و سۆفیگەریدا، لەمڕۆكەشدا دەتوانێ لە زانست و تەكنولۆجیادا بە جیهانڕا بگات.


پەراوێزەكان:
(1)سانتا كەورە:
سترانبێژی هاوچەرخی هیندی، بە دەنگی ناسك و ئارام، گوتاری عەشقی خواوەندی دەخوێنێتەوە.
(2) كە بیر (1450-1518)، زانا و رۆشنبیرێكی گەورەی ئایینی سیخ(سیك) لە هیندستان، كە نووسینەكانی بە پەراوی پیرۆزی خۆیان دادەنێن.
(3) بسترە: بچڕە، گۆرانی بڵێ.(مردن) كە لەم شیعرەدا هاتووە بە مانای گواستنەوەیە لە دۆخێكەوە بۆ دۆخێكی دیكە، لە تاریكی بۆ رۆشنایی دڵ.
(4) فەقێ تەیران(1302- 1376) شاعیری بەناو و دەنگی عەشق و عیرفان.
(5) بڕوانە: سەعید دێرەشی، دیوانا فەقێی تەیران، وەشانی سپیرێژ، دهۆك، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، 2005.
Top