رۆژی پێنج شەممە 3/10/2019 پڕۆفیسۆر لەتیف وەحید كەریم بە هێمنی و بێدەنگی، بێ ئەوەی هەرا و زەنا و دەنگەدەنگ بە دوای خۆیدا بهێنێت، ماڵئاوایی كرد، زۆرجار لەم بۆنانەدا نووسینی لەم شێوازانە دەبینین:(هەڤاڵی خەباتگێر) یان (دۆستی ئازیز) یان (برای قەدرگران) كۆچی كرد، كاتێكیش ئەم بیرۆكەیە بە مێشكمدا هات، خێرا هەوڵمدا خۆمی لێ لابدەم، نەبادا هەندێ كەس وای لێكبدەنەوە كە لە ریزی (خەباتگێڕان)ی گریمانەیی، یان خەیاڵییە، چونكە ئەوانەی لەخۆڕا قسە دەهۆننەوە، بە دوای شكۆدا دەگەڕێن و دەرفەت دەقۆزنەوە تاكو رابردوو لە ئێستا دابڕن، هەروەها وشە لە خەون و ئاواتی رەوا جیابكەنەوە، ئەوانە كوشتەی دەستكەوتن.
كاتێ هەواڵی مردنیم لە هاوڕێیەكی هاوبەشمان(كاوە) پێ گەیشت، ئەژنۆم شكا و خوێن لە جەستەمدا مەیی و بۆ چەند چركەساتێك لە جووڵە كەوتم، ئەو چەندین ساڵەی كە بە یەكەوە دۆست و هاوڕێی یەكدی بووین، وەك بڵێی فیلمێكی سینەمایی بوو، هاتەوە بەرچاوم.
د. نەجدەت ئاكرەیی كە لەوپەڕی هەڵچوون و خەمباریدا بوو، پێی گوتم: چیمان بۆ مایەوە، خۆشەویستان یەك بە دوای یەكدا بە خێرایی كۆچیان كرد،(دەشتی وەهاب، كەمال عەلاف، سوبحی حەیدەر) ئەی هاوڕێ چیمان بیر دەكەوێتەوە؟ د. لەتیف بوو بە بەشێك لە مێژوو و هاوڕێیەتیمان، خەریكە ببێتە هاوڕێیەتیی گشت تەمەنمان، بە خۆشی و ناخۆشیی و تاڵی و ترشی و ئەرێنی و نەرێنییەوە، بێدەنگ بووم و تاڵاوێك بە دەممدا هات، چۆن كەسێكی وەك دكتۆر لەتیف دەچێتە نێو چوارگۆشەیەكی بچووكی رۆژنامەیەك كە سەرنجی كەس رانەكێشێت، مردنی ئەو چێژێكی دیكەی ناسۆر و خەفەت بوو، رەنگە خودی مردن سەرساممان بكات لەوەی كە خەمبارمان بكات، بیرم لەوە دەكردەوە كە زەمانە چی بۆ حەشار داوین، د. لەتیف تا سەرەمەرگیش كەسێكی چوست و چالاك بوو، دڵی بە ژیان خۆش بوو، بەڵام لەناكاو بەم شێوەیە لەبەر چاوان ون بوو.
دنیا و خەڵكەكە گۆڕاون، خەونەكانمان كەمیان بە بەردا ماوە، ئێمە هەندێ جار هەست بە نائومێدی دەكەین، كاتێ لە ئاوات و خەونەكانمان رادەمێنین، كە پێشتر ئەو خەونانە جوان و مەزن بوون، بەڵام ئێستا تەنیا ئەوەندە ماوەتەوە كە پشت بە یادەوەرییەكان ببەستین، كە بەردەوام لەگەڵمانن و لێمان جیانابنەوەو كەوتووینەتە جوغزێك و دەوریان گرتووین.
هەركاتێ بە یەكدی دەگەیشتین: د. مەهدی، د. نەجدەت، د. ساحب، د. دانا، كاك نەزەت، كاك زرار، چ بە یەكەوە یان بە جودا وەك چەند هاوڕێیەك، بە خێرایی و هەمیشە رابردوومان دەهێنایەوە یاد، وەك بڵێیت ئەمڕۆ روویدابێت یاخود دوێنێ، یان ئەو یادوەرییانە رابردوو نەبن، بەڵكو یادوەریی ئێستا بن یان زیاتر ئایندە بن، چونكە هێشتا بەسەرنەچوونە.
سەرەڕای ئەو هەموو نائومێدی و تاڵی و ئێش و ئازارو زیانانەی كە رووبەڕووی د. لەتیف ببوونەوە، بەڵام ئەو هەر خۆڕاگرو ددان بە خۆداگرتوو بوو، كاتێ هاوڕێیەكی خۆی دەبینی، بە رووخۆشی و خەندەوە یەكسەر دەیگرتە باوەش، هەرچەندە هاوڕێی زۆری هەبوون كە لە بەرگی دۆستایەتیدا بوون، كەچی لە ناخەوە دوژمن بوون، بەڵام د. لەتیف بەرگەی هەموو خراپەكارییەكانی ئەوانی گرت.
د. لەتیف سەرەڕای ئەوەی بە رواڵەت رووخۆش بوو و بزە و خەندەی دەبەخشییەوە و چاوەكانی دەبریسكانەوە، بەڵام لە ناخەوە خوێنی لێ دەتكا، بەتایبەتیش كاتێ هەستی دەكرد كە بەها دێرینەكان داڕزاون و ئاوات و خەونەكانیش ژەنگاوی بوونە، تەنانەت كاتێكیش هەوڵی دەدا لێكدانەوەیەك بۆ ئەو هەڵوێستانە بدۆزێتەوە، بە رق و كینەوە رەفتاری نەدەكرد، بەڵكو یادوەرییەكانی دەهێنایەوە بەرچاو و نەیدەهێشت تۆزی لەبیركردنەوە بیتەنێت.
د. لەتیف كەسێكی خۆنوێن و خۆدەرخەر نەبوو، زۆر لە سیاسەتوانانی نوێ ئاگایان لە رۆڵی كردەنی و لێهاتوویی و خەباتی ئەو نەبوو، چونكە ئەو هەرگیز باسی خۆی نەدەكرد. د. لەتیف ژیانی سیاسیی خۆی وەك ئەندامێكی یەكێتیی قوتابییان دەست پێكرد، دواتریش لە رێكخراوێكی شۆڕشگێڕیدا، بۆ ماوەیەكی كەم بوو بە مامۆستا، دواجار نیشتمانی بەجێ هێشت و رووی كردە لەندەن، لەوێ توانی خوێندن لە زانكۆی لەندەن/ قوتابخانەی لەندەن بۆ ئابووری و زانكۆی ویست منستەر تەواوبكات و بڕوانامەی دكتۆرای لە ئابووری و بە پلەی نایاب بەدەست هێنا، كاری ئەكادیمی لە قوتابخانەی لەندەن بۆ ئابووری و زانكۆی ویست منستەر دەست پێ كرد، هەروەها لە زانكۆی هۆنگ كۆنگ وانەی گوتۆتەوە و سەرپەرشتیی چەندین ماستەرنامە و تێزی دكتۆرا كردووە لە لەندەن.
دوای راپەڕین د. لەتیف گەڕایەوە كوردستان و لە 2006دا پشكدار بوو لە دامەزراندنی زانكۆی كوردستان –هەولێر و ماوەیەكی تێدا مایەوەو دیسان گەڕایەوە لەندەن. لە ساڵی 2012 جارێكی دیكە هاتەوە كوردستان و لە كۆلیجی كارگێڕی و ئابووریی زانكۆی سەلاحەدین دامەزرا، بەڵام بەپێی كارامەیی و توانای خۆی پێگەی گونجاوی پێ نەدرا (پەراوێزخرا)، تا لە ساڵی 2018 وەك راوێژكار لە لیژنەی ئابووری لە سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیران تەنسیب كرا.
د. لەتیف یەكێك بوو لە دامەزرێنەرانی (پەیمانگەی لێكۆڵینەوەی نیشتمانی) لەگەڵ دامەزرێنەرانی دیكەی وەك (د. نەجدەت ئاكرەیی، د. ساحێب قارەمان، د. شێرزاد نەجاڕ...) و بەشداریشی كردووە لە كارەكانی پەیمانگە بە توێژینەوەی نایابی ئابووری.
د. لەتیف نەیتوانی هیواو ئاواتەكانی بەدی بهێنێت، بەهۆی ئەو نەخۆشییە كوشندەی رووبەڕووی بووەوە و هەر بەردەوام لەژێر چارەسەردا بوو، تا كۆچی دوایی لە بەرەبەیانی رۆژی 3/10/2019 لە نەخۆشخانەی چارلس لە لەندەن.
د. لەتیف خاوەن سیمای رەوشتی بەرز بوو، دەبێ بێ زێدەڕۆیی باسیان بكەین، من لە نزیكەوە پێیان ئاشنا بووم، كاتێ ناسیم و بە درێژایی ئەو ماوەیە پەیوەندیم لەگەڵیدا زۆر بەهێز بوو، لەم ماوەیەشدا گەنگەشەو كێشمەكێش و گفتوگۆمان دەربارەی بارودۆخ و هەلومەرجی جۆراوجۆر هەر بەردەوام بوو، بەتایبەتیش پەیوەست بە پەرەپێدانی ئابووری و دیموكراسی و ئاستی كاریگەریی بایۆلۆجی لە پەرەپێدانی مێشك و توانای مرۆڤ، ئەم سیماو خەسڵەتانەش لەمانەدا دەردەكەوتن:
یەكەم- بوێری، ئەو بوێرو چاونەترس بوو، گوێی نەدەدا بە گوتنی قسەی بابەتییانە و رەخنەگرانەی رای ئازاد.
دووەم- قسەزانی، قسەزانێكی سەركەوتوو بوو، رای تایبەتیی خۆی هەبوو، هەوڵی دەدا راكەی لە بەر رۆشنایی بارودۆخی هەنووكەییدا هەڵێنجێت، هاوسەنگی و حیسابی تایبەتی لەبەرچاو نەدەگرت.
سێیەم- دەستكراوە و بە ئەمەك بوو، ماڵەكەی هەمیشە كراوە بوو، بۆیە خانەدان و بوێر بوو، كە دوو خەسڵەتی بەیەكەوە گونجاون، زۆرجار فشاری لە خۆی دەكرد، تاكو ئەوەی هەیبێت پێشكەشی هاوڕێیانی بكات، بۆیە لە ماڵەكەی خۆی چ لە هەولێر یان لە لەندەن میوانداریی دەكردین. ئەم خەسڵەتانە رەسەن بوون هەموو كاتێك د. لەتیف پەیڕەوی دەكردن، بۆیە ئەم سێ بوارە جەوهەری كەسایەتیی دەنواند كە مۆركی رووخۆشی پێوە دیاربوو بە قەدەر راستگۆیی و كرانەوەو دەستپاكی و نەرمونیانی .
كۆچكردنی د. لەتیف زیانێكی گەورە بوو بۆ ژیانی زانستی و ئەكادیمی و تەنانەت سیاسیش، بۆیە بە مردنی ئەو، ئێمە زانایەكی پایەبەرزو بیرمەندێكی دیارمان لە دەست دا.


لەتیف كەریم واحید
لە دایكبووی ساڵی 1954
خاوەن بڕوانامەی دكتۆرا لە بواری ئابووری كە لە زانكۆی لەندەن بەدەستی هێناوە
وانەبێژی ئابووری بووە لە سكووڵی وێسمێنستەر لە زانكۆی وێستمێنستەر
خاوەنی چەندین توێژینەوە و ووتار بوو لە بواری ئابووریدا
بەشداری چەندین كۆنفڕانسی جیهانی كردووە و و توێژینەوەكانی تێدا پێشكەش كردووە
سەرپەرشتیی چەندین تێزی دكتۆرا و ماستەری لە بواری ئابووریدا كردووە
بەشدار بووە لە دامەزراندنی زانكۆی كوردستان-هەولێر
ڕاوێژكاری ئابووری بووە لە ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان
شارەزایی تەواوی لە زمانەكانی كوردی، ئینگلیزی، فارسی و عەرەبی هەیە
وتارەكانی لە گۆڤاری گوڵان بڵاوكراونەتەوە بریتیین لە:
کوردستان و ئابووری جەنگ
لێكدانەوەیەكی تیۆری نەگەڕانەوەی پسپۆڕان و خاوەن كارامەكانی كوردی هەندەران بۆ كوردستان
قەرزکردنی دەرەکی وئەزموونی وڵاتانی گەشەکەر
سیاسەتی ئابووریی كوردستان لە پەراوێزی حكومەتە شكستخواردووەكەی بەغدا
دراوی نەتەوەیی داهاتووی کوردستان
پرۆژە یاسای قەرزكردن لە سەرچاوە دەرەكییەكان
دەستووری هەرێمی كوردستان و نەبوونی فەلسەفەیەكی ئابووری
قەیرانی دارایی وبانکی کوردستان
هۆکارەکانی شکست وسەرکەوتنی وڵات
کێشەی نەبوونی فەلسەفە لە سیاسەتی ئابووريی کوردستاندا
سیاسەتی ئابووری بۆ حكومەتی نوێی كوردستان
دیموكراسی و گەشەكردنی ئابووری
دیكتاتۆری و گەشەكردنی ئابووری
بارودۆخی گەشەکردنی ئابووری لە هەرێمی کوردستاندا
گواستنەوەی گشتی و ئابووریی وڵات