ئەوەی وای لێكردم ئەم وتارە بنووسم لێدوانی هەندێ لە ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای بەغدا بوو لە دەوڵەتی یاسا كە گوایە هاوپەیمانیی شیعەو كورد چی دیكە سوودی نییەو مەترسییە بۆ دەوڵەتی عێراق و پێویستە ببێتە كاری زۆرینەی سیاسیی بۆ قۆناخی داهاتوو، چاوەڕوانم دەكرد یەكێكیان ئەم قسەیە بكات، تاكو منیش دەربارەی ئەو هاوپەیمانێتییە قسەیەك بكەم، هەروەها تاكو خوێنەریش راستیی ئەم هاوپەیمانێتییە بزانێت، كێ هۆكاری ئەوەیە كە چی دیكە كەڵكی نەبێت و لە داهاتووشدا هۆكاری هەرەسهێنانییەتی؟ دیارە ئێمە حەز بە هەرەسهێنانی ناكەین، بەڵام هەندێ دەرهاویشتە لە ئاییندەدا دەریدەخات كە ئەو هاوپەیمانێتییە نامێنێت ئەگەر سیاسەتوانانی شیعە خەمی لێ نەخۆن. بێ گومان ئەم هاوپەیمانێتییە ستراتیژیی بووەو لەسەر بنەماو پرەنسیپگەلێك هاتۆتەئاراوە كە ببێتە بەڵگەنامەیەكی مێژوویی و یاسایی تا لە كاتی تەنگانەو ناكۆكیدا پشتی پێ ببەسترێت، دیارە شیعەو كورد بەدرێژایی مێژوو رووبەڕووی ستەم و چەوسانەوە و كوشتن و راوەدوونان بوونەتەوە، بۆیە ئەم شتانە كۆیكردوونەتەوە، ئەوان هاوكاری یەكتربوونە، هەردوولا ئامانجیان رووخانی رژێمی ستەمكار بووە، كاتێكیش رژێمی بەعس ویستی كورد لەناوبەرێت هەوڵیدا شەرعییەت بەمە بدات، ئەو شەرعییەتپێدانەش لە زانایانی شیعەوە دێت نەك لە سوننە، چونكە فەتوا لە مەزهەبی شیعەدا واجیبە، نەك لە مەزهەبی سوننە، بۆیە رژێم هەوڵیدا فەتوا لە مەرجەعییەكانی ئایینی شیعەوە وەربگرێت، بەداخەوە هەندێ لە زانایانی سوننە فەتوایان بە كوشتنی سوننە دا بێ ئەوەی رژێم داواشیان لێبكات، بەڵام مەرجەعی باڵای ئایینی موحسین حەكیم دژی ئەو فەتوا ترسناكانە وەستایەوە دەرحەق بە كورد، لەو كاتەوە ئەو هەڵوێستە و تا هەتاهەتایەش لە بیری كورد ناچێتەوە، لەبەر ئەم هەڵوێستە بوو ئەو پەیوەندییە مێژووییەی نێوان ئالحەكیم و بارزانیی نەمر بەردەوام بوو، بەڵام دیارە ئەم پەیوەندییە رۆژبەڕۆژ لاوازتر و ساردتر دەبێت، چونكە ئالحەكیم نوێنەرایەتیی هەموو شیعە ناكەن، تەنیا ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی نەبێت، بۆیە پەیوەندییەكە تەنیا لەنێوان ئەو ئەنجومەنەو پارتی دیموكراتی كوردستاندا ماوەتەوە، بۆیە ئەمە بەس نییە تا مۆركی گشتگیریی بدەینە ئەو لایەنەو پەیوەندییەكە بكەینە پەیوەندیی نێوان شیعەو كورد، ئەو سەردەمە بەسەرچوو، واتا گەیشتینە سەردەمی هاوپەیمانێتییە حزبییەكان، نەك لەبەر ئەوەی كورد ئەمەی دەوێت، بەڵكو شیعە ئەمەی دەوێت، دەوڵەتی یاسا بێشەرمانە پڕۆژەی زۆرینەی سیاسیی خستەڕوو، كە زۆر مەترسیدارە و پڕۆژەیەكی تایفەگەرییە، ئەنجومەنی باڵاش بێ شەرمانە پڕۆژەی زۆرینەی نیشتمانی خستەڕوو، هەردوو پڕۆژەكان یەكن، بەڵام بەدوو ناوی جیاوازەوە و لە كۆتاییدا یەكدەگرنەوە، كەچی پڕۆژەی كورد بەتایبەتیش پڕۆژەی پارتی دیموكراتی كوردستان مەدەنی و دیموكراسی و تەوافوقییە و رەچاوی سروشتی ئایینی و مەزهەبی و نەتەوەیی كۆمەڵگەی عێراقی دەكات، بۆیە پڕۆژەی شیعەو كورد یەكناگرنەوە، پڕۆژەكەی كورد لەگەڵ پڕۆژەكەی موقتەدا سەدر لە زۆر خاڵدا یەكدەگرنەوە، بەڵام جیاوازییەك هەیە لە دیدگای فەلسەفی بۆ ئایندەی عێراقی دوای داعش.
كاتێكیش هاوپەیمانێتی لەسەر هەڵوێستگەلێكی مێژوویی پیرۆز و شتی هاوبەشی هەنووكەیی بنیادبنرێت لە ئاییندەدا نامێنێت، لەهەر ئان و ساتێكیشدا هەرەس دەهێنێت، كورد هەمیشە بە كردارو قسە جەختیان لەسەر پارێزگاریكردن لەو هاوپەیمانێتییە كردۆتەوە، دیارە سەرەتا ئەنجامی باشی هەبوو، كاتێ كە شیعە لاوازبوون و كەم شارەزابوون لە سیاسەت و بەڕێوەبردنی دەوڵەتی عێراق و پەیوەندیی لەگەڵ دەوڵەتان، ئەمەش سوودی هەبوو بۆ دابەشنەبوونی عێراق و نەكەوتنی بەدەستی تیرۆریستان، من بۆ خواو مێژوو دەڵێم سیاسەتوانانی شیعە نایانەوێت ئەم هاوپەیمانێتییە بەردەوام بێت، هۆكارەكەشی ئەوەیە كە كورد نایانەوێت بگەڕێنەوە بۆ سەنترالییەتی عێراق و ستەم و پێشێلكاریی دەستوور، بۆیە دژی مالكی وەستانەوە لە ویلایەتی سێیەمدا، چونكە لەسەردەمی ئەودا بوودجەی لێبڕاو هەر خۆی دەوڵەتی بەڕێوەدەبردو سەرۆك وەزیرو وەزیری چەند وەزارەتیش بوو بە وەكالەت، چەندین جار دەستووری پێشێلكرد، ئایا گوێمان لە سیاسەتوانێكی شیعە بوو دژی هەڵسوكەوتەكانی مالیكی بێت یان گوێمان لە مەرجەعێكی شیعە بوو ناڕەزایی بەرامبەر بڕینی بوودجە لە كوردستان دەرببڕێت هیچ حزبێكی شیعە هەڵوێستی مۆرالی هەبوو بەرامبەر بڕیارەكانی دژ بە دەستوور و دەرحەق گەلی كوردستان لەوەش خراپتر پێشمەرگە ئەفسانەی داعشی تێكشكاندو بە هەزران شەهیدی دا، كەچی سیاسەتوانانی شیعە چەك و تەقەمەنیان لێ قەدەغەدەكرد و ئەو سیاسەتوانانە بێ دەنگیان دەنواند، لەوەتەی 2014 و تا ئێستا كە لە كۆتایی 2017 نزیك دەبینەوە بوودجە هەر بڕاوە، چەكیشی لێ قەدەغەكراوە، دواتر یەكێك لەو سیاسەتوانانەی شیعە دێت و بێ شەرمانە دەڵێت: هاپەیمانیی شیعەو كورد پێویست نییە، بەڵێ ئەمە راستە، پێویست نییە هاوپەمانییەك لەگەل ئەوەی بوودجە دەبڕێت و سەرپێچیی دەستوور دەكات و ناهێڵێت پێشمەرگە چەكی پێبگات، یان لەگەڵ ئەوەی مووچەی فەرمانبەران دەبڕێت، یان لەگەڵ ئەوەی دژی ریفراندۆمی گەلی كوردستانە، یان ئەوەی سەربەخۆیی كوردستان بە بەرژەوەندیی ئیسرائیل دادەنێت، یان ئەوەی كە عێراق دووچاری شكست و هەرەس كرد لە رووی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی و ئاوەدانكردنەوە، مێژوو گلەییمان لێدەكات، چونكە لەگەڵ ئێوە هاوپەیمان بووین، چیتان پێشكەش بە عێراق كرد؟ كوا ئاوەدانی و خزمەتگوزاری؟ كوا دیبلۆماسییەتی سەربەخۆی عێراق؟ كوا خوێندنی باڵا و پەروەردەو و پێشكەوتن؟ كوا سوپای نیشتمانی و میدیای نیشتمانی؟ ئێمە لەگەڵ ئێوە رێككەوتین تا دەوڵەتێكی مەدەنی و دیموكراسی و دامەزراوەیی بنیادبنێین، بەڵام ئێوە سووربوون لەسەر پێچەوانەی ئەوەوە، دژی دەوڵەتی مەدەنی بوون و بە دەوڵەتی مەزهەبی رازیبوون، تەوافوقتان رەتكردەوە و بە زۆرینەی سیاسی رازیبوون سەرژمێریتان لە ناوچە جێناكۆكەكان رەتكردەوەو رازیبوون بە هەر شتێك كە پەیوەندیی بە دواخستنی ماددەی 140ـەوە هەیە، دژی جێبەجێكردنی دەستوور بوون، كەواتە ئەو هاوپەیمانێتییەی شیعەو كورد چ سوودێكی ماوە.
ئێمە لەگەڵ رەتكردنەوەی ئەم هاوپەیمانێتییەدا نین و لەگەڵ ئەو سەرپێچی و پێشێلكاری و هەڵوێستە ناڕەواكانیشدا هیچ سیاسەتوانێكی كوردیش بە خراپە باسی نەكردووە، ئێمە هەر پشتگیریمان كردووەو داوای كاراكردن و پارێزگاریكردنمان كردووە، بەڵام دیارە لایەنەكەی دیكە لە بیانووی پڕوپوچ دەگەڕێت تا كۆتایی ئەو هاپەیمانێتییە رابگەیەنێت، لەگەڵ ئەو لێدوانانەی هەندێ لە ئەندامانی پارێزگای بەغدا گوێمان لە هیچ سیاسەتوانێكی شیعە نەبوو ئەمە پڕۆتستۆبكات، یان بەیاننامەیك دەربكات، دیارە بێدەنگی نیشانەی رازیبوونە بەرامبەر ئەو هەڵوێستانە بە دەركردنی كورد لە بەغداو پارێزگا عەرەبییەكان، دیارە ئەو لایەنەی دەستی پێكردووە هەر ئەو ستەمكارە، ئێمە ئەو هاوپەیمانێتییەمان رەت نەكردۆتەوە، بەڵكو لایەنەكەی دیكە بووە، كە لە ئۆپۆزسیۆندا بوو لاوازو بێ هێز بوو، كە گەیشتە دەسەڵات لەپشتەوە خەنجەری لەو كەسە دا كە یارمەتی دا كە خەریك بوو بیكوژێت ئەگەر هێزی ئیرادەی لایەنی كوردی نەبوایە.
ئەگەر ئەوانە لەگەڵ ئێمە راستگۆ بوونایە ئەو پڕۆژە تایفەگەرییانەیان نەدەخستەڕوو، ئەمەیان بۆ پەراوێزخستنی كورد بووە، چونكە پڕۆژەكانیان وەك عێراقیی سیاسی مامەڵە لەگەڵ كورددا دەكەن نەك وەك پێكهاتەیەكی سەرەكی لە عێراق، ئەو كاتیش نەتەوەی كورد نامێنێت و كوردیش بۆ سوننەو شیعە دابەش دەبێت، كوردی سوننە دەچنە پاڵ حزبە عەرەبییەكانی سوننەوەو كوردی شیعەش بۆ حزبە عەرەبییەكانی شیعە، ئەمەیان لەگەڵ كوردی فەیلیدا بۆ چووەسەر، كە دابەشی دوو كۆمەڵەیان كردن، كۆمەڵەی یەكەم: ئینتیمای مەزهەبیی پێ لە ئینتیمای نەتەوەیی پەسندترە، دەبینین هەندێكیان لەنێو حزبەكانی شیعەدا بوونەتە سەركردەوە وەزیرو پەرلەمانتارو پۆستی باڵایان لە دەوڵەتی عێراق وەرگرتووە، بێهودەیە كە باسی هەستی نەتەوەییان لەگەڵدا بكەین، هەندێ جار ئیحراج دەبووم كە باس نەتەوەم لەگەڵدا دەكردن، چونكە ئیسلامی سیاسیی شیعە ئەو چەمكە شارستانییەی بە قێزەونترین وێناكردووە و پێیان وایە كە باسكردنی كوفرە، كۆمەڵەی دووەم: ئینتیمای نەتەوەییان پێ لە ئینتیمای مەزهەبی پەسندترە، ئەوانە هەندێكیان لەنێو حزبە كوردییەكاندان، بەتایبەتی لەنێو پارتی دیموكراتی كوردستان، ئەوانە هەمیشە هەڕەشەیان لێدەكرێت لەلایەن حزبە شیعییەكان و بە خیانەتكار ناویان دەبەن، بۆیە ئەم پڕۆژە ئایدیۆلۆژییە هەڕەشە لە ئەمنی نەتەوەیی و نیشتمانیی كوردستان دەكات، لەوەش مەترسیدارتر ململانێی تایفەگەریی دەورووژێنێت، عێراق بۆتە قوربانیی ئەو ململانێیە و دەیانەوێت كوردستانیش بەم شێوەیە بێت، بەڵام خەیاڵیان خاوە و گەلی كوردستان نابێتە نێچیری ئەو ململانێیە قێزەونە، مێژووی كورد هەمیشە شەرەفمەندبووە بە پێكەوەژیانی ئاشتییانەی نێوان ئایین و ئایینزاو نەتەوەكان، كە تا ئێستاش هەر بەردەوامەو لەنێو دەوڵەتانیش شانازی پێوە دەكەین، هۆكارەكەشی ئەوەیە كێشەی ئێمە لە كوردستان ئایین و ئاینزایی نییە، بەڵكو نەتەوەیی و نیشتمانییە.
مایەی سەرنجە كە ئەوەی بەردەوام هەوڵیدەدا جەخت لەسەر گرنگیی ئەو هاوپەیمانێتییە و بەردەوامییەكەی بكاتەوە سەرسەختترین نەیارەو دژایەتیی داخوازییەكانی گەلی كوردستان دەكات تایبەت بە ریفراندۆم و سەربەخۆیی، كاتێ رێزدار مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كاتی ریفراندۆمی راگەیاند بینیمان كە یەكەم ناڕازیی لەسەر ئەم مافە دەستووری و یاساییە بریتی بووە لە سیاسەتوانانی شیعە، لەسەروویانەوە عەمار حەكیم، كاتێ لە میسر بوو، پرسی دەوڵەتی كوردستانی بە ئیسرائیل بەستەوە، ئەمەش بووە مایەی تووڕەبوونی گەلی كوردستان، چونكە چاوەڕوانی ئەم لێدوانە مەترسیدارو تۆمەتە بێ بنەمایەی لێ نەدەكرد، كاردانەوەی گەلی كوردستان بەرامبەر بەمە وای لە حەكیم كرد كە نوێنەری خۆی بۆ لای فراكسیۆنەكەمان بنێرێت و داوای لێبووردن بكات، دواتر خۆی داوای بینینی فراكسیۆنەكەمانی كرد، ئەوە بوو لەگەڵی كۆبووینەوە، بەڵام من ئاسوودەو دڵخۆش نەبووم بەرامبەر ئەو قسانەی كە پێشتر پێی ئاشنابووین، قسەكانی زۆر جیاواز بوو، ئەوەی نامۆ بوو كاتێ گوتی: سوننە بۆ دەیان ساڵ پارێزگارییان لەم وڵاتە كرد، چۆن دەكرێ بهێڵین لە سەردەمی ئەو حوكمڕانییە كورتەی ئێمەدا دابەش بكرێت، دوای گفتوگۆكردنمان بۆمان دەركەوت كە دیارە بڕوای بەم هاوپەیمانییە نەماوە و لای ئەو هیچ بەهایەكیشی نەماوە لەئێستادا یانیش لە ئاییندەدا، قسەكانی زۆر رەق بوو و دژی ریفراندۆم بوو كاتێ پێشوازیی لە چوار فراكسیۆنە كوردستانییەكە كردبوو، بەڵام دكتۆر موسەننا ئەمین سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی وەڵامی دابووەوەو ئەوانی دیكە بێ دەنگ بوون، دكتۆر موسەننا داوای لێكردم بەشداریی لە كۆبوونەوەكەدا بكەم، بەڵام رەتمكردەوە، چونكە باسی ریفراندۆم دەكات و رای نەرێنی حەكیم دەزانم، ئەو گوتی: باسی ناكات و پێیان گوتووم قسەكان تەنیا لەسەر هەڕەشەكانە دژی كوردانی فەیلی، بەڵام پێیم گوت: ئەمە دەبێتە پاساو بۆ ئەوەی قەناعەتم پێ بێنن بەشداری بكەم. دكتۆر موسەننا گوتی: ئەگەر باسی ریفراندۆمی كرد، وەڵامی گونجاوم بۆی دەبێت. ئەمەی گوتم روویدا، سوپاسی دەكەم كە پابەندبوو بە بەڵێن و هەڵوێستی نیشتمانیی خۆی، بەڵام بەداخەوە پەرلەمانتارانی كورد كە لە دانیشتنەكە بەشداربوون بێدەنگ بوون كاتێ حەكیم هەڕەشەی لە گەلەكەیان كرد، ئایا ئێوە نوێنەرایەتیی گەلی كوردستان ناكەن؟ ئەدی بۆچی دەنگی پێدان؟
تەنانەت دەڵێم كورد لەو هاوپەیمانێتییەیاندا لەگەڵ شیعە چ زیانێكیان پێ گەیشت، ئەوان بەوەفا نەبوون لەگەڵ كورد، لەهەمبەر ئەو هەموو هاوكارییەی لەسەردەمی پەرتەوازەیی و لاوازییان لە رۆژانی ئۆپۆزسیۆندا پێشكەشی كردن، لەگەڵ ئەوەشی كە عەمار حەكیم نزیكترین كەسە لە كورد بەتایبەتیش لە پارتی دیموكراتی كوردستان و شەخسی سەرۆك بارزانی، بەڵام هەڵوێستی حەیدەر عەبادی لە هی حەكیم نەرمتر بوو، كاتێ فراكسیۆنەكەمان لەگەڵ عەبادی كۆبۆوە تێگەیشتنی هەبوو بۆ داخوازییەكانی كورد، بەڵام گوتی كاتەكە گونجاو نییە، هەرچی حەكیمە ریفراندۆم و سەربەخۆیی رەتكردەوەو تائێستاش ئەو لێدوانانە هەر دەدات. دواتر هەندێ سیاسەتوانی شیعە دێن كورد بە تێكدانی عێراق تۆمەتبار دەكەن، ئەگەر ئەمە راست بوایە كوردستان كاول دەبوو، چونكە بەشێكە لە عێراق، بەڵام ئەوەی كوردستان بەڕێوەدەبات خودی كوردە، ئەگەر بەدەست ئێوە بوایە كوردستانیشتان وەك پارێزگاكانی عێراق كاول دەكرد، ئەگەر عێراقییەك لە دەرەوە بیەوێت شانازی بە وڵاتەكەی بكات، یەكسەر ناوی كوردستان دێنێت بەتایبەتیش هەولێری پایتەخت، زۆر لە پەرلەمانتارانی شیعەو سوننەش ئەمەیان گوتووە، ئێوە چیتان هەیە شانازی پێوە بكەن؟ ئەوەی هەیە پاشماوەی رژێمی بەعسە..سەردانی پارێزگاكانی باشوورم كرد و كاولستانە و بێكاری زۆرەو پاشماوەی خاشاك هەموو شارەكانی داپۆشیوە، لە دڵی خۆمدا گوتم: ئەو چواردە ساڵە چییان لەو پارە زۆرەی عێراق كردووە؟ كوا ئاو و كارەباو بیناسازی و پاكوخاوێنی و شەقام و دەوڵەت و یاسا؟ عەیب نییە كورد بە تێكدانی عێراق تۆمەتبار بكرێت؟ كێ بوو حوكمی عێراقی دەكرد و گەنجینە لای كێ بوو؟ كێ سەركردایەتیی سوپای دەكرد؟ كێ لەپشت بڵاوبوونەوەی گەندەڵی بوو؟ كورد گوناهی لەو هەموو شتانە چییە؟ دەمەوێ نموونەیەكتان بۆ بهێنمەوە، تائێستا كوردستان لە رووی ئابووری و سیاسی و دیپلۆماسی و كۆمەڵایەتییەوە پەرەدەسێنێت سەرەڕای ئاستەنگ و شەڕی داعش و بڕینی بودجەو دابەزینی نرخی نەوت و قەیرانی ئاوارەكان، هێشتا كوردستان لە عێراق باشترە، لەگەڵ ئەوەی عێراق قەرزی نێودەوڵەتی وەردەگرێت و پشكی كوردستایش نادات، كە ئەمە پێچەوانەی دەستوورو یاسایە، بەڵام دوای ساڵی 2003 و نرخی دەستوورو یاسا لە عێراق چییە، ئەوان بۆ پەردەپۆشكردنی شكست و ئابڕووچوونەكانیان گلەییەكە دەخەنە ئەستۆی كوردەوە، بەڵكو ئەوان بەپێچەوانەوە ئەگەر ئەزموونی كوردستانیان بۆ بەغدا بگواستایەتەوە بارودۆخەكە باشتر دەبوو، بەڵام ئەوان ئەزموونی دیكەی ئایدیۆلۆژیی ئایینییان گواستەوە، كاتێك شیعە لەسەر دانانی كەسێك بۆ سەرۆك وەزیران ناكۆك بوون، من پێشنیارم كرد كە ئەم جارە سەرۆكایەتیی وەزیران بدرێت بە كورد، بەڕێز نێچیرڤان بارزانی راسپێردرێت بۆ سەرۆكایەتیی وەزیران تاكو عێراق لەو مەینەتییە رزگاربكات، بەلایەنی كەم وەك كوردستانی لێ بكات، بەتایبەتیش توانای سەرۆك وەزیرانی عێراق و دەسەڵاتەكەی لە دەستوور زۆرە، بەڵام رەتیان كردەوە، چونكە سەرۆكایەتیی وەزیران هەر دەبێ بۆ شیعە بێت و هێڵی سوورە، كەواتە كورد هۆكاریی كاولكاریی عێراق نییەو راستییەكەی سەرانی ناسراوی شیعەن، بۆیە بۆ داپۆشینی شكستەكانیان خەریكی پڕۆژەی ئایدیۆلۆژین كە دەوڵەت دەخاتە نێو یەك قالب و چوارچێوەیەكی سنووردار، ئەوكات شەراكەت نایەتەدی بەڵكو بەشداریی دێتەئاراوە، ئەمەش وەك رژێمی پێشووە كاتێ هەندێ كوردی لە ئەنجومەن و وەزارەتەكان دادەمەزراند و وەك پێكهاتە مامەڵەیان لەگەڵ كورد نەدەكرد، بۆیە كوردیش رەتیان دەكردەوە كە ببن بە بەشدار بەڵكو دەبێت ببن بە شەریكی راستەقینە، بێ گومان شەراكەتی نیشتمانی لە نێوان كوردو عەرەب بە تایبەتیش شیعە كۆتایی هاتووە، پێویستە بەدوای ئەلتەرناتیڤی دیكەدا بگەڕێین، كە دووشتە، كورد بەدوای هاوپەیمانێكی دیكەدا بگەڕێت كە راستگۆو خاوەن پەیمان بێت، ئەمەش ئەستەمە، ئەگەر هاوپەیمانێكی راستگۆی دۆزییەوە بەشداریی لە هەڵبژاردندا بكات، ئەگەر نەیدۆزییەوە چاكتر وایە پەنابباتە بەر دیالۆگ لەگەڵ بەغدا لەپێناو رێككەوتن لەسەر شێوازێكی تەوافوقی بۆ قۆناخی داهاتوو، بەدڵنیاییەوە قۆناخی داهاتووش سەربەخۆییە لە دوو وێنەدا، یان كۆنفیدرالی لەنێوان كوردستان و عێراق، واتا دوو دەوڵەتی سەربەخۆ و هاوكاریی تەواو لەنێوانیاندا هەبێت، یان دوو دەوڵەتی سەربەخۆ پەیوەندییان لە چوارچێوەی یاسای نێودەوڵەتی و نەریتی دیبلۆماسی دەبێت، ئێمەش لەئێستادا ئەم بڕیارە مێژووییەمان داوە كە گەڕانەوەی بۆ نییە بە ئەنجامدانی ریفراندۆم لە 25-9-2017 ئەمەش دوا چارەسەرە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ بەغدا بۆ قۆناخی دوای داعش، ئەگەر زانیمان كە ئەنجامدانی ریفراندۆم سەختەو لەمپەرو ئاستەنگی دێتەپێش، ئەوكاتە دەوڵەتی سەربەخۆی خۆمان رادەگەیەنین، با ئەم جارە ئەو خوێن و گیانانەی ماومانن لەپێناو سەربەخۆییدا بن، ئەمەش كۆتاڕێگای خەباتی درێژخایەنمانە، چاكترین وەفایشە بۆ خوێنی پاكی شەهیدانمان، دەبێتە مایەی سوكناو ئاسوودەیی دەروونیی ماڵباتی شەهیدان و شیفای برینداران.