غەفوور مەخمووری: سكرتێری گشتی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان   ئافرەتی كورد هەمیشە لە ئافرەتی نەتەوەكانی دی ئازادتر بووە

غەفوور مەخمووری:  سكرتێری گشتی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان     ئافرەتی كورد هەمیشە  لە ئافرەتی نەتەوەكانی دی ئازادتر بووە

 

 

چەندین ئافرەت لە ژیانی پێشمەرگایەتی و كاری ڕێكخستن و حزبایەتی و سیاسەت ڕۆڵی كارایان بینیوە

 

هزرو ئایدیۆلۆژیا هاوردەكان كاریگەری نێگەتیڤیان هەبووە بۆ هێشتنەوەی ئافرەت لەو دۆخەی ئێستا

 

غەفوور مەخمووری سكرتێری گشتیی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان، لە دیمانەیەكیدا لەگەڵ گۆڤاری گوڵان، باس لە ڕۆڵ و پێگەی ئافرەتی كورد دەكات و، جەختیش لەوە دەكاتەوە كە باوەڕی تەواوی بە ماف و ئازادییەكانی ئافرەت هەیە، پێداگرییش لەسەر ئەوە دەكات، كە هەتا ئافرەت ئازاد نەبێت لە دەربڕینی خواست و مافەكانی و وەدەستهێنانیان، كۆمەڵگە پێش ناكەوێت و لە دواكەوتووییدا دەمێنێتەوە.

گوڵان: كۆمەڵایەتی

 

* وەك سكرتێری پارتێكی نەتەوەیی، ئەوەت لا ئاشكرایە هەتا ئافرەت ئازاد نەبیت، نەتەوە ئازاد نابێت، بەڵام لە نووسینەكانت كەم ئەم پرسە گرنگە دەبیندرێت، بۆیە دەپرسین: چ خوێندنەوەیەكتان بۆ پرسی ئازادیی ئافرەتانی كوردستان هەیە؟

 - ڕوانین بۆ ئازادیی ئافرەت لە كۆمەڵگەیەكەوە بۆ كۆمەڵگەیەكی دیكە دەگۆڕێت، ئەوەش پەیوەستە بە تێگەیشتن لە بنەما دیموكراتی و ئازادییەكان، ئافرەت لە كۆمەڵگەی كوردستان لە ڕابردوودا لە زۆربەی زۆری بوارەكانی ژیان ڕۆڵێكی كارای هەبووە، بەشدار بووە لە كاركردن و بەڕێوەبردنی ماڵ و پەروەردەكردنی منداڵ و زۆر جاریش ڕۆڵی ڕێبەرایەتی بینیوە، خانزادی سۆران و حەپسەخانی نەقیب نموونەی بەرچاوی ئەو بوارەن، چەندین ئافرەت لە ژیانی پێشمەرگایەتی و كاری ڕێكخستن و حزبایەتی و سیاسەت ڕۆڵی كارایان بینیوە، ئەوە لە ڕابردوودا وا بووە، بەڵام بەداخەوە ئێستا وا نییە، تا ڕاددەیەكی زۆر هەوڵدراوە، ئافرەتان لەسەر بنەمای حزبی بهێنرێنە پێشەوە و كاریان پێ بدرێت، نەك لەسەر بنەمای توانا و لێهاتوویی، ئەمەش كاریگەریی نێگەتیڤانەی هەبووە بۆ سەر كار و خەباتی ئافرەتان، ئێستا لە كۆمەڵگەی كوردستان زۆر ئافرەتی بەتوانا و لێهاتوومان هەیە لە تەواوی بوارەكانی كارگێڕی و بەڕێوەبردن و ڕاگەیاندن و نووسین و بوارەكانی دیكە، بەڵام كە حزبی نین، ئەو بایەخەیان پێ نادرێت، كە بە ئافرەتێكی حزبی دەدرێت، كێشەكانی ئێمە لێرەدایە كەوا حزب كۆنتڕۆڵی هەموو كایەكانی ژیانی كردووە و بە شێوەیەكی دادپەروەرانەش مامەڵە ناكات، ئەوەش زۆربەی حزبەكان دەگرێتەوە، ئەم شێوازە مامەڵەكردنە كارێگەریی خۆی هەبووە بۆ كەمكردنەوەی ڕۆڵی ئافرەت لە كۆمەڵگەدا و زۆر جاریش وای لێهاتووە ئازادییەكانیان پێشێل بكرێت.

 من باوەڕی تەواوم بە ماف و ئازادییەكانی ئافرەت هەیە، تا ئافرەت ئازاد نەبێت لە دەربڕینی خواست و مافەكانی و وەدەستهێنانیان كۆمەڵگە پێش ناكەوێت و لە دواكەوتووییدا دەمێنێتەوە، بۆیە پێویستە هەموو لایەكمان هەوڵبدەین و هاوكار بین بۆ وەدەستهێنانی ماف و خواست و ئازادییەكانی ئافرەت، ئەمەش ئەركی دەزگا و دامەزراوەكان و هەموو تاكێكی كۆمەڵگەی كوردستانە.

* كاتێك دێینە سەرباسی بیری نەتەوەیی كوردستان، هەست دەكەین فیكر و خامەی خانمانی كورد لەم پرسە گرنگەدا زۆر سنووردارە و، زۆر كەم لە خانمان لەسەر ئەم پرسە گرنگە دەنووسن، یان بیری لێ دەكەنەوە، ئایا بە ڕای ئێوە ئەمە بۆ ئەوە ناگەڕێتەوە كە لە ناو فەلسەفەی بیری نەتەوەیی كوردستاندا، ئافرەتان هەست ناكەن شوێنی شیاوی خۆیان هەبێت، یان بە دیوێكی دیكەدا ئافرەتان هەست ناكەن لەناو چوارچێوەی بیری نەتەوەییدا فەرامۆش كراون؟

- ئافرەتی كورد لە بواری نووسیندا زۆر كەم كاری لەسەر هزر و سیاسەت كردووە، خامەی ئافرەتی كورد زیاتر خزمەتی زمان و ئەدەبی كوردی كردووە، لە بواری زمانناسی و لێكۆڵینەوەی ئەدەبی و ڕۆمان و شیعر و چیرۆك ڕۆڵێكی بەرچاویان هەیە، بەڵام بۆچی لە بواری هزر و سیاسەتدا خامەكەیان نەخستووەتە كار؟ ئەوەش هۆكاری خۆی هەبووە، كۆمەڵگەی كوردستان كۆمەڵگەیەكی پیاوسالارییە و كەمتر بواری بە ئافرەت داوە كەوا بیربكاتەوە و تێكەڵی كاری سیاسەت بێت، ئەمەش وایكردووە ئافرەتی كورد ڕێگەی خزمەتكردنی بواری كەلتوور بگرێت، لەگەڵ ئەوەشدا دەبووا ئافرەتی ڕچەشكێنمان هەبایە و لەم بوارەدا دەربكەوتبایە.

* كاتێك باسی بیری نەتەوەیی هەر نەتەوەیەك دەكرێت، باس لە زمانی دایك، پەروەردەی دایك دەكرێت، ئەمەش مانای ئەوەیە قوتابخانەی یەكەم بۆ بیری نەتەوەیی ئەو دایكەیە كە ڕۆڵەكەی چۆن پەروەردە دەكات، باشە كە ئەمە گرنگیی ژن بێت بۆ بیری نەتەوەیی، ئایا لەناو بیری نەتەوەیی كوردستانیدا پڕۆژە بۆ ئازادیی ژن دەبێت چۆن بێت؟

- زمان ناسنامەی پاراستنی هەر نەتەوەیەكە، یەكەم قوتابخانەی فێربوونی زمانیش ماڵ و یەكەم مامۆستای فێربوونی زمانیش دایكە، بیری نەتەوەیی كوردی هەمیشە ڕوانین و ڕێزی تایبەتی بۆ ئافرەتن و ماف و ئازادییەكانی هەبووە، بەڵام دەبێ ئەو ڕاستییەش بزانین كەوا تایبەتمەندییەكانی كۆمەڵگەی كوردستان وایكردووە كەوا ئافرەت وەك پێویست پێش نەكەوێت و نەگات بە ماف و ئازادییەكانی، ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی هزرو ئایدیۆلۆژیا هاوردەكان كاریگەری نێگەتیڤیان هەبووە بۆ هێشتنەوەی ئافرەت لەو دۆخەی ئێستا، خاوەن پرۆژەكانی هزرو ئایدیۆلۆژیای هاوردە پشتیوانی و هاوكاریی زۆریان هەبووە، بەڵام هەڵگرانی مەشخەڵی بیری نەتەوەیی زۆر جار ڕێگریان لێ كراوە و كۆسپ و تەگەرە خراوەتە ڕێگەی كارو خەباتیان، بە باوەڕی من پێویستە هەر تاكێكی كورد لە ماڵەوە كەشێكی گونجاو دروست بكات بۆ ئەوەی دایك لەسەر بنەمایەكی كوردانە و كوردستانییانە منداڵەكەی پەروەردە بكات، بۆ ئەمەش حكومەت و ڕاگەیاندنی كوردستان دەتوانن ڕۆڵ ببینن بۆ وشیاركردنەوە لە مەترسیی هزر و ئایدیۆلۆژیا هاوردەكان بۆ سڕینەوەی مۆركی نەتەوەییمان.

* كاتێك سەیری مێژووی نەتەوەكەی خۆمان دەكەین، دەبینین بەراورد بە نەتەوەكانی دیكەی دەوروبەرمان، ژنی كوردستان ئازادییەكی زۆر زیاتری هەبووە و، دەكرا لەو مێژووەوە ئازادیی ژنی كوردستان زیاتر پێناسە بكرایە، بەڵام ئەوەی ئێستا دەیبینین ئەوەیە كە ئەو مێژووە فەرامۆش كراوە، چی بكەین بۆ ئەوەی جارێكی دی مێژووی كوردستان ئازادیی ئافرەت پێناسە بكاتەوە؟

- بێگومان ئافرەتی كورد وەك لە سەرەتاوە باسمان كرد، ڕۆڵێكی كارای لە كۆمەڵگەی كوردستان هەبووە، بەڵێ، ئافرەتی كورد هەمیشە ئازادتر بووە لە ئافرەتی نەتەوەكانی دەوروبەرمان، ئەمەش ئەو كاتە بووە كەوا هزر و ئایدیۆلۆژیا هاوردەكانی ئێستا لە كۆمەڵگەی كوردستان كارا نەبوون، تاكی كورد نەكەوتبووە ژێر كاریگەریی ئەو هزرە ئایدیۆلۆژیا هاوردانە، پێویستە تاكی كورد لەسەر بنەمای باوەڕبەخۆبوون و پەیوەست بە خاك و نیشتمان و كەلتووری نەتەوەییمان پەروەردە و بینابكرێتەوە، ئەمەش دەبێتە سەرەتایەك كەوا جارێكی دیكە ئافرەتی كورد ڕۆڵی كوردانەی خۆی ببینێت و مێژووی كوردستانیش بە شێوەیەكی سەردەمییانە ئازادیی ئافرەتان پێناسە بكاتەوە.

*وەك سیاسەتمەدارێك ئاگاداری ئەوەی خەریكە بە هاوردەكردنی كۆمەڵێك ئایدیۆلۆژیای دەرەكی، جوانیی ژنی كورد بە ناوی ئیسلامەوە دەشوێندرێت و خەسەڵەتی كوردانەی ژنی كورد بزر دەبێت، ئەمە لەكاتێكدا بەشی هەرە زۆری شاعیرانی كورد مەلا و زانایانی ئیسلامی بوون و شیعرەكانیشیان بەشی هەرە زۆری بۆ پیشاندانی جوانی و ئازایەتیی ژنی كورد بووە، ئایا ئەم ئایدیۆلۆژییە هاوردەكراوانە تاچەند سیما و ڕوخسار و جوانی و ئازایەتیی ژنی كوردیان شێواندووە؟ تا چەند ئەم شێواندنە كاریگەری نەرێنی لەسەر بیری نەتەوەییمان دەبێت؟

 - زۆر بەداخەوە ئەو هزر و ئایدیۆلۆژیا هاوردانە كاریگەرییەكی زۆر نێگەتیڤیان كردووەتە سەر كۆمەڵگەی كوردستان و گەورەترین قوربانییش ئافرەتی كورد بووە، ئەو هزر و ئایدیۆلۆژیا هاوردانە زۆرترین كاریگەرییان بۆ سەر ئافرەتان هەبووە، ئەمەش بووەتە هۆی ئەوەی زۆر جار شیرازەی خێزانیشیان تێكداوە، كۆمەڵگەی كوردستان لە ڕووی ئایینییەوە زۆربەی زۆری موسڵمانن، لە ڕابردوودا كورد بە ستایلی كوردانە موسڵمان بووە، بەڵام ئێستا هەوڵدەدرێت كورد بە ستایلی توركی و سعودی و ئێرانی موسلمان بێت و تایبەتمەندییە نەتەوەییەكانی بسڕێتەوە، ئەو جلوبەرگ و لەچكەی كەوا ئێستا لەلایەن هەندێ لایەنی ئیسلامی سیاسی كراوەتە مۆدێل بۆ ئافرەتی كورد، زۆر دوورە لە تایبەتمەندی كوردانە و شێواندنی دەستووری جلوبەرگی كوردییە، ئەم جۆرە ستایلە هاوردانە هەموو جوانییەكی ئافرەتی كوردیان شێواندووە، ئەمە لە ڕووی دەرەوە، لە ڕووی ناوەوەش هەوڵدراوە كەوا لە جێی هزری نەتەوەیی و نیشتمانی هزری ئایینی بخرێتە مێشكی تاكەكانی كوردستان، وەك ئەوەی كێشەی ئێمە نەتەوەیی و نیشتمانی نەبێت و كێشەیەكی ئایینی بێت، ئەمەش زۆرترین كاریگەری بۆ سەر ئافرەتان هەبووە و وایكردووە تاكی كوردی شێواندووە و بە مێژووی خۆی نامۆی كردووە، بۆیە پێویستە سنوورێك بۆ ئەو شێواندن و سڕینەوەی مێژوو و تایبەتمەندییە نەتەوەییەكانمان دابنرێت، ئەمەش لە ڕێگەی ڕاگەیاندن و بەرنامەیەكی نیشتمانی دەكرێت.

*سیاسەتمەدارانی كوردستان شانازی بەوە دەكەن، دەستی دایكە شەهیدێك ماچ بكەن بۆ ئەوەی پیشانی بدەن كە ژنێكی قارەمان پیشمەرگەیەكی قارەمانی پەروەردە كردووە، لێرەدا پێویستە بپرسین: چۆن وەبەرهێنان لە كچانی ئێستا بكەین، بۆ ئەوەی ئەو ژنە قارەمانەی لێ بەرهەم بێت؟

 - گرنگ ئەوە نییە دەستی دایكە شەهیدێك ماچ بكەیت، گرنگ ئەوەیە دەتوانرێ چی بۆ ئەو دایكە شەهیدە بكرێت كە ئازیزترین كەسی خۆی بەخشیوەتە نیشتمان، گرنگ ئەوەیە ژنە شەهیدێك بە چاوی ڕێزەوە سەیر بكرێت و منداڵەكانی بێناز نەبن، ئێمەی كەی توانیمان ژن و دایك و خوشكی شەهیدان ئاسوودە بكەین و بە چاوێكی یەكسان سەیریان بكەین، ئەو كات دەتوانین وەبەرهێنان لە كچانی ئێستا بكەین بۆ ئەوەی لە داهاتوودا كەسانی قارەمانیان لێ بەرهەم بێت، ئێمە پێویستیمان بەوە هەیە كەوا عەدالەتی كۆمەڵاتی فەراهەم بكەین، بێگومان كۆڵەگەی هەر دەسەڵاتێكیش عەدالەت و یەكسانییە، ئەگەر ئافرەتی كورد هەستی كرد لە كۆمەڵگەدا عەدالەت هەیە و ڕێزی لێ دەگیرێت و بە چاوی یەكسان سەیر دەكرێت، ئەوا هەمیشە خۆی بە سەربەرزو دایكی قارەمانان دەبینێت.

 

Top