كاروان كەریم خان قایمقامی شەقڵاوە بە وەكالەت بۆ گوڵان:   لە كابینەی نۆیەمدا بە بەهای زیاتر لە 16 ملیار دینار پڕۆژە لە شەقڵاوە جێبەجێ كراوە

كاروان كەریم خان  قایمقامی شەقڵاوە بە وەكالەت بۆ گوڵان:     لە كابینەی نۆیەمدا بە بەهای زیاتر لە 16 ملیار دینار پڕۆژە لە شەقڵاوە جێبەجێ كراوە

 

 

شەقڵاوە شارێكی گەشتیاری و گرنگی هەرێمی كوردستانە، ئەم قەزایە جگە لەوەی شاری پێكەوە ژیان و لێبووردەییە، هاوكات تایبەتمەندییەكی هەیە كە لە ڕووی ئابووری و دانیشتوانەوە تا دێت بەرفراوانتر دەبێت. بۆ قسەكردن لەسەر پێداویستی و پڕۆژە خزمەتگوزارییەكانی قەزای شەقڵاوە، گۆڤاری گوڵان دیدارێكی لەگەڵ كاروان كەریم خان قایمقامی شەقڵاوە بە وەكالەت ئەنجام دا.

 

 

* شەقڵاوە جگە لەوەی شارێكی گەشتیاریی بەناوبانگە لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان و عێراق و ناوچەكە، هاوكات لە ڕووی كشتوكاڵی و پەرەسەندنی ئابوورییشەوە گرنگیی زۆری هەیە، دەكرێت باسێكی شەقڵاوە و تایبەتمەندییەكانمان بۆ بكەیت؟

- قەزای شەقڵاوە لە سەنتەری شارەكە و ناحیەكانی هەریر و باسرمە و هیران و بالیسان و 130 گوند پێك هاتووە، ژمارەی دانیشتووانەكەی 101084 كەسە، ئەم ڕێژەیەش ژمارەیەكی زۆرە، قەزای شەقڵاوە كۆمەڵێك تایبەتمەندیی گرنگی هەیە، لەوانە شاری پێكەوە ژیان و گەشتیاری و فەرهەنگی كوردستانە، بەو پێیەی خەڵكێكی زۆر لە نەتەوە و ئایین و ئایینزای جیاواز و ناوچەی جۆراوجۆر هاتوونەتە شارەكەوە، بۆیە لە ڕووی فەرهەنگییشەوە دەوڵەمەندە. شەقڵاوە لە مێژووی بزاقی ڕزگاریخوازیی كوردستان و شۆڕشەكانی ئەیلوول و گوڵاندا خاوەن مێژوویەكی نەتەوەیی و دەوڵەمەندە، لە ڕووی سامانی كشتوكاڵی و ئاژەڵییەوە خاوەنی دەشتێكی بەپیت و بەرەكەتە، بە هەموو پێوەرەكان لە ڕووی سەرمایەی كۆمەڵایەتی و پەرەسەندنی ئابوورییەوە دەوڵەمەندە. بۆیە پێویستمان بە جێبەجێكردنی پلانێكی كورتخایەن و درێژخایەن هەیە، تاوەكو ژێرخانی ئابووریی شەقڵاوە بەرەوپێشەوە ببرێت، بەرنامەشمان هەیە بۆ بەشداریكردنی كارای خەڵك لە پرۆسەی حوكمڕانی و جێبەجێكردنی پڕۆژە و پتەوكردنی متمانە و بەشداریی خەڵك لە بڕیاردا، لەم پێناوەشدا پێویستە كۆنفڕانسێكی زانستی بۆ بەرەوپشچوونی شەقڵاوە ببەسترێت.

* قەزای شەقڵاوە بەرفراوانییەكی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بە گوێرەی ئەو فراوان بوونە، ئایا توانراوە خزمەتگوزاریی پێویست پێشكەش بكەن؟ ئەو پڕۆژانە چین كە لە كابینەی نۆیەمدا جێبەجێ كراون و چی لە بەرنامەدایە؟

- لە سەردەمی شۆڕشی ئەیلوولدا خزمەتێكی زۆری خەڵكی ناوچەكە كرا، لەوانە دروستكردنی كارخانەی قوتووبەندی هەریر و دروستكردنی قوتابخانە لە گوندە دوورەكان، حكومەتی هەرێمی كوردستانیش لە هەر بارودۆخێكدا بووبێت، هەوڵی گەیاندنی خزمەتگوزاریی پێویستی بۆ هاووڵاتیان داوە، چونكە خۆی بە خاوەنی خاك و خەڵك دەزانێت، هەبوونی ئەو حكوومەتە خۆكردە بەرهەمی ڕاپەڕین و كۆڕەوی ملیۆنیی خەڵكە، پێش ساڵی 2003 لە سەختترین دۆخی ئابووری و ئەمنیدا خزمەتگوزارییە پێویستەكان بەردەوام بوون، دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس وێڕای ئاستەنگە سیاسی و ئابوورییەكان، حكومەتی هەرێم دروشمی ئاوەدانی و خزمەتگوزاری هەڵگرتبوو و كارنامەكەشی بە بەراورد لەگەڵ سەرانەی داهات و توانا ئابوورییەكەی دیارە، لە ساڵانی ڕابردوودا لە بواری جیاجیاكاندا هەوڵی گەیاندنی خزمەتگوزاری دراوە و هەندێك خزمەتگوزاریی بەرچاویش كراون. لەم كابینەیەدا حكومەتی هەرێم ئیرادەی بەهێزبوونی هەیە، یەكێك لە پێداویستییەكانی بەهێزبوونیش ئەوەیە كە لە ڕووی خزمەتگوزارییەوە بێ كێشە بێت، لەم ڕوانگەیەوە لە كابینەی نۆیەمدا كۆمەڵێك پڕۆژە ئەنجام دراون، بەرچاوترینیان گرنگیدانە بە جاددەی كەمەربەندیی شەقڵاوە كە پڕۆژەیەكی گرنگی ئاوەدانی و گەشەپێدانە، پڕۆژەی ستراتیژیی وەك وەگەڕخستنەوەی كارخانەی قوتووبەندیی هەریریش گرنگیی خۆی هەیە، چاككردنەوە و وردە پڕۆژەی گشتیش بەردەوام هەر هەبووە، لە داهاتووشدا پێشنیاری پڕۆژەی دیكەی كشتوكاڵی و گەشتیاری و فەرهەنگی لە ناوچەكە بەرز دەكەینەوە، بۆ ئەم مەبەستە پێویستە بەپێی پرەنسیپە جیهانییەكانی شاری تەندروست، كە لەلایەن (WHO) دانراوە، لە هەموو شارەكان كار بكرێت. جگە لە خەرجییەكانی كەرتی كارەبا، خاوێنكردنەوەی ئاو، پاككەرەوە و مووچەی فەرمانبەران، لە ساڵی 2019 تا 2022 چەندین پڕۆژە ئەنجام دراون، كە تێكڕای تێچووەكەی 16526630748 دینار بووە، هەروەها چەندین پڕۆژەی وەك نۆژەنكردنەوەی قوتابخانە، مزگەوت و نەخۆشخانە لە لایەن دەزگا خێرخوازییەكان ئەنجام دراون.

* لە قەزای شەقڵاوە كورد، كلدان، موسڵمان و كریستیان لە دێرزەمانەوە بە یەكەوە دەژین، ئایا چی كراوە بۆ ئەوەی ئەم پێكەوە ژیانە پتەوتر بكرێت؟

- لە دێر زەمانەوە كورد خاوەنی كەلتووری پێكەوە ژیان و لێبووردەیی بووە، لە شەقڵاوەش ئەم فەرهەنگە كوردەواری و كوردستانییە دەوڵەمەند بووە، بۆ نموونە فەرهەنگی پێكەوە ژیان لە گوندێكی وەك هاودیان لە سۆران و گوندی بێدیال لە بارزان بە ڕوونی دیارە، سەرۆك بارزانی وەك ڕێبەری نەتەوەیی كورد یەكەم كەسە لە جیهاندا كە وشەی كەمینەی لە ناو ئەدەبیاتی سیاسیدا لادا و، وشەی پێكهاتەی لە جێی كەمینە دانا، قەزای شەقڵاوەش ئەم فەرهەنگەی تێدا پتەوە. دەسەڵاتی كوردی لە سەر بناغەی ئەو فەرهەنگە دامەزراوە و هیچ جیاكارییەك لە نێوان پێكهاتەكاندا ناكات، واتا بەشێكی فەرهەنگی سیاسیی حكومەتی كوردستان پێكەوە ژیانێكی سرووشتی و ڕاستەقینەیە، پێویستە لە بەڕێوەبردنی شاردا ڕۆڵی گرنگ بە پێكهاتەكان بدرێت. كاتی هێنانەوەی تەرمی 23 شەهیدی شەقڵاوە، دوو لەو شەهیدانە كە كریستیان بوون، هێنرانە مزگەوت و لە گۆڕستانی موسڵمانان بە خاك سپێردران، ئەوەش دەرخەری پێكەوە ژیان و تەنانەت پێكەوەمردنی موسڵمان و مەسیحییەكانە.

* ئایا بە هۆی هەڵكەوتەی جوگرافیی شەقڵاوە، كە ناوچەیەكی شاخاوییە، كێشەی زەویی نیشتەجێبوونتان هەیە؟ ئەگەر هەیە چۆن كاری لەسەر دەكرێت؟

-هەڵكەوتە و سرووشتی شەقڵاوە و فراوانبوونی خێرا، كێشەیەكی گەورەی بۆ بەڕێوەچوونی پڕۆژەكان و پاراستنی سنووری جوانیی سرووشتیی شار دروست كردووە، ئەگەر سنوورێك دانەنرێت، جوانی و توانای گەشتیاریی ئەو شارە بە هۆی بڕینەوەی دار و درەختەوە دەشێوێت، پێویستە خزمەتگوزارییەكانیش بەپێی ڕیزبەندبوون و پاراستنی ژینگە بكرێت، پێویستە ڕێنمایی تایبەت بۆ شاری شەقڵاوە دابنرێت بۆ ئەوەی ڕێ لە زێدەڕۆیی بگرین، لەم ڕوانگەیەوە پێویستە پڕۆژەكان لەسەر بنەمای گەشەسەندن بێت، پێویستە بیر لە فراوانكردنی شار بەپێی تایبەتمەندییە سرووشتییەكانی خۆی و پێوەرە جیهانییەكانی شارستانی بكرێتەوە، بۆ ئەم مەبەستە لە قۆناغی ئۆڕژانسیدا هەوڵ دراوە تیمەكانی چاودێری و كۆنتڕۆڵی زێدەڕۆیی كاراتر بكرێن و بە شێوەیەكی سیستەماتیك و شەفاف مۆڵەتی بیناسازی بە هاووڵاتی بدرێت، پێشنیاریشمان بەشداربوون و هاوكاریی خەڵكە، هەروەها ئەگەر تیمی شەوگەڕ لە شارەوانی دابنرێت، كاریگەریی خۆی دەبێت.

* ئایا چ كێشەیەك لە كەرتی پەروەردە بەدی دەكرێت و، چیتان بە تایبەتی لە ڕووی بینایەی قوتابخانەوە بۆ كراوە؟

-كێشەی سەرەكیی پەروەردە ئەوەیە كە كەسێك بە بێ دیراسەكردنێكی فرە ڕەهەندانە سیستەمێك دێنێت، بێ ئەوەی بیر لەوە بكاتەوە كە ئایا بەپێی توانا و ڕەوتی مێژوویی دیراسەت كراوە و ئەو كۆمەڵگەیە دەتوانێت لەگەڵ ئەو سیستەمە ڕابێت، سیستەمی بۆلۆنیا دێت بێ ئەوەی بزانین كە ئەم میكانیزمە بۆ نەهێشتنی كێشەیەك لە ئەوروپا دانراوە، ئەو كێشە لە كوردستاندا هەر نییە، تاكو بۆلۆنیای بۆ دابنرێت، ئەم كارانە جگە لە تێچووی پارە و كات، دەبنە هۆی ئەوەی نەوەیەك زیانی بەر بكەوێت، لێرەدا پێویستە بپرسین دەمانەوێت لە 20 ساڵی داهاتوودا بگەینە كوێ؟ شوێنێكی وەك شەقڵاوە جگە لە كێشە گشتییەكانی پەروەردە، كۆمەڵێك كێشەی خۆی هەیە، بوونی پەیمانگای وەرزشی، كۆلێژەكانی پەروەردە و تەكنیكی لە شەقڵاوە، هەوڵی هاتنە كایەی كۆلێژی پیشەسازیی خۆراك لە هەریر، لە واری پەروەردەییەوە، بە هەنگاوی باش دادەنرێن، بەڵام بەو پێیەی داهاتی هەرێمی كوردستان سنووردارە، بۆیە لە ڕووی بینایەوە كۆمەڵێك گرفت هەن كە شەقڵاوەش لێیان بەدەر نییە، بە تایبەتی بەشێك لە قوتابخانەكان و باخچەی منداڵان پێویستیان بە نۆژەنكردنەوە هەیە، شایانی ئاماژەیە كە لە سنووری قەزای شەقڵاوە، لە ڕێگەی دەزگای خێرخوازیی بارزانی، هەندێك قوتابخانە نۆژەن كراونەتەوە.

* بارودۆخی كەرتی تەندروستی لەو دەڤەرە چۆنە، ئایا كەرتی تەندروستی لە قەزا و سنوورەكە كێشەی هەیە؟

-لە سنووری قەزای شەقڵاوە دوو نەخۆشخانە و چەندین بنكەی تەندروستی كار دەكەن، هەر دوو نەخۆشخانەی هەریر و شەقڵاوە بە هۆی ستافە دڵسۆزەكەی جێی ڕەزامەندین، بەڵام بەشەكانی نەخۆشخانەكە پێویستییان بە نۆژەنكردنەوە هەیە، لەو سنوورە نەخۆشخانەیەكی نوێش پێویستە، لەبەر ئەوەی ئەم شوێنە شوێنێكی گەشتیارییە و پێویستە بنكەی تەندروستی نێوان جادەش هەبێت، لە ڕووی پاكپارێزییەوە، هەوڵ دراوە لە بوارە جیاكاندا دیاردە مەترسیدارەكان، كە كاریگەریی نەرێنییان لەسەر تەندروستیی هاووڵاتیان هەیە، هەموو ئەو دیاردانە بنبڕ بكرێن، هەروەها پێویستە بیر لەوە بكەینەوە كە ئەم شارە بە هۆی سرووشتی تایبەتیی خۆی و تێكەڵبوونی گەشتیاری جۆراوجۆر، لەوانەیە نەخۆشیی تایبەتیشی تێدا سەر هەڵبدات.

* ئایا پڕۆژەی ستراتیژیی ئاوی خواردنەوەتان هەیە و توانراوە ئاوی خواردنەوە بۆ سەنتەری قەزا و هەموو سنوورەكە دابین بكەن؟

- بودجەی تەرخانكراو بۆ پڕۆژەكانی ئاوی خواردنەوە لە بەرنامەی تانكەرین بەدیار دەكەوێت، بەڵام بە شێوەیەكی گشتی دۆخی ئاوی خواردنەوە كاری زۆری دەوێت، نزمبوونی فەرهەنگی دروست بەكارهێنانی ئاو، زێدەڕۆیی، لێدانی بیر، گۆڕانی كەشوهەوا، ئەو كۆمەڵە هۆكارانەن كە وشكەساڵی خێراتر دەكەن، جگە لە ڕێكاری وەك دانانی پێوەری ئاو بۆ ماڵان و بڕینی زێدەڕۆیی و چاككردنەوەی تۆڕەكانی ئاو، پێویستە كۆمەڵە كارێك بكرێت، وەك نەهێشتنی دیاردەی بیرلێدان، دانانی پێوەر بۆ بیری تایبەتی كە پێشتر لێدراون، هەروەها دەكرێت بە سوودوەرگرتن لە ئاوە وەرزییەكان، كە زۆرجار دەبنە لافاو، و هەروەها بە دروستكردنی دەفراو (aquifer) لەجیاتی بەنداو سفرە ئاوییەكان پڕ ببنەوە، بۆ ئەوەی مەترسیی وشكەساڵی دوور بخرێتەوە، بەكارهێنانی ئاو پێویستی بە فەرهەنگسازییە، پێشنیارم بۆ حكومەتی هەرێم ئەوەیە پۆلیسی ئاو دابنێت.

* ئایا گرفتتان لە سێكتەری كارەبا لە چ ئاستێكدایە و چیتان پێویستە؟

- پێویستمان بە دانانی میكانیزمێكی باشتر بۆ كۆكردنەوەی داهاتی كارەبا هەیە، دادپەروەرییەكی باشتر دێتەدی، لێرەدا پێشنیارێك دەخەینە ڕوو، دەكرێت وەزارەتی كارەبا قەرزی خەڵك دابەشی سەر كات بكات، واتا ئەوانەی قەرزدارن كارەبایان بۆ گرانتر حیساب بكرێت، تا قەرزەكانیان دەدەنەوە، بۆ ئەوەی فشار لە سەر خەڵك كەم ببێتەوە، ئومێدمان وایە بەرهەمهێنان و گواستنەوەی وزەی كارەبا باشتر بكرێت، پێویستە وەزارەتی كارەبا كەلتوورسازی بكات بۆ ئەوەی بەپێی پێویست بەكارهێنانی كارەبا ببێتە فەرهەنگ، ئەم كەلتوورسازییە جگە لەوەی دەبێتە هۆی بەهەدەرنەدانی كارەبا، لە ناخی خۆیدا فەرهەنگی وڵاتپەروەریشی پێوەیە.

* حكومەتی هەرێم، بە تایبەت كابینەی نۆیەم گرنگییەكی زۆری بە سێكتەری ڕێگەوبان داوە، لە ڕووی ڕێگەوبان بۆ قەزای شەقڵاوە و سنوورەكە چی كراوە؟

-لە بەشێكی زۆری سنووری شەقڵاوە، پینەكردن و چاككردنەوەی ئەو ڕێگەیانەی كە لەناو چووبوون بەردەوام بووە، نۆژەنكردنەوەی ڕێگەی گوندەكانیش بە هەند وەرگیراوە، هەوڵی قیرتاوكردن بۆ دروستكردنی ڕێگەی بەدیل بە مەبەستی كەمكردنەوەی ترافیك دراوە، ڕێگەی ماوەران و ڕێگەی هەریر- باسرمە و چاككردنی ڕێگەی بالیسان چەند نموونەیەكی پڕۆژەكانن، كۆنكریتكردنی شەقام و كۆڵان، دروستكردنی ئاوەڕۆ و ئاوبەر، چاككردنی پیادەڕۆ لە شار و شارۆچكەكانی ئەم سنوورە نموونەی دیكەن، ئەمە جگە لەوەی كە دووسایدی هەولێر-دهۆك بە شێوەیەكی ناڕاستەوخۆ خزمەتە بە ناوچەكە دەكات، باشتربوونی ڕێگەی هەولێر بۆ شەقڵاوە جگە لە بابەتی هاتوچۆ خزمەتە بە باری ئابووریی شەقڵاوە دەكات، چونكە شەقڵاوە لە هەولێر نزیكە و ئەمەش وای كردووە كە گەشتیاریی كاتژمێری دروست ببێت، بۆیە پێشنیار و هەوڵی ئێمە ئەوەیە كە جادەكانی شەقڵاوە و دەوروبەری باشتر بكرێن، چونكە ڕێگەوبان لەم ناوچەیە بە بەشێك لە ژێرخانی ئابووریی ئەو شارە دادەنرێت.

* بەو پێیەی كە ناوچەی شەقڵاوە بۆ ڕەز و باخ لەبارە، ئایا لە بواری كشتوكاڵ چیتان بۆ كراوە؟

-بە گشتی هەرێمی كوردستان دەبێ بیر لەوە بكاتەوە كە دۆخی سیاسی و ئەمنی دەتوانێت زیان بە ئابووریی گەشتیاری بگەیێنێت، بۆیە بەپێی ئامانجە باڵاكان پێویستە ئابووریی گەشتیاری ببێتە ئابوورییەكی پلە دوو و پاڵپشت. سنووری ناوچەی شەقڵاوە جگە لە توانا گەشتیارییەكەی توانای كشتوكاڵیشی هەیە، كە دەبێ بە ڕوانگەی ئابوورییەكی دڵنیا و بە چاوی ئاسایشی خۆراك لێی بڕوانین، بەگشتی ڕەز و باخەكانی هیران و دارستانەكای چیای سەفین، گوڵی بەهادار، دەشتی حاسڵاوی هەریر بەشێكن لە توانای كشتوكاڵیی ناوچەكە، ئەگەرچی بە دابینكردنی پێداویستیی جووتیاران و ئاودێری گرنگی بەم كەرتە دراوە، بەڵام بۆ گەیشتن بە ئاستی دڵنیا و پێشكەوتنی كەرتی كشتوكاڵی پێویستە بەپێی توانای شوێنەكە كار بكرێت، بۆ نموونە بەراوردكردنی دەشتی هەریر و بەرهەمهێنانی برنج، كە كوالێتییەكەی لە پەسن و باس دەرچووە، دەبێتە هێزێكی ئابووریی كشتوكاڵی بۆ كوردستان و تەنانەت دەتوانێ ببێتە شوناس و براندێك، هەروەها بە كاراكردنی تەواوی كارگەی قووتوبەندیی هەریر، كە زیاتر لە ساڵێكە بەشی بەرهەمهێنانی دۆشاوی تەماتەی خراوەتەگەڕ، جگە لە دروستبوونی هەلی كار، هاندانی زیاتری جووتیار و وەرزێرانی لێ دەكەوێتەوە، دەكرێ بە تێچوویەكی كەم، كحوولی پیشەسازی بۆ نەخۆشخانەكان لە كارگەی قووتووبەندی هەریر دابین بكرێت و لەو ڕێگەیەوە بەشێك لەو پارەیەی كە دەچێتە دەرەوە، لە ناوخۆدا بسووڕێتەوە. هەروەها بە پشتگیریی كارگە بچووكەكانی بەرهەمی دۆشاو و سركە دەكرێت شوناسێكی دیكەش بۆ شەقڵاوە دروست بكرێت و ئابوورییەكەی باشتر بكرێت، پێشنیاری ئێمە ئەوەیە كە پێویستە پیشەسازیی كشتوكاڵ گرنگیی پێ بدرێت، هەروەها بەپێی توانا بە زانستی ئابووری بیر لەوە بكرێتەوە كە ناوچەكە لە چ بەرهەمێكدا مەزییەتی ئابووریی هەیە و توانای هەناردەی ناوخۆیی و دەرەكیی هەیە.

* بەو پێیەی كە لە شەقڵاوەدا باخ و درەخت و پانتایی سەوزایی زۆرە، ئایا چەند باخچە و پارك لە سەنتەری قەزا و ناحیەكان هەیە و، ئێوە لە چوارچێوەی كابینەی نۆیەمدا تا چەند گرنگیتان بە دروستكردنی باخچە و پاركی گشتی داوە؟

-شەقڵاوە بە سرووشتی خۆی سەرسەوزە و ئەركی سەرەكیی هەموومان ئەوەیە بۆ مانەوەی ئەم سرووشتە فەرهەنگی ژینگەپارێزی بەهێز بكەین، پێشتر لە سنووری شەقڵاوە پاركێك لە باسرمە و ئەمساڵیش پاركێك لە هەریر دروست كراوە، لەگەڵ ئەوەی چەند پاركێكی بچووكیش لە شەقڵاوە هەن، كە پێویستیان بە نۆژەنكردنەوە هەیە، هیوادارین بتوانین بۆ خزمەتی خەڵك پاركێكی شایستەتر دروست بكەین. ئەوەی لە ڕۆئیای ئێمەدایە ئەوەیە كە پێویستە هەوڵی دروستكردنی پاركێكی سرووشتی لە سەفین بدەین، هەروەها پێویستە بیر لەوە بكەینەوە كە شوێنی گشتی بۆ خەڵك دروست بكرێت، ئەم كارەش لە شوێنێكی وەك شەقڵاوە بە ئاسانتر دەكرێت، چونكە سرووشتی شارەكە خۆی یارمەتیدەرە. شایانی ئاماژەیە پێویستە كەلتوورسازی بۆ پیادەڕەویش بكرێت، چونكە لە كاتێكدا كە شوێنێكی وەك «ڕەبەنی بۆیا» لە سەفین هەیە، بەڵام كەلتووری پیادەڕەوی وەك پێویست نییە، هەروەها پێویستە لەم شارەدا گرووپی گەنجانی ژینگەپارێز بە مەبەستی ئاگركوژاندنەوە لە چیا و چاندنی بەڕوو لە شاخ پێك بهێنرێت.

* بەو پێیەی شەقڵاوە ناوچەیەكی گەشتیارییە، ئایا لەم سێكتەرەدا بە تایبەت لە كابینەی نۆیەمدا، تا چەندە گرنگی بە گەشتیاری دراوە و ئامادەگی و پڕۆژەی گەشتیاریی زستانە چۆنە؟

-زۆر لە خزمەتگوزارییەكان لەم شارە دوو ڕەهەندیان هەیە، یەكێكیان نیازە گشتییەكان پڕ دەكاتەوە و دووەمیان دەبێتە هۆی برەودان بە ئابووریی گەشتیاری، واتە ڕێگەوبان و جوانكاریی شار و دروستكردنی هۆتێل و مۆتێل و...هتد، هەمووی دەبنە هۆی گەشەی گەشتیاری، هەندێك كاری ناڕاستەوخۆی وەك تونێلی پیرمامیش دەبنە هۆی گەشەی شەقڵاوە، دیارە پڕۆژەی گرینگیش لە چیای سەفین بوونەتە جێی باس، بۆیە ئەم كارە دەبێتە كارنامەیەكی گرینگ لە كابینەی نۆیەمدا. ئەگەر پڕۆژەكانی دیكەی گەشتیاری بەهێز بكرێن، دەبێتە هۆی خەرجكردن پارە و ئەنگیزە بۆ گەشتیار دروست دەبێت و داهاتی شار پتر دەبێت، پێویستە جگە لە پڕۆژەی ڕەق، هەندێك بیری نەرمیش بۆ واری گەشتیاری بكرێتەوە، بۆ نموونە ئەگەر باخی ئاوەڵا بۆ گەشتیاران بكرێتەوە، واتا گەشتیار بچێتە ناو باخ و بە دەستی خۆی میوە لێ بكاتەوە، ڕەنگە ببێتە هۆی ڕاكێشانی موشتەری، واتە جگە لەوەی پێویستە وەك حكومەت كار بكرێت، پێویستە ڕێگەی كاری جیاواز بە هاووڵاتیانیش نیشان بدرێت.

بۆ مانەوەی تایبەتمەندییە سرووشتییەكانی شەقڵاوە، وێڕای كارە باشەكانی وەك بوونی بەڕێوەبەرایەتیی گەشتوگوزار و هاندانی كەرتی تایبەت، پێویستە ڕێگە لە تێكدانی ئەو سرووشتە بگرین، واتە ڕێگری لە زێدەڕۆیی و بیناسازی، بە بێ ڕەچاوكردنی مەرجەكانی گەشتوگوزار و ژینگەیی، كارێكی زۆر پێویستە. هەروەها بەرزكردنەوەی فەرهەنگی ژینگەدۆستی لە ماڵ و قوتابخانە و كۆمەڵگە، بەرزكردنەوەی فەرهەنگی میواندۆستی لای بازاڕی و كاسبكاران، نەهێشتنی زبڵ و پاشماوەی خانووبەرە و هەر شتێك كە سیمای ناڕێك و ناحەز دێنێتە بەرچاو، هەوڵدان بۆ بەڕۆژكردنی نەخشەی ستراتیژیی گەشتیاری، كە تایبەتمەندییەكانی شاری تێدابێت و زیان بە ژینگە نەگەیێنێت، هێنانی سەرمایەدار و وەبەرهێنی گەورە و نێودەوڵەتی بۆ كاركردن لە پڕۆژە پێشنیاركراوەكانی ناو نەخشەی ستراتیژی گەشتیاریی شەقڵاوە، بەشێكن لەو كارانەی كە پێویستە بكرێن. سەبارەت بە بەشی دوایینی پرسیارەكەش، دەبێ بڵێین، شەقڵاوە ئەو شوێنەیە كە جگە لەوەی بۆ هاوین شوێنێكی نزار و فێنكە، لەبەر ئەوەی كوێستانێكی نزیكە لە دەشتاییەكان و وڵاتی عارەبان، دەتوانێت ببێتە هۆی ڕاكێشانی گەشتیاری زستانە، بەڵام دەبێ هۆیەكانی ڕاكێشان زیاد بكرێن، هەروەها پێویستە ئەوە بزانین كە چ چینێك بۆ گەشت دێنە كوردستان، دەبێ بەپێی توانای ئەو چینە هۆیەكانی گەشتیاریی زیاد بكەین، هەروەها پێویستە وەرزشی زستانە، پێستی تایبەت و شاخەوانی زستانە دابندرێن، بۆ ئەم مەبەستە بەرنامەمان ئەوەیە شاخەوانیی زستانە بەهێز بكەین و تێیدا كاری كەلتووریش برەوی پێ بدرێت، پێویستە ڕیكلام بۆ خواردنی تایبەتی زستانە بكرێت.

Top