• Friday, 29 March 2024
logo

Prrofîsor Maykll Barinêt bo Gullan: netewe yekgrtuwekan karêkî ewtoyi ledest nayet katêk hêze meznekan şerrî yektir deken

Gulan Media December 28, 2022 Dîmane
Prrofîsor Maykll Barinêt bo Gullan: netewe yekgrtuwekan karêkî ewtoyi ledest nayet katêk hêze meznekan şerrî yektir deken

Prrofîsor Maykll Barinêt bo Gullan: netewe yekgrtuwekan karêkî ewtoyi ledest nayet katêk hêze meznekan şerrî yektir deken

 

 

maykll barinêt prrofîsorî zanistî siyasî û karubare nêwdewlletîyekane le skûllî îliyot le zanikoyi corc waşnton, le twêjînewekanîda bayex be prsekanî rojhellatî nawerrast û ḧukmirranîyi cîhanî û çend prsêkî peywendîdar dedat. pêşitir wanebêj buwe le zanikokanî mînêsota, wîskonisin û tel ebîb. gullan le miyaneyi dîmaneyekda çend prsêkî legellda tawtwê krd ke ptir peywest bûn be şerrî êstayi rûsiya û okraniya û derhawîşite û derencamekanî em şerre û nakarayî rêkxirawî netewe yekgrtuwekan le ast em şerre û egerî bekarhênanî çekî nawkî û çend prsêkî dîke.

 

* sererrayi eweyi şerrî rûsiya û okraniya kawlkarîyekî zorî be dwayi xoyda hênawe û karîgerî û derhawîşiteyi leser astî cîhan hebuwe, ewa pê naçêt em şerre bem nzîkane yekla bibêtewe û hîç egerêkî rasteqîneş bedî nakrêt bo girtinberî rêgayi gftugo û danustandin, be boçûnî êwe boçî em şerre hênde drêjeyi kêşa û boçî rûsiya ke xesaretêkî zorî serbazî û abûrîşî krduwe, pêdagre leser drêjepêdanî?

- be dllinyayiyewe prsî drêjekêşanî şerreke be çeşnêk buwe ke kesanêkî kem pêşbînî û çawerrwanîyan dekrd bew core berdewam bêt. eweyi le êstada bedî dekrêt, eweye ke okraniya karêkî krduwe ke hewllekanî rûsiya be binbest bigen û le hendê nawçe û şwênîş naçarî krduwe paşekşe biken. herweha le rwangeyi em serkewtinaneyi gorrepane serbazîyekewe buwe ke wîlayete yekgrtuwekanî emirîka û hawpeymanekanî ptir amaden kelupel û çekî pêşkewtû û stiratîjî bo okraniya desteber biken. hîç kesêkîş çawerrwan û pêşbînîyi ewe nakat ke serokî rûsiya vladmîr putîn eme qbûll bikat, leber eweyi le ruwî siyasî û serbazîyewe çarenûsî şexisî xoyi be derencamekewe grê drawe. debêt eweş leberçaw bigirîn ke siyaset û taktîkî xakî sutmak û wîst û îradeyi pêşêlkrdinî yasayi nêwdewlletî miroyî wek beşêkî serekî em stiratîjîye serbazîye serkewtû nebû. herweha debêt ewe billêyin ke serok vladmîr putîn em taktîkaneyi bekarhêna, leber ewe eweyi hestî be nawmêdî dekrd û neytwanî serkewtin le şerrekeda bedest bihênêt. lelayekî dîkewe ew prsiyareş dekrêt ke çî rûdedat katêk zstan sexttir debêt û rûsiya jmareyekî ziyatirî serbaze yedegekanî bekar dehênêt û hawpeymane rojawayiyekanî hewllekanî le dijî rûsiya çirr dekenewe. min pêm waye barudoxeke be binbest degat. le êstada guşarekanî ser dewlletî okraniya guşarêkî zorin bo eweyi razî bêt be girtineberî aşitî, bellam eme ewe le xodegrêt ke debêt okraniya corêk le serkewtin û brdinewe be rûsiya bidat, ke pê naçêt amadeyi karêkî lem çeşne bêt.

* herwek aşkraye ke wllatanî rojawa û be diyarîkrawî wîlayete yekgrtuwekanî emirîka nek teniya hawkarîyi serbazî û darayî okraniyayan krduwe, bellku le heman katda çendîn sza û rêkarî darayî û abûrîyan beser rûsiyada sepanduwe, êwe çon le karîgerîyi em szayane derrwanin le katêkda ke wa derdekewêt dahatî rûsiya ziyadî krdbêt le encamî berizbûneweyi nrxî newt û ẍazewe?

- sereta debêt amaje bew rastîye bikeyin ke be şêweyekî gşitî szakan teniya ew kate karîgerîyan debêt û derencam bedest dehênin ke sercem dewlletan hawkar û hemahengî biken, bellam debêt eweş bzanîn ke eme le ḧalletî êstada û le peywendî be rûsiyawe rûnadat. herweha detwanîn lew rwangeyewe le karayî szakan birrwanîn ke karîgerîyan hebêt leser danîşituwanî wllateke, be çeşnêk bibête hoyi eweyi dest be derbirrînî narrezayî biken, ke egerî eweş le arada nîye ke eme rû bidat. kewate eweyi mawetewe eweye ke pêwîste le rwangeyi siyasî û wek karîgerîyekî remzî ḧukm leser karayî em szayane bideyin.

* eweyi le miyaneyi em şerreda bedî dekrêt, nakarayî rêkxirawî netewe yekgrtuwekane, ke xoyi le xoyda em rêkxirawe debû rollî serekî bigêrrêt - wek erkêkî xoy- bo parastinî aşitî û asayşî cîhanî, bellam êwe çon lem prse derrwanin û boçî pêtan waye em rêkxirawe hênde nakaraye le mamellekrdin legell em şerreda?

- le rastîda edayi rêkxirawî netewe yekgrtuwekan lem ruwewe çawerrwanikraw û pêşbînîkraw bû, çunike eweyi aşkraye ke hîç katêk em rêkxirawe neytwaniywe rollêkî ewto û karîgerî hebêt katêk hêze gewrekan tûşî şerrbûne legell yektirîda.

* bellam aya em nakarayiyeyi rêkxirawî netewe yekgrtuwekan nebuwete hoyi eweyi cîhan le barudoxêkda bêt ke kemtir asayş û aramî bexoyewe bibînêt? aya be têrrwanînî êwe katî ewe nehatuwe ke lem rêkkxiraweda çaksazî encam bidrêt?

- be têrrwanînî min natwanrêt û nakrêt çaksazî le rêkxirawî netewe yekgrtuwekanda bikrêt, be çeşnêk ke bitwanêt îdareyi em barudoxeyi êsta bikat û mamelle legell em şerre hellgîrsaweda bikat. dwatir debêt eweş billêyin ke raste em rêkxirawe pêwîstî be çaksazî heye, bellam nek leber eweyi bê twana buwe le mamellekrdin legell em şerreyi êstada.

* be leberçawgirtinî peresendin û pêşhatî şerreke û beleberçawgirtinî xesaret û dorrane serbazîyekanî rûsiya û amajeyi çend careyi rûsiya bo bekarhênanî çekî nawkî, aya pêt waye eger şerreke bem şêweye drêje bikêşêt û eger rûsiya tûşî paşekşe û şkstî ziyatirî serbazî bêt, aya pena bo girtineberî em bijardeye debat û em çeke bekar dehênêt?

- min gumanêkî zorm heye leweyi barudoxî şerreke bem aqar û arasteyeda birrwat. çunike eger rûsiya pena bo bijardeyi çekî nawkî bibat, debête hoyi eweyi rojawa kardanewe û perçekrdarêkî behêz û gewreyi hebêt le dijî rûsiya, be çeşnêk nato be hemû qursayî xoyewe dij be rûsiya dewestêtewe. renge nato wek kardaneweyek çekî nawkî bekar nehênêt, bellam şêwaz û rêgayi dîke heye bo eweyi karêk bikat ke xesaretêkî gewre beser rûsiyada bihênêt, emeş xoyi le xoyda debête hoyi drustibûnî guşar leser hatinearayi kudetayekî nawxoyî le nêw rûsiyada.

* zorcar bas lewe dekrêt ke em şerre buwete hoyi leqkrdinî payekanekanî eweyi pêyi dewtirêt sîstmî nêwdewlletî binyadinraw leser rêsakan, yan dewutirêt em şerre derencamî lawazbûnî binaẍe û payekanî em sîstmeye, têrrwanînt çîye lem ruwewe û aya pêt waye debêt carêkî dîke û leser binema û behayi ciyawaz em sîstme dabirrêjdrêtewe?

- min prsiyarî ewe dekem ke çon dekrêt eme rû bidat? çunike ême dezanîn ke sîstme cîhanîyekan le encam û zadeyi danîşitin û danustandin û gftugowe nehatûnete arawe û drust nebûn, bellku hemîşe proseyekî berdewamî gellallebûn bûn. raste eweyi le êstada nikollî lê nakrêt, eweye ke cîhan le allugorrdaye û be gorranikarîda têdeperrêt, bellam prenisîpekan le encamî gftugowe drust nebûn, be çeşnêk serok dewlletekan dabinîşn û kar leser darrşitin û gellallekrdinî em prenisîpane biken. wate em binemayane le encamî milmilanê û rkaberîyekanewe drust bûn.

Top