دوای ئەوەی پێنج فیرقەی سوپا و پۆلیسی فیدڕاڵیی عێراق، بە بەهای 25 ملیار دۆلار چەكی ئەمریكییەوە خۆیان رادەستی تیرۆریستانی داعش كرد و، مەترسیی هێرشی تیرۆریستانی داعش گەیشتە دەوروبەری بەغدا. واقیعی حاڵی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و حكومەتی فیدڕاڵی عێراق و مەرجەعییەتی شیعەی نەجەف و ئەو هێزە میلیشیایانەی شیعەش كە لەلایەن فەیلەقی قودسی سوپای پاسداران و راوێژكارە سەربازییەكانی حزبوڵای لوبنانییەوە مەشق و راهێنانیان پێ كرابوو، بەم جۆرە بوو:
1- لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بەگشتی و ئەمریكا بەتایبەتی قەناعەتێك دروست بوو، بەوەی كە نە دەتوانرێت هاوكاریی سەربازیی هێزە شكستخواردووەكەی عێراق بكرێت، بۆ ئەوەی هاوسەنگیی هێز لەسەر زەوی بگۆڕێت، نە دەشتوانن لە ئاسمانەوە پێشڕەوییەكانی داعش رابگرن.
2- لەسەر ئاستی سوپا و پۆلیسی فیدڕاڵیی دەوڵەتی عێراق، بە شێوەیەك متمانەیان لەدەست دابوو، كە لە هیچ بەرەیەكی شەڕ خۆیان نەدەگرت، بۆیە بە تەواوەتی بەغدا كەوتبووە مەترسییەوە.
3- مەرجەعییەتی نەجەف گەیشتە ئەو قەناعەتەی كە مەترسی كەوتووەتە سەر شیعە و تیرۆریستانی داعش كۆمەڵكوژی هەموو شیعە دەكەن، بۆیە ئایەتوڵا عەلی سیستانی فەتوای نەفیرعامی بە ناوی «حەشدی شەعبی» بۆ جیهادی پاراستنی شیعە دەركرد.
4- سەركەوتنە خێراكانی تیرۆریستانی داعش، فەرماندەكانی سوپای پاسداران و راوێژكارە سەربازییەكانی حزبوڵای لوبنانی و لە سەرووی هەمووشیانەوە خوالێخۆشبوو قاسم سولەیمانی، دووچاری ئیحراجییەكی گەورە كردبوو، بەتایبەتی كە سوپای پاسداران متمانەیەكی ئەوتۆی بە هێزە میلیشیاكانی حزبوڵای لوبنانی هەبوو، بەوەی كە بتوانێت لە سووریا و عێراق هاوسەنگیی هێز لەسەر زەوی بگۆڕێت، بەڵام وێڕای هەموو ئەمانەش نەیانتوانی تەنیا لە یەك بەرەی شەڕی بچووك، سەركەوتن بە سەر تیرۆریستانی داعش بە دەست بهێنن، یان لە بەرەیەكی بچووك پێشڕەوییەكانیان رابگرن، لەمەش زیاتر لە شەڕی «ئامرلی» وێڕای ئەوەی هێزی ئاسمانیی ئەمریكا و چەندین دەوڵەتی دیكەش هاوكاریی هێزەكانی «سوپای عێراق، پۆلیس، حەشدی شەعبی + راوێژكارە سەربازییەكانی سوپای پاسداران و حزبوڵای لوبنانی»یان دەكرد، بەڵام ماوەی نزیكەی مانگێگ نەیانتوانی بچنە ناو ئامرلی، هەتا هێزی پێشمەرگەی كوردستان هاوكاری نەكردن.
لەناو ئەم ژینگە ئاڵۆز و ناهاوسەنگەی شەڕی دژی داعش و هێزەكانی بەرامبەریان، لەماوەی نزیكەی دوومانگ و پێش ئەوەی ئاراستەی هێرشەكانیان رووەو كوردستان بگۆڕن، سەرۆك مسعود بارزانی وەك پێشمەرگەیەكی مەیدانی خوێندنەوەی تەواوی بۆ مەترسیی تیرۆریستانی داعش كردبوو، بۆیە هەر لەدوای كەوتنی مووسڵەوە، شاندەكانی هەرێمی كوردستان بە فەرمی ئەمریكا و دەوڵەتانی یەكێتی ئەوروپایان ئاگادار كردەوە، ئەگەر هاوكاریی هێزی پێشمەرگەی كوردستان نەكرێت، ئەوا مەترسیی تیرۆریستانی داعش زۆر گەورەیە و داعش چەكی هەردوو دەوڵەتی سووریا و عێراقی لەبەردەستە و بە ئاسانی ناتوانرێت پێشڕەوییەكانی رابگێرێت، بەڵام وێڕای ئەم مەزندانە و لەبەر ئەوەی سەرۆك بارزانی وەك پێشمەرگەیەكی مەیدانی دەیزانی، شەڕەكە شەڕێكی سەخت دەبێت، بۆیە كە تیرۆریستانی داعش ئاراستەی شەڕەكەیان گۆڕی، سەرۆك بارزانی وەك پێشمەرگەیەكی مەیدانی خۆی چووە بەرەكانی شەڕ و راستەوخۆ سەرپەرشتیی هەموو بەرەكانی شەڕی دەكرد و، هاوكاتیش داوای یارمەتی لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لەناویشیاندا دەوڵەتانی ئیقلیمی كرا كە ئێرانیشی لە گەڵدا بوو.
هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەگەڵ ئەوەی لە دەستپێكی بەرپەرچدانەوەی تیرۆریستانی داعش، چەكەكانی تەنیا بریتی بوون لە ژمارەیەك چەكی سووك و مامناوەندی سەردەمی هەشتاكانی سەدەی رابردوو، ئەوجا لەگەڵ ئەوەشی لە دەستپێكی هێرشەكانی تیرۆریستانی داعش توانییان چەندین ناوچە داگیر بكەن، بەڵام لە ماوەی تەنیا 48 كاتژمێردا هێزی پێشمەرگە توانیی پێشڕەوییەكانی تیرۆریستانی داعش رابگرێت، داواكاریی هەرێمی كوردستان بۆ هاوكاریی سەربازی، بۆ پێچەوانەكردنەوە و ئازادكردنی ئەو ناوچانە بوو كە داعش لە ماوەی 48 كاتژمێردا داگیری كردبوون، بەڵام دوای كەمتر لە 72 كاتژمێر، پلانێكی تۆكمەی سەربازی بۆ ئازادكردنەوەی شارۆچكەی مەخموور داڕێژدرا و، لە هەفتەی یەكەمی دوای هێرشەكانی تیرۆریستانی داعش، مەخموور و چەند ناوچەیەكی دەوروبەری «زوممار» ئازاد كرانەوە.
ئەم خۆڕاگری و قارەمانیەتییەی هێزی پێشمەرگە لە كاتێكدا بوو كە تیرۆریستانی داعش لە شەقامەكانی رەقە و مووسڵ دانسیان بە دەبابەكانی هەردوو دەوڵەتی سووریا و عێراق دەكرد، هەر بۆیە ئەمە بووە ئەو خاڵی وەرچەرخانە لە شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش كە ئەم گۆڕانكارییانەی بەدوای خۆیدا هێنا:
لەگەڵ راگرتنی پێشڕەوییەكانی داعش لەسەر دەستی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، باراك ئۆبامای سەرۆكی پێشووتری ئەمریكا بێدەنگی شكاند و رایگەیاند « هەرێمی كوردستان هێڵی سوورە»، ئەمەش بەو مانایەی مادام هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەو چەكە سادانەی لەبەر دەستیەتی توانیویەتی هێرشی دڕندانەی داعش رابگرێت و، هەروەها توانی هێرشەكان پێچەوانە بكاتەوە و شارۆچكەی مەخموور و چەند ناوچەیەكی دیكەش لە دەوروبەری زممار ئازاد بكاتەوە، ئەمە مانای ئەوەیە دەبێت سەنگەری بەرگریی پێشمەرگە بكرێتە سەنگەری یەكەم بۆ راگرتن و تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش.
خوالێخۆشبوو قاسم سولەیمانی كە چەند مانگێك بوو خۆی بە شەخسی و بە شێوەیەكی مەیدانی لەگەڵ راوێژكارە سەربازییەكانی حزبوڵای لوبنانی و تەواوی سوپا و پۆلیسی فیدڕاڵیی عێراق و میلیشیاكانی حەشدی شەعبی، نەیتوانیبوو لە هیچ بەرەیەكەوە هێرشی تیرۆریستانی داعش رابگرێت، بۆیە كاتێك تیرۆریستانی داعش ئاراستەی هێرشەكەیان بۆ سەر هەرێمی كوردستان گۆڕی، هەرگیز لەو قەناعەتەدا نەبوو كە هێزی پێشمەرگە بەو چەكە سادانەی لەبەر دەستیەتی بتوانێت هێرشی تیرۆریستانی داعش رابگرێت، بۆیە وێڕای ئەوەی هەندێك هاوكاریی سەربازی بۆ پێشمەرگە نارد، (كە لە كاتی خۆیشیدا سوپاس كران)، بەڵام كاتێك هێزی پێشمەرگە بە رابەرایەتیی مسعود بارزانی ئەم جوامێرییەی نواند و تیرۆریستانی تێكشكاند و، هێرشەكانی پێچەوانە كردەوە، گەیشتە ئەو قەناعەتەی كە ئەو هێزی پێشمەرگەیەی سەرۆك بارزانی رابەرایەتی دەكات، هێزێكی بێ وێنەیە و هاوتای ئەو هێزە میلیشیاییەی ئەو نییە كە زیاتر لە 30 ساڵ بوو پارەی تێدا خەرج دەكرد و، خەریكی دروستكردنی بوو، بەڵام لە گۆڕەپانی شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش چۆكیان دادا، ئەو سەركەوتنە گەورە و بێ وێنەیانەی پێشمەرگە بە تیرۆریستانی داعشدا وەك نووسەر و رۆژنامەنووسی ناوداری عەرەب خوالێخۆشبوو «عەدنان حوسێن» ئاماژەی پێ كردووە، ئەوە بوو كە «هێزی پێشمەرگە شەرەفی سەربازیی بۆ سوپا و هێزەكانی عێراق گەڕاندەوە...»، راشكاوانەتر ئەم قسەیەی عەدنان حوسێن مانای ئەوەیە پێش سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگە، هەموو هێزەكانی دیكەی ناو گۆڕەپانی شەڕی دژی داعش، ئیعتوباری سوپای سەربازی، یان حیسابی هێزی سەربازییان بۆ ناكرێت، ئەم واقیعە ئیحراجییەكی گەورەی بۆ خوالێخۆشبوو قاسم سولەیمانی دروست كرد، بۆیە هەوڵیان دا، لە رێگەی ئەو هاوكارییە سەربازییەی هێزی پێشمەرگەیان كردبوو، ئەوە پیشان بدەن، ئەگەر ئەو هاوكارییانە نەبوایە، هێزی پێشمەرگەش، وەك سوپای عێراق و میلیشیاكانی دیكەی سەر بە سوپای پاسداران تێكدەشكا، بەڵام ئەم خەونە نەهاتەدی و پێشمەرگە بووە سیمبولی تێكشكاندنی ئەفسانەی تیرۆریستانی داعش.
1- فرانسۆ هۆلاند سەرۆكی پێشووی فەڕەنسا، راگرتنی پێشڕەوییەكانی داعشی لەسەر دەستی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، كردە سەرەتای راگەیاندنی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش، پێش ئەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە قارەمانیەتی خۆی، داعش رابگرێت و پاشەكشەی پێ بكات، كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی (بە فەڕەنسا و ئەمریكاشەوە)، نەیاندەتوانی هاوپەیمانییەكی نێودەوڵەتی دژی تیرۆریستانی داعش رابگەیەنن، بەڵام پاش ئەوەی پێشمەرگە سەلماندی ئەو هێزەیە كە لەسەر زەوی دەتوانێت ئەفسانەی داعش رابگرێت، فەڕەنسا داوای لە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی كرد، بڕیاری هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش رابگەیەنێت.
2- لە رۆژی 11ی ئەیلوولی 2014 باراك ئۆباما سەركردایەتیی وڵاتەكەی بۆ هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش راگەیاند، ئێوارەی 12ی ئەیلوولی 2014، فرانسۆ هۆلاند سەرۆكی ئەو كاتی فەڕەنسا لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی لە هەولێر دابەزی و دوای ئەوەی لەلایەن سەرۆك بارزانی-یەوە بە سروودی ئەی رەقیب و ئاڵای كوردستان پێشوازی كرا، ئینجا لە بەرەی كوردستانەوە سەرۆكی فەڕەنسا بەرەكانی شەڕی لەگەڵ سەرۆك بارزانی بەسەر كردەوە و، جارێكی دیكەش لە سەرەتای 2015 سەردانی كوردستان و بەرەكانی شەڕی كردەوە، ئەم مێژووە، مێژوویەكی نزیكە و وێنەكان ماون، سەرۆكی فەڕەنسا تەنیا لە بەرەكانی شەڕی دژی داعش لە كوردستانەوە سەردانی بەرەكانی شەڕی لەگەڵ سەرۆك بارزانی كردووە، نەك لە بەرەكانی دیكەوە.
3- ئەو بەرنامەیەی بۆ هەردوو كۆڕبەندی داڤۆس لە كانوونی دووەمی 2015 و كۆنفڕانسی میونشن لە شوباتی 2015 رێكخرابوون، بە شێوەیەكی فەرمی و بەرنامە بۆ دانراو، سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی نەكردبووە بەشێك لە بەرنامەكانی خۆیان، ئەمەش لەبەر ئەوەی سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگە بەتایبەتی «رزگاركردنی چیای شنگال، شاری شنگال و ئازادكردنی كۆبانێ» هەموویان لە كۆتایی ساڵی 2014 و سەرەتای 2015 بوون، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لە داڤۆس بە ئامادەبوونی د.رۆژ نوری شاوەیس (لەگەڵ ئەوەی جێگری سەرۆك وەزیرانی عێراق بوو، بەڵام وەك فەرماندەیەكی پێشمەرگە، هاوشانی ژەنەڕاڵەكانی ئەمریكا و وەزیری بەرگریی كۆلۆمبیا و هەردوو سەرۆكی كۆربەندی داڤوس و كۆنفرانسی میونشن وەسف كرا و پێشكەشی ئامادەبووان كرا»، لەو پەنێڵەدا كە جۆزیف نای وەك بیرمەندێكی ستراتیژی و بەرگری ئامادەی بوو، دووبارە جەختی لەسەر ئەوە دەكردەوە كە تەنیا «رۆبۆت» دەتوانێت تیرۆریستانی داعش تێكبشێنێت، بەڵام لەو كاتەدا باڵیۆز شنایگر سەرۆكی كۆنفڕانسی میونشن وەك سورپرایزێك لە كۆڕبەندی داڤۆسەوە رایگەیاند، بۆ كۆنفڕانسی میونشن بۆ بەرگری و ئاسایشی جیهان، بۆ ئەمساڵ پێشمەرگەیەكی بە شەخسی بانگهێشت كردووە، بۆ ئەوەی بۆ یەكەم جار لەو كۆنفڕانسە نێودەوڵەتییە بەشدار بێت، ئەو پێشمەرگەیەش ناوی مسعود بارزانی-یە و سەرۆكی هەرێمی كوردستانە.
4- بەشداریی سەرۆك مسعود بارزانی وەك سەرۆكی هەرێمی كوردستان و فەرماندەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە كۆنفڕانسی میونشنی شوباتی 2015، لە كاتێكدا بوو كە ناونیشانی راپۆرتی ئەو كۆنفڕانسە ئەمە بوو: «سیستمی جیهانی لەبەریەك هەڵوەشاوە و پارێزەرانی دوودڵ و بێدەسەڵاتن - Collapsing Order، Reluctant Guardians?»، لەناو راپۆرتەكەش بە تێروتەسەلی ئەوە هاتووە، كە هەموو سەركردەكانی جیهان توانای پێشبینییان بۆ رووداوەكان نییە، كە رووداوەكانیش روودەدەن، توانای بڕیاردانیان نییە، سەرنج لەم وشانەی ناو راپۆرتەكە بدەن، هەتا مسعود بارزانی بڕیاری نەدا بەرگری لە كوردستان بكات و، بە جوامێریی هێزی پێشمەرگە تیرۆریستانی داعش تێكبشكێت، ئەوە بە شاهیدی راپۆرتەكەی كۆنفڕانسی میونشن بۆ ئاسایش و بەرگریی جیهان لە ساڵی 2014 دا، هیچ سەركردەیەكی جیهان پێش مسعود بارزانی نەیتوانیوە لە شەڕی دژی داعش بڕیاری مقاوەمەت بدات.»

كۆدی قارەمانیەتی پێشمەرگە
بە رق و كینەی بێ بنەما دیكۆد ناكرێت
ژەنەڕاڵە سەربازییەكانی ناتۆ و تەواوی بیرمەندانی بواری سیاسی و سەربازی و بەرگری لەسەر ئاستی جیهان، سەریان لە نهێنیی كۆدی قارەمانیەتی پێشمەرگە سوڕماوە، ئەوەشی لەمە زیاتر سەرسامی كردوون، ئەوەیە كە كۆدی قارەمانیەتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان نە بە هیچ كەس دەكرێتەوە، نە دەشتوانرێت لەناو هێزێكی دیكەی سەربازیدا كۆپی بكرێتەوە. بۆچی؟ لەبەر ئەوەی «ماكس بوت» كە یەكێكە لە گەورە توێژەرانی ستراتیژیەتی سەربازی و ئاسایش لە ئامۆژگای پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئەمریكا «CFR» و خاوەنی كتێبی «سوپای نەبینراوە»، كاتێك داعش لە كۆبانێ پێشڕەوی كرد و، بەشێكی شارەكەی گرت، پێشنیاری ئەوەی بۆ باراك ئۆبامای سەرۆكی ئەو كاتی ئەمریكا كرد، «دەستبەرداری كۆبانێ بێت و هەمان رووداوی «خی سان»ی ڤێتنام دووبارە نەكاتەوە، كە پاش ئەوەی 77 رۆژ گەمارۆی دا و بۆمببارانی كرد، پاشان بە ناچاری بەجێی هێشت..»، بەڵام كە هێزی پێشمەرگە بەشێكی زۆری ناوچەكانی هەرێمی كوردستانی لە داعش پاك كردەوە و، پاشانیش لەسەر داوای سەرۆك بارزانی هێزی پێشمەرگە نێردران بۆ كۆبانێ و لە ماوەیەكی كورتدا كۆبانێ-یش ئازاد كرا، ئیدی هێزی پێشمەرگە لەسەر زەوی و لەسەر ئاستی جیهان نازناوی «بەتاڵكردنەوەی ئەفسانەی داعش»ی پێ درا، ئەم نازناوە لەسەر ئاستی جیهان بەگشتی و ناوەندەكانی ستراتیژیەتی سەربازی و ئاسایش بەتایبەتی، بووە ئەو پێوەرەی كە چ وڵاتێك هاوكاریی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كردووە، بۆ ئەوەی وەك هاوبەشێك لە سەركەوتنی شەڕی دژی داعش هەژمار بكرێت؟ هەر بۆیە كۆماری ئیسلامیی ئێران لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی و لە كۆڕ و كۆڕبەندە نێودەوڵەتییەكان مەسەلەی هاوكاریكردنی هێزی پێشمەرگەی وەك كارتێك بەكار دەهێنا، بۆ ئەوەی جیهان شاهیدیی ئەوەی بۆ بدات، كە ئەم دەوڵەتەش لە تێكشكاندنی یەكەم سەنگەری تێرۆریستانی داعش، هاوكار و پاڵپشتی هێزی پێشمەرگە بووە، باشترین نموونەش بۆ ئەم حاڵەتە، بەكارهێنانی كارتی سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بوو لەلایەن محەمەد جەواد زەریف لە بەردەم رای گشتیی ئەمریكادا، كە لێرەدا ئەو حاڵەتە وەك خۆی دەخەینە روو:
« لە كۆتایی ساڵی 2014 و لە سەروبەندی نزیكبوونەوەی ئێران و ئەمریكا بۆ رێككەوتنی وڵاتانی «5+1»لەگەڵ ئێران كە بە رێككەوتنی ئەتۆمی ناسراوە، محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران بانگهێشتی ئامۆژگای پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئەمریكا كرابوو، بۆ ئەوەی پەنێڵێك لەسەر شەڕی دژی داعش و نزیكبوونەوەی ئێران و ئەمریكا لەسەر دۆسێی ئەتۆمی پێشكەش بكات. لەمیانەی ئەو پرسیارانەی لە زەریف كرا، یەكێكیان ئەوە بوو، «ئایا كۆماری ئیسلامیی ئێران هاوكاریی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كردووە لە تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعشدا؟» لە وەڵامدا جەواد زەریف گوتی: «پێش ئەوەی بێم بۆ واشنتۆن سەردانی بەرێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانم كردووە و لە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەوانیی هاوبەشدا، خۆی سوپاسی كۆماری ئیسلامیی ئێرانی كردووە بۆ هاوكارییەكانی».
بێگومان گرنگە ئاماژە بەوەش بكەین، كە كۆماری ئیسلامیی ئێران لەگەڵ ئەوەی لەسەر زەوی پشتگیریی میلیشیا شیعەكانی لە سووریا و عێراق دەكرد و، حزبوڵای لوبنانیشی هێنابووە ناو شەڕەكە لە هەردوو بەرەی «سووریا و عێراق»، بەڵام بە فەرمی وەك دەوڵەت، ئەندامی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی شەڕی دژی داعش نەبوو، بۆیە گرنگە سەرنج لە پرسیارەكەی ئامۆژگای پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئەمریكا و، وەڵامەكەی وەزیری دەرەوەی ئێران بدەین، ئەمەش لەو پەنێڵەدا و بە حزووری وەزیری دەرەوەی ئێران، ئەوە راگەیەندرا كە «ئەو هێزەی پێشڕەوییەكانی تیرۆریستانی داعشی راگرت و، هەروەها لە ماوەیەكی كورتیشدا هێرشی پێچەوانەی دژی تیرۆریستانی داعش دەستپێكرد و لەسەر زەوی داعشی تێكشكاند، ئەو هێزە، هێزی پێشمەرگەی كوردستان بووە، نەك هێزێكی دیكە»، بێگومان ئەو كات وەزیری دەرەوەی ئێران، نكۆڵی لەم كارە نەكرد، بەڵام شانازیشی بە وڵاتەكەی كرد كە هاوكاریی سەربازیی پێشكەشی هێزی پێشمەرگەی كوردستان كردووە، بۆ ئەوەی ئەم موعجیزەیە لەسەر زەوی دژی تیرۆریستانی داعش دروست بكات.
ئەوجا ئەگەر لێرەوە، بگەڕێینەوە سەر ئەو هەوڵە نەزۆكانەی وەك لەم دواییەدا هەوڵێك درابوو كە بە رێگەی فیلمێكی «ئەنیمەیشن» كۆدی قارەمانیەتی پێشمەرگە «دیكۆد» بكەن، ئەوە دەكرێت، ئەو هۆكارانە ئاشكرا بكەین كە لە پشت ئەم هەوڵە نەزۆكانەوە هەن:
كاتێك سوپا و پۆلیسی فیدڕاڵیی عێراق، لە بەردەم گرووپێگی چەند سەد كەسیی تیرۆریستانی داعش لە دەشتی نەینەوا تێكشكان و خۆیان دابەدەستەوە و، تیرۆریستانی داعش بە بێ شەڕ مووسڵیان داگیر كرد، مەرجەعییەتی نەجەف بە فەتوایەك بۆ جیهادی شیعە (حەشدی شەعبی) هەوڵیدا سوپایەكی بەدیل بۆ سوپا و پۆلیسی فیدڕاڵی عێراق دروست بكات و، رێگە لە هێرشی تیرۆریستانی داعش بۆ كۆمەڵكوژیی شیعە بگرێت، بەتایبەتی كە كۆمەڵكوژیی سەربازگەی «سپایكەر»یان بینیبوو، چۆن داعش زیاتر لە 2200 سەربازی عێراقی پێكەوە كۆمەڵكوژ كرد، هەموو هێزەكانی عێراقیش لە ئاستیدا دەستەوەستان بوون.
ئەم فەتوایەی مەرجەعییەتی نەجەف، بووە دەروازەیەك بۆ خوالێخۆشبوو قاسم سولەیمانی بۆ ئەوەی بە رێگەی راوێژكارە سەربازییەكانی سوپای پاسداران و راوێژكارە سەربازییەكانی حزبوڵای لوبنانی، «حەشدی شەعبی» وەك هێزێك هاوشێوەی «سوپای پاسداران و میلیشیاكانی حزبوڵای لوبنانی» دروست بكەنەوە، بێگومان وێڕای ئەوەی ئەمەشیان كرد، بەڵام نەیانتوانی «شەرەفی سەربازی بۆ سوپای عێراق بگێڕنەوە»، بۆیە كاتێك هێزی پێشمەرگە جوامێرانە تیرۆریستانی داعشی تێكشكاند، فەرماندە سەربازییەكانی حەشدی شەعبی و هێزەكانی سوپای پاسداران و حزبوڵای لوبنانی تووشی ئیحراجییەكی گەورە بوون و هەموو هەوڵیان بۆ ئەوە بوو، كۆدی جوامێریی و سەركەوتنەكانی پێشمەرگە «دیكۆد» بكەن، بەڵام ئەمەیان نەك هەر بۆ نەكرا، بەڵكو هەتا لەگەڵ هێزی پێشمەرگەی كوردستان رێككەوتنیان واژۆ نەكرد، نەیانتوانی دەروازەیەك بۆ ئازادكردنی مووسڵ بكەنەوە.
بێگومان سوپای قودس و هێزە پرۆكسییەكانی سەر بە سوپای پاسداران وەك «حزبوڵای لوبنانی، لیواكانی فاتیمە و زەینەب لە سووریا، ئەو میلیشیا شیعانەی عێراق كە پێش دروستبوونی حەشدی شەعبی هەبوون، هێزی حوسییەكان ل ەیەمەن، زۆر هێزی دیكەش كە لە شوێنە جیاوازەكان لە پاكستانەوە تا نەیجیریا بوونیان هەیە»، لەو قەناعەتەدا بوون، ئەوان تەنیا هێزی سەر زەوین كە دەتوانن لە كەوانەی «پاكستان تا نەیجیریا» شەڕی تیرۆریستانی داعشیان پێ بكرێت، لەمەش زیاتر كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ناچار دەبێت، بە فەرمی هاوپەیمانی لەگەڵ ئەو میلیشیایانە بكات و، وەك هێزی سەر زەوی بۆ شەڕی دژی داعش مامەڵەیان لەگەڵ بكات، بەڵام كاتێك لە كەوانەی «پاكستان تا نەیجیریا» ئەم هێزە پرۆكسییانە نەیانتوانی لە هیچ بەرەیەكەوە نەك سەركەوتن تۆمار بكەن، بەڵكو پێشڕەوییەكانی داعش رابگرن، ئەوا كاتێك هێزی پێشمەرگە بەو ئیمكانیەتە كەمەی لەبەر دەستی بوو، توانی ئەو سەركەوتنە سەربازییە گەورانە بەسەر تیرۆریستانی داعش تۆمار بكات، ئەمە بۆ هەموو ئەو هێزانەی دیكە كە لەسەر زەوی شەڕی دژی تیرۆریستانی داعشیان دەكرد، ئیحراجییەكی سەربازیی گەورەیانی بۆ دروست كردبوو، ئەم ئیحراجییە بووە ئەو رق و كینەیە بەرامبەر بە هێزی پێشمەرگە كە هەتا ئێستاش بەو ئازارەوە دەتلێنەوە و بەنیازن بە فیلمی «ئەنیمەیشن» شەرەفی سەربازی بۆ هێزەكانیان بگێڕنەوە، بەڵام ئەمە تازە رۆێی و لەدەستیان چوو.

قارەمانیەتی هێزی پێشمەرگە
كۆدی جینی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان
جێمس جیفری باڵیۆز و دیپلۆماتكاری بەئەزموونی ئەمریكا، دوای ئەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان ناحیەی زوممار و بەنداوی مووسڵی ئازاد كرد، لە پەنێڵیكدا رایگەیاند، ئەگەر هێزەكانی دیكەش (مەبەستی حەشدی شەعبی و سوپای عێراق بوو) وەك پێشمەرگە راهێنانیان پێ بكرێت و هاوكاری بكرێن، ئەوا هەمان سەركەوتن لە بەرەكانی دیكەی شەڕی دژی داعش تۆمار دەكرێتەوە، بەڵام كە هێزەكانی حەشدی شەعبی و سوپای عێراق و تەواوی راوێژكارە سەربازییەكانی سوپای پاسداران و حزبوڵای لوبنانی، لە شەڕی تكریت بەشدار بوون، بۆ ماوەی 19 رۆژ نەیانتوانی بچنە ناو تكریتەوە و، هێشتا فۆبیای قەتڵوعامەكەی سەربازگەی «سبایكەر» بەری نەدابوون، گەیشتنە ئەو قەناعەتەی «كۆدی قارەمانیەتی هێزی پێشمەرگە» لە ناو هێزی شكاو و ترساودا كۆپی ناكرێتەوە.
بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە: ئایا نەهێنی، یان «كۆدی قارەمانیەتی پێشمەرگە» چییە و چۆن ئەم كۆدە لە ناخی هێزی پێشمەرگەی كوردستان دروست بووە؟ یان بە شێوەیەكی دیكە لە دەرەوەی بایولۆژی شتێك هەیە پێی بگوترێت: « كۆدی جینی» و ئەم كۆدە كاراكتەرێك دروست بكات، لە دەرەوەی ئەو كاراكتەرە دروست نەبێتەوە؟ بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە پەنا دەبەینە بەر هەردوو كتێبە بەناوبانگەكەی بیرمەندی جیهانی فرانسیس فۆكۆیاما (بنەچەی دامەزراوەكان و لەبەریەك هەڵوەشانی سیاسی) لە ناو ئەم دوو كتێبەشدا پەنا دەبەینە بەر ئەو بەشەی كە بە پرسیارێك دەیخاتە روو: «پەرەپێدان چییە؟»
بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە فۆكۆیاما، لە پەرەپێدانی سیاسی دێتە دەرەوە و، پەنا بۆ پەرەپێدانی بایولۆژی دەبات و دەڵێت: لە بنەڕەتدا «چەمكی پەرەپێدان» چەمكێكی بایولۆژییە و لە دوای شەڕی دووەمی جیهانییەوە هاتووەتە ناو سیاسەت. لە پەرەپێدانی بایولۆژیدا، راستە دوای یەكگرتنی «هێلكە و سپێرم» كۆرپەلە دروست دەبێت و، لە میانەی پەرەپێدانی خانەكانی جەستەی مرۆڤەوە گەشە دەكات، بەڵام ئەوەی شێوە و شێوازی كۆرپەلە ئاراستە دەكات و، پاشان دەبێتە كەسێكی تەواو، ئەوە تەنیا پەرەپێدان و دابەشبوونی خانەكان نییە، بەڵكو ئەوە «كۆدی جینی – Genetic code»یە.
پەنابردنی فۆكۆیاما بۆ «پەرەپێدانی بایولۆژی و گواستنەوەی بۆ ناو كایەی سیاسی، بۆ ئەوەیە پێمان بڵێت، كە سەركەوتنی پەرەپێدان و سەركەوتنی پرۆسەی بونیادنانی نەتەوە، تەنیا بریتی نییە لە «دروستكردنی دامەزراوە و ئەنجامدانی هەڵبژاردن و بوونی حزبە سیاسییەكان»، بەڵكو سەركەوتنی پەرەپێدان پەیوەستە بەو « كۆدە جینییەی نەتەوە» كە پەرەپێدان و پرۆسەی بونیادنانی نەتەوە ئاراستەی دەكات، هەر ئەمەش هۆكاری ئەوەیە پرۆسەی پەرەپێدان و پرۆسەی بونیادنانی نەتەوە، لە هەندێك نەتەوە سەركەوتوو بووە و لە هەندێكی دیكە شكستی هێناوە.
لێرەوە ئەگەر موڵەت لە فۆكۆیاما وەربگرین، ئەو «كۆدە جینی»یە، لە پرۆسەی پەرەپێدان و پرۆسەی بونیادنانی نەتەوە، بگوازینەوە بۆ بواری سەربازی و ئەو پرسیارە بورووژێنین، ئایا لەگەڵ سەرهەڵدانی تیرۆریستانی داعش، چ پرسیارێك لە ناوەندەكانی فیكری ستراتیژیەتی بەرگری و ئاسایش هاتەئاراوە؟ بێگومان لەسەر ئاستی هەموو سوپا پێشكەوتووەكانی جیهان بە سوپا گەورەكەی ئەمریكاشەوە، ئەو پرسیارە ئاراستە دەكرا «سوپای ئایندە دەبێت چۆن بێت؟» مەبەست لەم پرسیارەش ئەوە بوو، ئەگەر هێزەكانی ئەمریكا و تەواوی دەوڵەتانی ناتۆ لە «عێراق و ئەفغانستان» لەبەردەم تیرۆریستانی «ئەلقاعیدە» چۆكیان دادابێت و، ناچاربن بیر لە كشانەوەی هێزەكانیان بكەنەوە، باشە دەبێت چۆن مامەڵە لەگەڵ هێزێكی تیرۆریستی هاوشێوەی داعش بكرێت، كە دەیان جار لە تیرۆریستانی ئەلقاعیدە ترسناكترن؟
ئەوانەی چاودێریی ئەو بارودۆخە سەربازییەیان كردبێت، بێگومان دەزانن، كە بیرمەندانی بواری ستراتیژیەتی بەرگری و سەربازی و ژەنەڕاڵە گەورەكانی سوپای ئەمریكا و دەوڵەتانی ناتۆ، بێجگە لە دوو رێگە، رێگەی سێهەمیان لەبەردەمدا نەبوو، كە ئەو دوو رێگایەش بریتی بوون لە:
1- بیر لەوە بكرێتەوە بە هاوشێوەی سوپا و هێزە سەربازییەكانی دەوڵەتی «كۆلۆمبیا» سەرلەنوێ هێزەكانی خۆیان بۆ شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش رێكبخەنەوە، ئەم بژارەیە لەسەر ئەو بنەمایە بوو كە سوپای كۆلۆمبیا، شارەزایە لە شێوازی شەڕكردنی ئەو چەكدارانە كە بازرگانی بە ماددەی هۆشبەر دەكەن و، ئەو چەكدارانەش، یان دەمرن، یان خۆیان نادەن بەدەستەوە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە ئەگەر دەستگیر بكرێن، یان لە سێدارە دەدرێن، یان تا لە ژیاندا مابن، دەبێت لە زینداندا بن، بۆیە شێوازی شەڕكردنیان تا راددەیەك لە تیرۆریستانی قاعیدە و داعشەوە نزیك بوو.
2- بیرمەندانی ستراتیژیەتی سیاسەتی بەرگری و ئاسایش، پێیان وابوو، بە كۆپیكردنەوەی سوپای كۆلۆمبیا «تیرۆریستانی داعش» تێك ناشكێندرێن، لەبەر ئەوەی چەكدارانی ماددە هۆشبەرەكان هێندەی تیرۆریستانی داعش دڕندە نین، لانیكەم ئەوان بەرگری دەكەن، بۆ ئەوەی شتێكیان دەست بكەوێت، بەڵام تیرۆریستانی داعش خۆیان دەتەقێننەوە بۆ ئەوەی قیامەتیان دەست بكەوێت، بۆیە دەبێت بیر لەوە بكرێتەوە كە سوپای ئایندە «رۆبۆت بێت، نەك مرۆڤ».
بەڵام كاتێك هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە ناو گۆڕەپانی شەڕی دژی داعش سەلماند «مرۆڤ، نەك رۆبۆت» ئەگەر ئیرادەیەكی وەك ئیرادەی هێزی پێشمەرگەی هەبێت، دەتوانێت، دڕندەترین تیرۆریست تێك بشكێنێت، كە ئەوانیش تیرۆریستانی داعشن، ئەوا لەم حاڵەتە پرسیار دەبێتە ئەوەی ئەم ئیرادەیەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە كوێوە سەرچاوەی گرتووە؟
بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە، دەبێت پەنا بەرینە ئەو ژینگە شۆڕشگێڕییەی كە پێشمەرگەی تێدا دروست بووە، كە ئەویش ژینگەی شۆڕشگێڕیی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستانە. بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە: ئایا «كۆدی جینی» بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان چییە؟ لێرەدا بە چەند خاڵێك ئاماژەی پێ دەكەین:
1- بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان بە ناچاری و بۆ بەرگریكردن لە شوناس و كەرامەتی گەلێكی چەوساوە و خاك داگیركراو هاتە بوون و دژی هیچ نەتەوە و ئایینێك نییە، بەڵكو بەپێچەوانەوە، بەرگری لە تەواوی نەتەوە و ئایینە جیاوازەكان دەكات.
2- بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان هەرگیز بڕوای بە تیرۆر و كوشتنی خەڵكی بێ تاوان نەبووە و هەموو كات هەوڵی داوە بە رێگەی دیالۆگ و دانوستاندن كێشەی نێوان خۆی و رژێمە داگیركارەكان چارەسەر بكات.
3- لەگەڵ ئەوەی سوپای ئەو نەتەوانەی دژایەتی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان دەكەن و لەسەر خاكی داگیركراوی خۆی شەڕی لەگەڵ دەكەن، بەڵام هەرگیز بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان دوژمنایەتیی نێوان نەتەوەكانی قبووڵ نەكردووە و هەموو كات دەستی تەبایی و برایەتی بۆ درێژ كردوون و، هەوڵیداوە ئەوانیش لەو راستییە تێبگەن، كە ئەو رژێمانەی شەڕ لەگەڵ بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان دەكەن، نەتەوەكەی خۆشیان دەچەوسێننەوە.
4- بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان، هەرگیز چاوی لە خاكی هیچ نەتەوەیەكی دیكە نەبووە و نەیویستووە هیچ نەتەوەیەكی دیكە بچەوسێنێتەوە، یان خاكەكەی داگیر بكات.
ئەم خەسڵەتانەی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان ژینگەیەكی شۆڕشگێڕی ئازادی ئەوتۆی دروست كردووە، كە ئیرادەی پێشمەرگە تەنیا بۆ بەرگریكردن لە ئازادی و مرۆڤایەتی بێتە بوون و، هەر ئیرادەیەكیش لە ناو ژینگەیەكی شۆرشگێڕی ئازاد و بۆ بەرگریكردن لە ئازادی و كەرامەتی مرۆڤایەتی بێتە بوون، هیچ هێزێك ناتوانێت چۆكی پێ دابدات، یان رووبەڕووی ببێتەوە.