مه‌زنانیش دڵداری ده‌كه‌ن
(1-2)
نووسه‌ر: هاشم ساڵح
وه‌رگێڕ: تاریق كارێزی
ئایا ده‌كرێ جه‌ژنی خۆشه‌ویستی دا بێت و ئێمه ئاهه‌نگی تێدا نه‌گێڕین؟ ئه‌و شته‌ی له‌و جه‌ژنه‌دا من ناڕه‌حه‌ت ده‌كات، ئه‌وه‌یه 14ی شوباتی كردووه‌ته ڕۆژی خۆشه‌ویستی. من نازانم له‌به‌ر چی وایه؟ ده‌بوو جه‌ژنی خۆشه‌ویستی له 14ی ئادار یان 14ی نیسان بووایه، واته له نێرینه‌ی به‌هاردا نه‌ك له كانگای زستاندا. ئاخۆ ئه‌و ده‌به‌نگه كێیه ڕۆژی 14ی شوباتی كردووه‌ته جه‌ژنی خۆشه‌ویستی؟ ڕوون و ڕه‌وان ده‌ڵێم، من نایزانم.
ده‌ی، ئێمه ئه‌و شته بۆش و ڕووكه‌شه تێده‌په‌ڕێنین، با له باره‌ی بابه‌تێكه‌وه كه‌مێك مانۆر بكه‌ین، هه‌وڵی فه‌لسه‌فاندن بده‌ین، ئه‌و بابه‌ته هه‌موو فه‌لسه‌فه‌یه‌ك تێده‌په‌ڕێنێت، ده‌چێته سه‌رووی هه‌مووانه‌وه، به دڵنیاییه‌وه له سه‌رووی هه‌موو هۆش و لێكدانه‌وه‌یه‌كیشه.
ئاشكرایه، یه‌كه‌مین خه‌سڵه‌تی ئه‌ڤین ئه‌وه‌یه، عه‌قڵ و هۆش ڕه‌ت ده‌كاته‌وه. هه‌ر كه ده‌كه‌ویته داوی ئه‌ڤینی خانمێكه‌وه، ئیدی ئه‌و له‌به‌ر چاوی تۆ ده‌بێته پیرۆزی پیرۆزییه‌كان، هه‌موو توانا و بڕستێكی هه‌ست و هۆش و بیركردنه‌وه‌ت له‌ده‌ست ده‌ده‌یت. هه‌رگیز ناتوانیت وه‌ك ئه‌وه‌ی كه هه‌یه، تۆ بیبینی، واته ناته‌وێ قبووڵت بێت، كه ئه‌ویش ژنێكی نێو ژنانی ئه‌م جیهانه‌یه. ئه‌و به ته‌نیا له لایه‌ك ده‌بێت، هه‌موو كچ و ژنانی دنیاش له لایه‌كه‌ی دی ده‌بن. ئیدی ئه‌و كاته ده‌به‌نگیت ده‌گاته ئاستێك، پێت وا ده‌بێت، خودا هه‌ر ئه‌وی دروست كردووه، نه‌خێر، بێ له‌و هیچ مێیینه‌یه‌كی دیكه‌ی دروست نه‌كردووه، هیچ كه‌م و كوڕییه‌كیش له‌ودا به‌دی ناكرێت. دوور نییه تۆی ئه‌ویندار نقومی نێو ده‌ریای ده‌به‌نگی بیت و له بیاباندا ڕێ بزر بكه‌یت، پێت وا بێت ئه‌و له سه‌رووی به‌ره‌ی مرۆڤه‌وه‌یه.
ڕه‌نگه زۆر به ده‌گمه‌ن خانمێك هه‌بێت شایانی ئه‌وه بێت، له ئاستی ئه‌و پێگه‌یه‌دا بێت كه تۆ وێنات كردووه، به‌ڵام زۆربه‌ی جار هه‌رگیز شایسته‌ی ئه‌و پێگه و لێكدانه‌وه‌یه نییه. وێڕای ئه‌وه، تۆ توانای پاشه‌كشه‌ت نییه، ناتوانیت دڵی گیرۆده‌ی داوی ئه‌وینی ئه‌و، له ڕایه‌ڵی تۆڕ و داوی ئه‌و ڕزگار بكه‌یت. زۆر به ساده‌یی تۆ ده‌بیته كۆیله‌ی ئه‌و. بۆیه پێشینان گوتوویانه: خۆشه‌ویستی زه‌لیلت ده‌كات. ئه‌مه‌یان دووه‌مین خه‌سڵه‌تی ئه‌ڤینه: خۆشه‌ویستییه‌ك نییه به‌ده‌ر له زه‌لیلی، به بێ ملكه‌چی و چه‌مانه‌وه.
دڵخواز دڵداره‌كه‌ی به‌رده‌ست و كه‌وی ده‌كات، زۆر ئاشكرا چێژ له زه‌لیل كردنی وه‌رده‌گرێت. ته‌نانه‌ت پیاوانی مه‌زن، پیاوی وه‌ك ناپلیۆن پۆناپارت، به‌رانبه‌ر به‌و ژنه‌ی خۆشی ویست، داچه‌مییه‌وه، كڕنووشی برد. ئه‌و هێرشی سه‌ربازیی ده‌برد، وڵات و كێشوه‌ری داگیر ده‌كرد، ملهوڕان ملكه‌چی ده‌بوون، به‌ڵام (جۆزیفین) خانم، ناپلیۆنی زه‌لیل و ڕیسوا كرد، به‌ڵكوو كاتێك له‌گه‌ڵ یه‌كێ له ئه‌فسه‌رانی گه‌نج و قۆزی خۆیدا، ناپاكیی له‌گه‌ڵدا كرد، ئه‌وی وێران كرد. ناپلیۆن لێی ده‌پاڕایه‌وه، ده‌ناوڵایه‌وه، مه‌به‌ستی بوو لێی ڕازی بێت، كه‌چی بێ هووده بوو.
دواتر ناپلیۆن تۆڵه‌ی خۆی له جۆزیفین كرده‌وه، كاتێك خانمه میرزاده‌یه‌كی بچكۆلانه‌ی له ته‌مه‌نی كچی جۆزیفین و بگره بچووكتریشی خواست و گواستییه‌وه. هه‌ر بۆیه ده‌كرێ بڵێین ئه‌ڤین و تۆڵه ڕایه‌ڵی په‌یوه‌ندییه‌كیان له نێواندایه. ئێوه فیلمی "شه‌یدایی و تۆڵه"تان نه‌دیوه؟
فه‌یله‌سووفی هاوچه‌رخی فه‌ره‌نسا ئه‌ندرێ كۆنت سبونفیل ده‌ڵێ: خۆشه‌ویستی گرنگترین بابه‌ته، ئه‌و له بابه‌ته‌كانی دیكه‌ی فه‌لسه‌فه وه‌ك ئه‌خلاق، سیاسه‌ت، زانین، ئازادی، خوانه‌ناسی، هونه‌ر، زه‌مه‌ن و هه‌ڵبه‌ت مردنیش گرنگتره. له‌به‌ر چی ده‌ڵێین له هه‌مووی گرنگتر؟ چونكه زۆر خۆش و گه‌رم و گوڕه.
هه‌ر ئه‌و فه‌یله‌سووفه ده‌ڵێ: تا ئێمه ئه‌ڤینداری و عه‌شق بكه‌ین و هه‌ست به ئازار و چێژ بكه‌ین، كه‌واته هیچ گرفتێك له ئارادا نییه.
ئه‌دی گرفت له كوێدایه؟ گرفت له‌وه‌دایه، كه ئیدی توانای خۆشه‌ویستی له‌ده‌ست ده‌ده‌ین. ئه‌مه‌ش واتای ئه‌وه‌یه كۆتاییمان هاتووه. بۆیه ده‌بینین فرۆید ڕسته ناوداره‌كه‌ی گوت "نه‌خۆشیی ده‌روون له یه‌ك شتی سه‌ره‌كیدایه، ئه‌ویش نه‌مانی توانای خۆشویستن، له نێویاندا خۆ خۆشویستن." كاتێك ده‌گه‌یته ئه‌و پله‌یه‌ی په‌ستی و ڕه‌شبینی، ئه‌مه واتای ئه‌وه‌یه كه‌وتووه‌تییه قووڵایی گۆمه‌وه، ئیدی "گه‌نم گرد و جۆ بڵاو."
هه‌ر كه‌سێك نه‌توانێ ئاشق بێت، دڵداری و ئه‌ڤین بكات، په‌رۆش و دڵ گه‌رم نه‌بێت، ئه‌و كه‌سه مردووه و ده‌ستی لێ بشۆن.
لێره‌دا گرنگ نییه به ماشووق و دڵداره‌كه‌ت بگه‌یت، نا.. نا هه‌رگیز. گرنگ ئه‌وه‌یه گڕ له ناخت به‌ر دا. ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر تۆشی ڕه‌ت كرده‌وه، پێویسته سوپاسی بكه‌یت، چونكه باڵاترین هه‌ست و سۆزی سه‌ر گۆی زه‌ویی له ناختدا بێدار كرده‌وه، مه‌به‌ستمان سۆزی ئه‌ڤینه. ده‌مه‌وێ بڵێم، گرنگ نییه به ئه‌ڤینداره‌كه‌ت بگه‌یت، گرنگ ئه‌وه‌یه تۆ له ڕه‌وشی خۆشه‌ویستیدا بیت، توانای خۆشویستن و ئه‌ڤینداریت هه‌بێت.
