Hevpeymaniya Navdewletî ya Civaka Sivîl a ser bi Neteweyên Yekbûyî, raporeke bi navê “Kampanyaya Dawî li Bombebarana Sînoran Bînin” raporek û tê de diyar kir ku ji Tebaxa 2015an heta Berfanbara 2021an, artêşa Tirkîyê zêdetirî 4000 êrîşên esmanî û topbaran di nav axa Herêma Kurdistanê de pêk anîne û tenê di sala 2021an de jî nêzîkî 1600 êrîş pêk anîne.

Li gorî Kampanyaya Dawî li Bombebarana Sînoran Bînin ya rêxistina navneteweyî ya ku navenda wê li Cenevreyê ye li 12 welatan şaxên wê hene û navenda wê li Washington û New Yorkê jî heye di rapora xwe de diyar kir, di navbera 1ê Tebaxa 2015-31ê Berfanbara 2021an de, leşkerên Tirkiyê herî kêm 88 caran sînorê Herêma Kurdistanê bin pê kirine û di encamê de 123 sivîl hatine kuştin û 161 kesên jî birîndar bûne, piraniya wan di sala 2020 û 2021an de hatine kuştin ku Tirkiyê her sal nêzîkî 20 êrîş pêk anîne.

Li gorî rapora 24 rûpelî, di 37 êrîşên artêşa Tirkiyê de, dron, helîkopter û topavêj hatine bikaranîn ku gund, bajarok û deverên niştecihbûnê kirine armanc û bûye sedema wêranbûna mal, dibistan, nexweşxane, market û projeyên belavkirina ava vexwarinê ji bo malan, santralên elektrîkê, mizgeft û cihên din ên olî jî wêran kirine.

Li gorî raporê ji ber van 37 êrîşan, 4 jê zarok 39 sivîlan canê xwe ji dest dane û 10 jê zarok 72 sivîl jî birîndar bûne, di nav kesên ku canê xwe ji dest dane de xebatkarên tenduristiyê, karsaz û xwediyên marketan, xwendekar, xebatkarên şaredariyê û xebatkarên paqijkirina mînan hene. Beşeke êrîşan 115 kîlometre li başûrê sînorê Tirkiyê bûn.

Di raporê de hatiye destnîşankirin ku ji van êrîşan 23 êrîş li ser otomobîlên sivîlan hatine kirin, nêzî 10 êrîş ji aliyê Tirkiyê ve hatine kirin, êrîş jî bi dron, firokeyên şer (8 caran), helîkopter (carek) û bi çekên din jî (carekê) êrîş kirine. hatin kuştin û 2 jê zarok 10 kes jî birîndar bûn. Di encamê de yek jê zarok 13 sivîl hatin kuştin û 2 ji wan zarok 10 sivîl jî birîndar bûn.

Di raporê de hat gotin ku ji 88 êrîşên artêşa Tirkiyê ya di nav sînorê Herêma Kurdistanê de hatine kirin di 8 êrîşan de 38 kes hatine kuştin, di yekê de yek jê zarok 17 kesan canê xwe ji dest dane û di êrîşeke din de yek jê zarok 21 kesan canê xwe ji dest dane.

Di 26ê Tîrmeha 2020an de 2 welatiyên sivîl ên bi navê Dilovan Şahîn Omer û Ebdullah Ehmed di êrîşa li dijî wesayîta wan de canê xwe ji dest dabûn
Êrîşên li ser zeviyên çandiniyê

Nêzîkî 55 ji qurbaniyên êrîşên Tirkiyê cotkar bûn. Tirkiyê 25 êrîş li ser zeviyên çandiniyê, 15 êrîşên asmanî, 9 êrîşên topan û êrîşeke din bi rêya operasyonên leşkerî bûne û gelek caran êrîş dema ku xelk li zeviyan bûn û pezê xwe diçêrandin û masî digirtin pêk hatin.

Li gorî raporê, di encama 4 êrîşên artêşa Tirkiyê (du êrîşên esmanî û du êrîşên topan) de, 9 welatiyên sivîl ku li nêçîrê yan jî li nebatên xwezayî digeriyan hatin kuştin û birîndar bûn ku 4 kes (yek ji wan xwendevaneke 19 salî) hat kuştin û 5 kes jî birîndar bûn.

Agahiyên şexsî li ser qurbaniyan

Li gorî raporê, ji sedî 87ê kuştiyan mêr, ji sedî 13ê wan jin in û 6 zarok hatine kuştin û 14 kes jî birîndar bûne.

Tirkiye û PKK amarên cuda li ser qurbaniyên şerê di navbera xwe de belav dikin û gelek caran her du jî amarên berovajî hev belav dikin, vê jî wisa kiriye ku amarên fermî yên şerê di navbera Tirkiyê û PKKê de werin weşandin.

Dunya Reşîd a 19 salî di êrîşa Tirkiyê de canê xwe ji dest da
Erdnîgariya qurbaniyên şerê Tirkiye-PKK

Li ser belavbûna erdnîgariya êrişên Tirkiyê, di raportê de hatiye diyarkirin ku parêzgeha Duhokê ji ber dirêjahiya sînorê xwe ligel Tirkiyê û piraniya êrîşên Tirkiyê li ser parêzgeha Duhokê di rêza yekem de ne, ji ber wê jî, hejmara herî zêde ya kuştî û birîndaran li parêzgeha Duhokê heye.

Li parêzgeha Duhokê ji 51 heta 67 kesan, li parêzgeha Hewlêrê ku piştî Duhokê sînoreke dirêj bi Tirkiyê re heye nêzîkî 29 heta 37 kesan hatine kuştin. Li parêzgeha Neynewayê 12 sivîl hatin kuştin û 16 heta 22 kesên din jî birîndar bûn, her wiha li Silêmaniyê jî 6-7 kes hatin kuştin û 22-23 kes jî birîndar bûn.

Di beşeke din a raporê de, artêşa Tirkiyê 4 êrîşên esmanî li ser Kampa Penaberan a Mexmûrê ku 165 kîlometre dikeve başûrê sînorê Tirkiyê pêk anîne, di encamê de 10 kes hatine kuştin û 10 kes jî birîndar bûne.

Peyman Talib li Silêmaniyê di encama êrîşa dronên Tirkiyê de her du lingên xwe ji dest dan
Tirkiye û PKK û amarên cuda yên şerê wan

Di şerê leşkerî yê 39 salan a di navbera Tirkiyê û Partiya Karkerên Kurdistanê (PKK) de, di warê mirovî, aborî, çandinî, valakirina gundan û binpêkirina xaka Kurdistanê de, herî zêde bandor li Herêma Kurdistanê bûye.

Navenda Ragihandin û Çapemeniyê ya Hêzên Parastina Gel (HPG) li gorî amarên dawî yên ku di 15ê Îlona 2022an de, şer û pevçûnên 5 mehan ên navbera gerîlayên xwe û artêşa Tirkiyê ya li Herêma Kurdistanê eşkere kir; 2132 leşkerên Tirkiyê hatine kuştin û 105 gerîlayan canê xwe ji dest dane.

Li aliyê din Wezareta Berevaniyê ya Tirkiyê ragihand ku di operasyon “Pence-Kilît” de 379 gerîlayan canê xwe ji dest dane û 59 leşkerên wan hatine kuştin.

 

Rudaw