نووسەری سینەمایی(بورهان شاوی) دەگێڕێتەوە دەڵێت: لەساڵی 1987 كتێبێك بەناوی (یەڵماز گۆنای) لە نووسینی ڕۆژنامەنووسی ئازربێجانی (حوسینۆف) لە دەزگای (ناوكا) لە مۆسكۆ بڵاو كرایەوە، بریتی بوو لە تەنیا دیمانەیەكی دوورودرێژ، لەگەڵ سینەماكاری بەناوبانگی كورد (یەڵماز گۆنای) لەو كاتەدا كە لە زیندان بووە، ئەو كتێبە بڕوا پێكراوترین سەرچاوەیە كە دەربارەی یەڵماز گۆنای نووسرابێت، چونكە لە زاری هونەرمەند خۆیەوە وەرگیراوە.

بۆ دیكۆمینتكردنی بابەتەكە كە گرنگییەكی مێژوویی خۆی هەیە، ئێمەش بەشێك لەو دیمانەیە دەخەینە ڕوو:

 

• كەی دەستتان بەنووسین كرد؟

- لە دووەم ساڵی قۆناغی دواناوەندیدا قەسیدەیەكم نووسی، بۆ پەخشنامەی سەر دیواری قوتابخانە، دەربارەی جووتیارێكی هەژاری گوندنشین، كە بۆ چارەسەركردن ژنە نەخۆشەكەی لە گوندەوە دێنێتە شار، كەچی پارەی دكتۆرو داودەرمانی نابێت، لە بری ئەوە كەڵەشێرێك بۆ دكتۆر دێنێ‌، كە بە نرخترین شتێك بووە لای ئەو، كەچی كاتێ‌ دكتۆر زانیویەتی پارەی نییە پیاوەكەو ژنەكەو كەڵەشێرەكە بە یەكەوە فڕێ‌ دەداتە دەرەوە .

سەرچاوەی بیرۆكەی فیلمی مێگەل –م لەو قەسیدەیەوە وەرگرتووە، كاتی خۆشی هەوڵم دا قەسیدەكە بڵاو بكەمەوە، بەڵام بەبیانووی ئەوەی كە گوایە چەپڕەوە، بڵاو نەكرایەوە، بەمەرجێ كاتی خۆی من ئەو قەسیدەیەم نووسی نەمدەزانی مانای چەپڕەوی یانی چی؟

لە ساڵانی 1953 – 1954 دەستم كرد بە بڵاوكردنەوەی وتار و چیرۆك و بەرهەمەكانم، كە بەشێوەیەكی زۆر فراوان لە گۆڤارو ڕۆژنامەكاندا بڵاو بوونەوە.

دیارترین ئەو چیرۆكانەش كە لەو كاتەدا بڵاو بوونەوە چیرۆكی (مردن بانگم دەكات) بوو، كە باس لە خۆشەویستیی دراماتیكییانەی كچ و كوڕێكی هەژار دەكات، ئەو كوڕەی كاری دەست ناكەوێت و ناتوانێت ژیانی خۆی دابین بكات، بۆیە بەناچاری كۆچ دەكات و كچەكەش لە داخان خۆی دەكوژێت و، لەدوای خۆی نامەیەك بەجێ‌ دەهێڵێت كە تێیدا نووسراوە (بۆ منت كوشت من بۆ ئەوە ژیانم خۆش دەویست تا لەگەڵ تۆدا برەو بەخۆشەویستیی نێوانمان بدەین).

هەر لەو دەمەدا چیرۆكێكی دیكەم بڵاو كردەوە بەناونیشانی(هیچ كۆتاییەك بۆ سووكایەتیپێكردن لە ئارا دانییە)، لەو چیرۆكەشدا باسی كەسێكم كردووە كە بەدوای كاردا دەگەڕێت، كەچی بەو هۆیەوە دوچاری كۆمەڵێ‌ سووكایەتیپێكردن دەبێتەوە، بۆیە لە داخان خۆی لە پردێكی بڵند هەڵداوێ‌ و خۆی دەكوژێت.

هەردوو ئەو چیرۆكانەم لە ساڵی 1956 لە گۆڤاری (ئایتی ئۆفوكلار – ئاسۆی چاك ) بڵاوكردوونەتەوە، بەڵام ئەو چیرۆكەی كە دەنگدانەوەیەكی زیاتری هەبوو، چیرۆكی (سێ‌ نهێنییەكە) بوو، كە لە ژمارە 13 ی گۆڤاری ( لێكۆڵینەوەی هونەری)دا بڵاو كرایەوە، ئەم چیرۆكە ژیانی منی خستە قۆناغێكی دیكەوە.

كاتێكیش كە لە ساڵی 1957 هاتمە ئەستەنبۆڵ، زیاتر لە سی وتارو چیرۆكم بڵاو كردەوە، ئەو كاتە بوو كە برادەرەكانم نازناوی (یەڵمازی چیرۆكنووس) یان بەمن بەخشی.

*من زۆر زۆر لە ڕۆمان و چیرۆكەكانتم خوێندۆتەوە، فیلمەكانیشتم دیوە، ئاگاشم لە زەمینەی سیاسیی تۆ هەیە، بەڵام پێم خۆشە لەو شتانە بگەم، كە كاریگەرییان لەسەر ئاستی هوشیاریت هەبووە؟

-ژیان، یان ئەو دەوروبەرەی تێیدا گەورە بووم، وای لێكردووم كە هەر لەمنداڵیدا هەست بەئینتیمای كوردانەی خۆم بكەم، چونكە من دەوروبەرەكەم بەتوركی ئاخافتوونە، بۆیە لێرەدا دووبارەی دەكەمەوە كە من (زمانی دایك) زمانی ڕەسەنی خۆمم بەتەواوی نەزانیوە، لە كاتی یاریكردنیشدا لە منداڵیدا، لە مانای جیاوازیی چینایەتی گەیشتووم، چونكە زۆر جاران دایكم كە خزمەتكاری ماڵە دەوڵەمەندەكان و باوكم سەپانی ئەو دەرەبەگانە بوو، بەرماوەی خواردنی ئەوانی بۆ ئێمە دەهێنایەوە بیخۆین، بەڵام دواتر لەگەڵ تێپەڕ بوونی زەمەن بۆم دەركەوت كە ئەم كارە بۆ ئێمە ڕیسواییە.

قەت لەبیرم ناچێتەوە كە باوكم هەمیشە خەونی بەوەوە دەبینی كە من خوێندن تەواو بكەم، بۆیە زۆر جاران پێی دەگوتم: كوڕەكەم بڕۆ قوتابخانە تا تۆش وەك ئێمە لە ئایندەدا نەبیتە كۆیلە‌، نەیدەزانی لە كۆمەڵگەی بورژوادا دەبیتە كۆیلە، تەنانەت ئەگەر خوێندەوارێكی چاكیش بیت.

سەرچاوە: موقع ایلاف، بقلم د. هشام الراوی، نیسان 2020