هەرێمی كوردستان لەناو سیاسەتی ئاسایشی جیهاندا . . كۆنفڕانسی ئاسایشی میونشن - 2020 جەستەی بێهۆشی رۆژئاوا لەناو هۆڵی بایرشەر هۆف-دا

هەرێمی كوردستان لەناو سیاسەتی ئاسایشی جیهاندا  . .   كۆنفڕانسی ئاسایشی میونشن - 2020 جەستەی بێهۆشی رۆژئاوا لەناو هۆڵی بایرشەر هۆف-دا
ساڵی پار دوای تەواوبوونی (55)ـەمین كۆنگرەی ئاسایشی میونشن، ستووننووسی دیاری نیۆرك تایمز، رۆگەر كۆهێن وتارێكی بە ناونیشانی (میونشن، یان رێوڕەسمی ناشتنی تەرمی رۆژئاوا - Munich or a Requiem for the West) بڵاوكردەوە، بۆ ئەمساڵ ئەم ناونیشانەی نیویۆرك تایمز، بەدەربڕینێكی دیكە (نەمانی خۆرئاوا - Westlessness) بۆتە ناونیشانی راپۆرتی (56)ـەمین كۆنفڕانسی ئاسایشی میونشن.
(نەمانی خۆرئاوا – Westlesness) چەمكێكی تازەیە و پسپۆڕان و بیرمەندانی راپۆرتی ئاسایشی میونشن، وەك ئاماژەیەك بۆ نەمانی ناسنامەی خۆرئاوا لە سیستمە سیاسییەكانی دەوڵەتانی رۆژئاوا و داشكانی هەژموونی رۆژئاوا لەسەر ئاستی جیهان و دەستەوەستانبوونی رۆژئاوا لە چارەسەركردنی كێشەكانی جیهان دایانڕشتووە، تەنانەت كەسێكی وەك مارگرێت ڤیستەگارد كە جێگری سەرۆكی جێبەجێكاری لیژنەیەكی كۆمیسیۆنی ئەوروپا بۆ پێگەی ئەوروپا لە سەردەمی دیجیاڵتدا، لە پانێڵێكی كۆنفڕانسی میونشن بە ناونیشانی (نەمانی رۆژئاوا: فرەكولتووری لە سیستمی جیهانی گۆڕاودا)، راشكاوانە ئەوەی راگەیاند، كە هەتا نەهاتۆتە كۆنفڕانسەكە هەرگیز چەمكی (نەمانی خۆرئاوا–Westlessness)ی نەبیستووە، لەبەرامبەر ئەم قسەیەی مارگرێت ڤیستەگاردا، سیناتۆر لیندسی گراهام سەرۆكی لیژنەی دادوەری لە ئەنجومەنی سەناتی ئەمریكا جەختی لەوە كردەوە، چەمكی رۆژئاوا ئاماژەیە بۆ (دیموكراتی، سەروەریی یاسا، پاراستنی مافەكانی مرۆڤ)، بۆیە ئێستا كە ئەم بەهایانە كەوتوونەتە مەترسییەوە، ئەوا مانای ئەوەیە دەوڵەتانی رۆژئاوا لەم بەهایانە داماڵدراون، لەسەر ئەم قسەیەی لیندسی گراهام، خاتوو كانگ كیونگ- وەزیری دەرەوەی كۆریای باشوور گوتی: ئەگەر «دیموكراتی و سەروەریی یاسا و پاراستنی مافەكانی مرۆڤ) مانای رۆژئاوا بێت، ئەوا كۆریای باشووریش، رۆژئاوایە و رۆژهەڵاتی دوور نییە».
سەبارەت بەم چەمكە (نەمانی خۆرئاوا – Westlessness) كە خۆی لە خۆیدا چەمكێكە تێگەیشتنی بۆ ئامادەبووانی كۆنگرەكەش ئاسان نییە، باڵیۆز ڤۆلڤگانگ ئیشنگر سەرۆكی كۆنفڕانسی ئاسایشی میونش، لە وتەی كردنەوەی كۆنفڕانسەكەدا راشكاوانە ئەوەی بە ئامادەبووانی كۆنفڕانسەكە راگەیاند، كە راپۆرتی كۆنفڕانسەكە هەموو نەخۆشییەكانی (نەمانی رۆژئاوای لەسەر ئاستی ناوخۆیی و جیهان) دەستنیشان كردووە، ئەوەی گرنگە ئەوەیە كە ئامادەبووانی كۆنفڕانسەكە بە بوێری و راشكاوی وەڵامی ئەو پرسیارانە بدەنەوە كە ئەم راپۆرتە ورووژاندوونی.
دیارە ئەم رەشبینی و نائومێدییەی سەرۆكی كۆنفڕانسی میونشن، لەوەوە سەرچاوەی گرتووە، كە كۆنفڕانسی ساڵی پار بەو ئومێدە بەرنامەیان بۆ دانابوو كە بتوانن جارێكی دیكە پارچەكانی سیستمی لیبڕاڵیی نێودەوڵەتی و ناوماڵی رۆژئاوا دووبارە رێكبخەنەوە، بەڵام كاتێك لە كۆنفڕانسی ساڵی پاردا، هەر یەكە لە مایك پێنس جێگری سەرۆكی ئەمریكا و ئەنگیلا مێركل راوێژكاری ئەڵمانیا بە دوو بۆچوونی جیاواز لەسەر چەندین كێشەی گەورەی جیهانی وەڵامیان دایەوە، ئەوا نەك هەر نەیانتوانی جارێكی دیكە پارچەكانی سیستمی لیبڕاڵیی نێودەوڵەتی پێكەوە بلكێننەوە و لوغزە گەورەكەی سیستمی لیبڕاڵیی نێودەوڵەتی بكەنەوە، ئەوا وەك رۆگەر كۆهین لە نیوریۆك تایمز ئاماژەی پێ كردووە، «میونشن، یان رێوڕەسمی ناشتنی تەرمی رۆژئاوا)، ئەو كۆنفڕانسەش بە شكستخواردوویی كۆتایی هات»، وەك ئەمساڵیش سەرۆكی كۆنفڕانسی میونشن لە راپۆرتی ئەمساڵدا ئاماژەی پێ كردووە: «پێدەچێت هۆڵی بایشەر هۆف لەبەر قەرەباڵغی و بچووكی، جێگای دوو جیهانی تێدا نەبێتەوە».
بە دریژایی ساڵانی 1963- 2019، ئەوە جاری یەكەم بوو لە مێژووی كۆنفڕانسی میونشندا كە ئەم كۆنفڕانسە نەتوانێت چارەسەر بۆ كێشەكانی سیاسەتی ئاسایش و بەرگری بدۆزێتەوە، یان ئەمە یەكەمجار بوو كە ئەم كۆنفڕانسە گەورە و گرنگە نەتوانێت رایەڵەی هاوبەشیی بەهێز لە نێوان بۆچوونە جیاوازەكانی دەوڵەتانی رۆژئاوا (دەوڵەتانی یەكێتی ئەوروپا، ناتۆ، ئەمریكا و كەندا) دروست بكات، هەر بۆیە دروستبوونی درز و كەلێنی گەورە، بەتایبەتی دوای ئەوەی دۆناڵد ترەمپ لە ساڵی 2019 لەسەر سەكۆی نەتەوە یەكگرتووەكان رایگەیاند: «گلۆبالیزم سەركەتوو نابێت و ئایندە بۆ نیشتمانپەروەرییە»، هەروەها چوونە دەرەوەی بەریتانیا بە فەرمی لە یەكێتیی ئەوروپا، ئەمانە هەمووی بوونە هۆكاری ئەوەی كە رۆژئاوا لە ناو خۆیدا ئەو بەهایانە لە دەست بدات كە پێی دەناسرایەوە، هەروەها لەسەر ئاستی جیهانیش ئەو رۆڵە گەورەیەی خۆی بدۆڕێنێت كە پێشتر رۆژئاوا (ناتۆ و یەكێتیی ئەوروپا)ی پێ دەناسرانەوە بۆ دەستێوەردانی سەربازی لە پێناوی هاندانی دیموكراتی و سەروەریی و رێزگرتن لە مافەكانی مرۆڤ.
Top