ئەمساڵ (55)ساڵ بەسەر كۆچی دوایی مامۆستا بەدیعوززەمان سەعیدی كوردی، ناسراو بە سەعیدی نوورسی تێپەڕ دەبێت، كە لە رۆژی 23 ی ئاداری ساڵی 1960 دا، كۆچی دوایی كرد.
لەم بۆنەیەدا پێم باش بوو ئەم مانشێتەی سەرەوە وەك پرسیار بخەمە ڕوو بۆ ساغكردنەوەی راستی و دروستییەكەی لەلایەن لێكۆڵەرو پسپۆڕانی ئەو بوارەوە، بەتایبەت لەوانەیە بەشێك لە شایەدحاڵەكانی ئەو سەردەمە لە ژیاندا مابن.
ئەوەی زانراوە لای زۆربەمان ئەوەیە كە ئەو ماوەیەی دەكەوێتە دوای نیسانی ساڵی 1909وە، هەتا كۆتایی هێنان بە دەوڵەتی عوسمانی و دامەزراندنی توركیای نوێ، ماوەیەكە كە بەناو لەسەر دەوڵەتی عوسمانیی ژمێردراوە، بەڵام لە ڕاستیدا ماوەی فەرمانڕەوایی كۆمەڵەی ئیتیحاد و تەرەقیی توركە توندڕەوە نەتەوەییەكانە كە تیایدا زۆرێك لە كەلتوور و ناسنامەی نەتەوە غەیرە توركەكانیان سڕیوەتەوە.
ئیتیحادییەكان لە نیسانی ساڵی 1909دا سوڵتان عەبدولحەمیدیان لاداو، ئەحكامی عورفییان راگەیاندو، دادگای سەربازییان پێكهێنا بۆ دادگاییكردنی نەیارەكانیان، كە یەكێكیان بەدیعوززەمان سەعیدی كوردی بوو.
هەرچەندە ئیتیحادییەكان دوای ئەوەی سوڵتان عەبدولحەمیدیان لادا، یاسای چاپەمەنییەكانی ساڵی 1909یان داناو، لە سەرەتادا ئازادییەكی باشیان بە رۆشنبیران و نووسەران دا، بەڵام دواتر بەهۆی چوار هەمواركردنەوەی زۆر توندەوە، بوونەوە بە دەسەڵاتێكی سەركوتكار دژ بە كەلتوور و ناسنامەی هەموو نەتەوە جیاوازەكانی نێو توركیای ئەوسا.
هەمواركردنەوەی یەكەم لە 9ی ئاداری 1910، هەمواركردنەوەی دووەم لە 2ی ئابی 1911، هەمواركردنەوەی سێیەم لە ساڵی 1912، هەمواركردنەوەی چوارەم لە ئابی 1914،
بڕوانە (الدكتور مليح صالح شكر «تاريخ الصحافة العراقية في العهدين الملكي والجمهوري»، بيروت 2010 ، الدار العربية للموسوعات).
ئەم پێشەكییەم بۆ ئەوە بوو كە كاتێك ئیتیحادییەكان لە نیسانی ساڵی 1909دا سوڵتان عەبدولحەمیدیان لادا، زۆر گۆڕانكاریی كەلتوورییان بە نەفەسی شۆڤێنییانەوە لە بەرژەوەندی نەتەوەی توركدا ئەنجام داوە، لەوانە گۆڕینی ناوە كوردییەكانی زۆرێك لە شوێنەكانی كوردستانی باكوور، بە بەڵگەی ئەوەی ئێستا لە چوارچێوەی سیاسەتی كرانەوەی دیموكراتیدا ناوی هەندێك لەو شوێنانە گۆڕاونەتەوە بۆ ناوە پێشووەكانیان، لەوانەش ئەو گوندەی كە مامۆستا بەدیعوززەمانی تێدا لەدایكبوو، ناوەكەی كرابووە گوندی (كەبیرلی)هەتا لە ساڵی 2012دا كرایەوە بە (نورس). بەڵام ئەوەی سەرنجی منی راكێشا ئەو زانیارییە بوو كە لە كتێبێكی تایبەت بە ژیاننامەی مامۆستا بەدیعوززەماندا هاتووە بەزمانی عەرەبی كە ئەمە ناونیشانەكەیەتی:
بديع الزمان سعيد النورسي
(1294/1379هـ – 1877/1960م)
وأثـره فـي الفكـر والدعـوة
تأليف: حسن عبدالرحمن بكير
المبـحث الأول: المرحلة الأولى من حياته
الفصل الأول: حياة بديع الزمان سعيد النورسي
ولد سعيد النورسي سنة 1294هـ الموافقة لسنة 1877ميلادية في قرية نورس(1)، التابعة لولاية (بتليس) الواقعة فى شرق الاناضول بكردستان تركيا . (ص 39).
واتە: (سەعید نورسی لەساڵی 1294 ی كۆچی بەرامبەر بە ساڵی1877 ی زاینیی لە گوندی (نورس)ی سەر بە ویلایەتی بەتلیسی رۆژهەڵاتی كوردستانی توركیا لەدایك بووە). (لاپەڕە 39).
لەخوارەوەی ئەم لاپەڕەیەدا لە پەراوێزدا وشەی نورس شیدەكاتەوەو نووسیویەتی:
(1) أصلها من كلمة (نوروز) ، وهو عيد الربيع لدى الأكراد ، وقد حرفت هذه الكلمة إلى(نورس) في أواخر الدولة العثمانية.
(انظر: عبد القادر بادللي: ـ بديع الزمان سعيد النورسي . 1/583)(م . أ).
واتە: (بنەڕەتی وشەی نورس دەگەڕێتەوە بۆ وشەی (نەورۆز) كە جەژنی بەهارە لای كوردان، وشەی نەورۆز تەحریف كراوە بۆ نورس لە كۆتاییەكانی دەوڵەتی عوسمانیدا).
سەرچاوەی ئەم قسەیەشی بریتییە لەم سەرچاوەیە:
(انظر: عبد القادر بادللي: ـ بديع الزمان سعيد النورسي . 1/583)(م . أ).
لێرەوە بە پشتبەستن بەم سەرچاوەیە، جێگەی خۆیەتی كە لێكۆڵەرانی كورد لە راستیی و دروستیی ئەم زانیارییە وردتر بكۆڵنەوە، بە مەبەستی گێڕانەوەی نازناو و ناوی راستەقینە بۆ خوالێخۆشبوو بەدیعوززەمان و گوندەكەی.