لە رۆژی جیهانیی خێزاندا داوا دەكرێت سەقامگیریی ئابووری و كۆمەڵایەتیی خێزانەكان بایه‌خی زیاتری پێ بدرێت

لە رۆژی جیهانیی خێزاندا  داوا دەكرێت سەقامگیریی ئابووری و كۆمەڵایەتیی خێزانەكان بایه‌خی زیاتری پێ بدرێت

 

 

نەتەو ەیەكگرتووەكان رۆژی 15/5ی وەكو رۆژی جیهانیی خێزان دەستنیشان كردووە، ئەم بڕیارەش لە ساڵی 1993 دەركرا و ساڵی 1994 بۆ یەكەمجار یادی كرایەوە، ئەمەش لەپێناوی ئەوەی تاكەكانی كۆمەڵگە بەگشتی لە گرینگی و بایەخ و پێگەی خێزان تێبگەن، پسپۆڕانی بواری پەروەردەش رایانوایە لە هەر كۆمەڵگەیەكدا خێزان پێگە و رۆڵی خۆی لە دەست بدات، كۆمەڵگەش ئارامی و سەقامگیریی خۆی لەدەست دەدات بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان لە روانگەی خۆیانەوە باسی ئەم پرسە هەستیارە دەكەن.

گوڵان: كۆمەڵایەتی

 

«لەبەر ئەوەی هاوسەرەكەم نەیدەتوانی بە مووچە كەمەكەی لە یەك كاتدا كرێ خانوو و پارەی ئاو و كارەبا و مۆلیدە دابین بكات، بە ناچاری لەگەڵ ماڵی شووبراكەم دەژیاین، كە ئەوانیش خاوەنی پێنج منداڵ بوون و ئێمەش دوو منداڵمان هەبوو، لەوێش ژیانەكە نەچووە سەرێ، بە ناچاری و بەبێ عاجزی و تۆران بە هۆی نەبوونی من رۆیشتمەوە ماڵی باوكم و هاوسەرەكەشم لە ماڵی براكەی مایەوە، بەڵام بەرگەی سەختیی ژیان و دووری من و منداڵەكانی نەگرت و بە گوللەیەك كۆتایی بە ژیانی خۆی هێنا».

ئەوە قسەی نازدار تەلعەتی تەمەن 31 ساڵ بوو. وەك خۆی باسیدەكات هاوسەرەكەی تەمەنی 35 ساڵ بووە و لە پیشانگایەكی ئۆتۆمبێل كاری كردووە، گوتیشی  هۆكاری خۆكوشتنەكەشی ئەو بارودۆخە نەبوو چونكە ئەو دۆخە گشتییە و بۆ هەمووان وەكو یەكە، بەڵكو ئەو كە منداڵ بوو دایكی بەهۆی زولم و ستەمەكانی هاوسەرەكەی خۆی خنكاندبوو، هاوسەرەكەم هەمیشە سوێندی گەورەی پەتەكەی ملی دایكی بوو».

لەتیف حوسێن توێژەری كۆمەڵایەتییە و سەرتا باسی ئەوە دەكات كە «15ی مەی رۆژی جیهانی خێزان بوو، بەڵام چونكە شەڕەجنێو بۆ میدیاكان دروست ناكات، میدیا لەو رۆژەدا مێش میوانی نەبوو، بێ ئەوەی لە گرینگی خێزان و ئارامیی خێزان تێ بگەن، بەداخەوە تێپەڕی، بێ ئەوەی ئاگایان لەو كێشەو گرفتانە بێت كە بەهۆی قەیران و گۆڕانكارییە كۆمەڵایەتییەكانی كۆمەڵگەو ئامادەنەبوونی تاك و خێزان بۆ ئەو گۆڕانكارییانە گیرۆدەی بوون، بەجۆرێك كە بەداخەوە ئەندامانی خێزان لەبری وابەستەبوون بە پەیوەندییە خوێنییەكان و پارێزگاریی لەیەكدیكردن، دەستیان دەچێتە خوێنی یەكتری.

هاوكات دەڵێت: «هەموو ئەو دۆخە نەخوازراوانەی كە بەسەر خێزاندا هاتوون، بەهۆی نەمانی شیرازە و كۆنتڕۆڵی خێزانەوە بووە، بەوەش كۆنتڕۆڵ و شیرازەی كۆمەڵگەش كەتووەتە بەر مەترسی جددی، بۆ ئەمەش پێویستیی زۆرمان بە هۆشیاریی تەواوەتی هەیە، ئەگەر بمانەوێ دۆخی كۆمەڵگە و ژیان لەمە زیاتر ناسەقامگیریی باڵی بەسەردا نەكێشێت، هەر حزب و دەسەڵاتێك بیەوێت بەردەوام بێت، پێویستی بەوە هەیە كە سەقامگیریی ئابووری و كۆمەڵایەتی بۆ خێزانەكان بگێڕێتەوە و كاری لەسەر بكات لەڕێی ئەو دامەزراوانەی كە لەبەردەستیەتی.» جەختی لەوەش كردەوە كە «لە رۆژگاری ئەمڕۆدا و بەتایبەت لە كوردستان خێزانی كوردی لە نائارامییەكی زۆردا دەژی، شێوەو قەبارەو رۆڵ و پێگەی خێزانیش تەواو گۆڕانی بەسەردا هاتووە، بەمەش كاریگەری خراپی لەسەر كۆمەڵگە داناوە و تا دێت كاریگەرییە خراپەكانی لەسەر كۆمەڵگە خراپتر دەردەكەوێت، هەر كۆمەڵگەیەك خێزان تێیدا پێگەو رۆڵی خۆی لەدەست دا، ئارامی لەدەست دا، بەهۆیەوە كۆمەڵگەش ئارامیی خۆی لەدەست دەدات. كە خێزان ئارامیی نەما، ئەو كاتە سیاسەت و حزبایەتی و سیستمی حوكمڕانیش ئارامی لە دەست دەدات، بۆیە پێویستە و ئەركە لەسەر دەسەڵات كە ئارامیی خێزانەكان بگێڕێتەوەو ئەم بابەتە بە هەند وەربگرن».

تەرزە حوسێن چالاكی مەدەنییە و رای وایە: «پەیامەكان سەرەتای كاریگەربوونیان لە ماڵەكانەوە دەست پێ دەكات و دەڵێت: «ئەركی ئێوە نییە چارەسەری كێشەكانی هەموو دونیا بكەن، چونكە ئەگەر هەر یەكێك لە ئێمە ماڵەكەی خۆی پاك رابگرێ، ئەوە دونیا هەموی پاك دەبێتەو. هەیە چاودێریی هەموو جیهان دەكات لە رێگەی پێگەكانی بەیەك گەشتن، بڵاوكراوەیەك تێناپەڕێ،جێ پەنجەی خۆی لەسەر دانەنێ، بەڵام نازانێ لە ماڵەكەی خۆیدا چی دەگوزەرێ؟ ئایا جێ دەستی هەیە لە دروستكردنی سۆز و رێز و ئارامیی خێزانەكەیشیدا؟ گرنگی دەدات بە كێشەی هەموو جیهان، شیكار و تێڕوانینی بۆ هەموو روداوەكانی هەفتە هەیە، كەچی ئاگای لە كێشە و گرفتەكانی خێزانەكەی خۆی نییە و ناتوانێ شیكاری ئەو وشكیی هەست و سۆز و خۆشەویستییەی خێزان و ماڵەكەی خۆی بكات. نەخشە دەڕێژێ بۆ ئامۆژگاریی گەنجێك كە بە تەنگژەیەكی دەروونیدا تێدەپەڕێت، كەچی گرینگی نادات بە كێشەی كوڕەكەی كە لە تەنگژەی دەروونیدا دەژی.. كەوایە دەتوانین بڵێین؛ لێكۆڵینەوەكانی كۆمەڵناسی. بریتییە لە ژیانی كۆمەڵایەتیی مرۆڤ، شێوازی ژیانی و سەرجەم دیاردە كۆمەڵایەتییەكان و كاردانەوەكانی هەر تاكێكی كۆمەڵایەتی لە پێوەندییەكانیان لە گەڵ یەكتر».

تەرزە حوسێن جەخت لەوە دەكاتەوە كە «لە جیهانی ئەوڕۆدا لە ناو تاك و خێـزان بە هۆی تووشبوون بە نەخۆشییەكانی روحی و فكری و خەیاڵی و بەهۆی زۆربوونی خەفەت و كێشە و گرفتی كۆمەڵایەتی و ماددی، بیری پەروەردە و بارهێنانی منداڵ وەك شتێكی گرینگ و ئەساسی لە بەرچاو نەماوە و نابیندرێ! كە چی ئێمە یا زۆر بێ ئاگاین، یا خۆمان بێ ئاگا دەكەین لەو راستییە كە منداڵەكانمان موڵكی ئێمە نین، بەڵكو ئەمانەتێكن لە گەردنی ئێمەدا.» هاوكات دەڵێت: «یەكێك لەو خاڵە بنچینەییانەی كە یارمەتیی مرۆڤ دەدات بۆ بنیاتنانی بنەماڵە و خێزانێكی بەختەوەر و پەروەردەیەكی دڵسۆز بریتییە لە متمانەبەخۆ، پاشان بنیاتنانی ژێرخانی كەسایەتی منداڵ لە هەموو بوارەكانی ژیانیدا.هەر چەندە مرۆڤەكان رەگەز، رەنگ، زمان، ئایین و وڵاتیشیان جیاواز بێت، بەڵام خاڵی هاوبەشی مرۆڤێتی لە نێو مرۆڤەكاندا زۆر گرینگە. بە جووڵان لەم خاڵەوە، دەتوانین دیالۆگ لە گەڵ سەرجەم مرۆڤەكانی سەر زەویدا دروست بكەین. هەر كەسێك تایبەتمەندێتی خۆی هەیە و دەشكرێ هەموو مرۆڤێك چەند خاڵێكی تێدا هەبێت كە بتوانرێت خۆش بویسترێت. نابێت ئەم دەستوورەمان لە بیر بچێت كە دەفەرموێت: “هەموو مرۆڤێك ناوازەیە؛ هەموو وڵاتێك تایبەت و جوانە”. كاتێك لەم جۆرە تێڕوانینەوە هەنگاو دەنێین، پەیوەندییە مرۆییەكان بە شێوازێكی خێرا گەشە دەكەن، تایبەتمەندییە جوانەكانی مرۆڤەكان دەتوانرێت چاوی لێ بكرێت. پەسەندكردنی هەر یەكێكیش لە شوێن و پێگەی خۆیەوە دەچێتە نێو ئەم بنەمایانەوە.» گوتیشی: «بەداخەوە لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا شیرازەی خێزانەكان بەرەو لەناوچوون دەڕوات، یەكێك لەو هۆكارانەش نەبوونی سانسۆری حكومەتە لەسەر بوارەكانی ژیان و بەتایبەت سۆشیال میدیا و راگەیاندنەكان و بە یاسا نەبوونی هەندێك پڕۆسە و سزانەدانی ئەو دەستە ناوخۆیی و بیانییانەی كە دەیانەوێت كۆمەڵگەی كوردی بەرەو داڕووخان ببەن، گرفتی سەرەكییە لە روی بنیاتنان و سیاسییەوە، چونكە هەر تاكێكی خێزان بەشداری دەكات لە یەكێك لە كایەكانی حكومەت و سیاسیەتدا بۆیە ئاوێنە و پەروەردەی ئەو تاكەیە دەگوازرێتەوە بۆ ناو كۆمەڵگەو نەوەی داهاتووی لەسەر پەروەردە دەكرێت. لێرەود اوا دەكەم لە حكومەت و پەرلەمان و سەرجەم رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی هەموویان پێكەوە بەرنامەیەكی چڕوپڕ بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو كەسانە دانێن كە زیان بە نەوەی داهاتووی كوردستان دەگەیەنن لە هەر بوارێك بێت.

 

Top