• Thursday, 28 March 2024
logo

Stîvin Zunês rêkxerî prrogramî dîrasatî rojhellatî nawerrast le zanikoyi san franisîsko bo gullan: rojhellatî nawerrast buwete gorrepanî milmilanêyi hêze meznekan

Stîvin Zunês rêkxerî prrogramî dîrasatî rojhellatî nawerrast le zanikoyi san franisîsko bo gullan: rojhellatî nawerrast buwete gorrepanî milmilanêyi hêze meznekan

 

 

grî stîvin zunês prrofîsorî zanistî siyasîye le zanikoyi san franisîsko, wanebêj û taybetmendî çend bwarêkî giringe, wek natundutîjî, çareserkrdinî nakokî, siyasetî dereweyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîka, becîhanîbûn û siyasetî rojhellatî nawerrast. damezirêner û berrêweberî prrogramî dîrasatî rojhellatî nawerrast buwe le heman zaniko, le êstaşda rêkxerî em prrogrameye. gullan dîmaneyekî legellda encam da, ke tewere serekîyekanî brîtî bûn le tawtwêkrdinî barudoxî êstayi rojhellatî nawerrast û kêşe û allozîyekanî em nawçeye û çend prsêkî dîkeyi peywendîdar.

 

 

* aşkraye nawçeyi rojhellatî nawerrast wek hemîşe gîrodeyi çendîn kêşe û tengjeyi sext û dijwar buwetewe, ta êstaş netwanrawe be çeşnêk kar bikrêt ke seqamgîrîyekî drêjxayen bedî bihênrêt, herweha kêşekanî wllatanî em nawçeye karîgerîyan leser beş û nawçekanî dîkeyi cîhanîş hebuwe, emeş buwete hoyi eweyi wllatanî derekîyş hewll biden karîgerîyan leser rewtî pêşhat û peresendinekanî hebêt. êwe çon le barudoxî em nawçeye derrwanin û çi şitêk ziyatir êwe nîgeran dekat?

- le rastîda eweyi le êstada û lem satewexteda bedî dekrêt le nawçeyi rojhellatî nawerrastda brîtîye le berdewambûn û drêjekêşanî kêşe û nakokî û teḧedidîye drêjxayenekanî peywest be hênanearayi seqamgîrî û çespandinî dîmukrasîyewe. herwek aşkraye ke bo rojgarêkî dûr û drêje nawçeke be dest nebûnî aramî û seqamgîrîyewe denallênêt. bo nmûne detwanîn lem ruwewe amaje be berdewambûnî dagîrkarîyi felestîn û ew pêşêlkarîyaneyi mafekanî mirov bikeyin ke têyda rûdedat. herweha detwanîn lem ruwewe amaje be destirroyşituwîyi û karîgerîyi êran bikeyin le çend wllatêkî nawçekeda, legell ew naseqamgîrîyaneyi ke lêyan dekewêtewe.

* zor car bas lewe dekrêt ke kêşeyi serekîyi em wllatane eweye ke netwanrawe ḧukmirranîyekî baş û kara dabmezirênin ke bitwanrêt wek pêwîst xwast û wîstî hawllatîyekaniyan bedest bihênin, tenanet zorcar raperrîn û labrdinî desellatekanîş derencamî xwazirawyan lê nekewtuwetewe, dîd û têrrwanînî êwe lem ruwewe çîye?

- ewe raste ke debêt butirêt xallêkî dîke, yan peresendinêkî dîke ke bedî dekrêt, brîtîye le hellkşanî meylî xosepênî û desellatxwazî layi ḧkumetekanî em nawçeye, betaybetî eger ême peresendin û pêşhatekanî wllatî tunis leberçaw bigirîn,ke ta radideyek be ezimûnêkî serkewtuwî beharî 'erebî lêk dedrayewe, ke le êstada paşekşe û pêçewanebûneweyi rewtî be dîmukrasîbûn bedî dekrêt û buwete wllatêkî kemtir dîmukratî. herweha eger le barudoxî sûriya birrwanîn û egerekanî berdem ayindeyi ew wllate tawtwê bikeyin û leberçaw bigirîn, ewa le êstada hîç çareser û rêgaçareyekî rasteqîne le asoda diyar nîye bo eweyi dûbare ew wllate bêtewe ser rêrrewî sirûşitîyi xoy, wate dekrêt lem ruwewe butirêt hêşita egerî hellgîrsanewe û berdewambûnî şerr lew wllateda le aradaye.

* hendê car bas lewe dekrêt ke kêşe siyasîyiyekan, yan nebûnî ḧukmirranîyi baş û kara karîgerî û lêkewteyi dîkeyi lê dekewêtewe, betaybetî leser barudoxî abûrîyi wllateke be gşitî û bar û guzeranî hawllatîyekanî betaybetî, êwe lem rwangeweyewe çi boçûnêktan heye?

- ewe raste ke nabêt ême kêşe û tengje û qeyrane abûrîyekan nadîde bigirîn ke çendîn wllatî em nawçeye be destiyanewe gîrode û grftar bûn, be heman şêwe nayeksanîyekî bunyadî heye le nêw hawllatîyanda le peywendî be dabeşkrdin, yan behremendbûn le serçawe û samanî wllatekeda. herwek aşkraye ke tengjekanî em dwayiye bûnete hoyi berizbûneweyi nrxî çendîn kallayi xorakî, ke emeş buwete hoyi eweyi hêndeyi dîke hawllatiyanî em wllatane le ruwî abûrîyewe dûçarî narreḧetî û nahemwarî û doxî nalebar bibinewe.

* pêtan waye hokare rîşeyiyekanî bûnî em hemû kêşe û tengjane lem nawçeyeda çîn?

- bo eweyi peywendî be hokare bunyadî, yan rîşeyiyekanî tengje û teḧedidîye qûll û drêjxayenekanî wllatanî em nawçeyewe heye, pêwîste bigerrêyinewe bo hokar û faktere mêjwîyekan, yan ew helumerce mêjuwîyeyi em wllatane pêyda têperriyun bo eweyi bitwanîn şrovekarî û lêkdanewe bo ew derencam û helumerce bikeyin ke le êstada hatûnetearawe. sereta detwanîn amaje bew rastîye bikeyin ke em wllatane bo rojgarêkî zor kewtine jêr barî dagîrkarîyi wllatanî derekîyewe, eweyi pêyi dewtirêt rojgarî kolloniyallîzim, ewe bû lem rojgareda hendê le wllatanî em nawçeye drust kran ke rengdaneweyi pêkhate û xwastî danîşituwanî wllateke nebûn, wate be pêçewaneyi wîst û xwast û awatekanî xellkekewe dewlleteke drust dekra.

* êwe basî ewetan krd ke drustibûnî dewlletanî em nawçeye zadeyi berewpêşçûnêkî sirûşitî û xorrsk nebuwe, bellam em wllatane leser destî hêze derekîyekan- be taybetî hêze ewrûpîyekan- drust kran û damezirênran, aya dekrêt be diyarîkrawî bas le karîgerî û derhawîşite nerênî û xirapekanî em core drustibûneyi dewllet biken?

- herwek pêşitir amajem pê krd, drustkrdinî em dewlletane be bê leberçawgirtinî xwastî danîşituwanekeyi buwe hoyi drustibûnî barêkî nalebar, û buwe hoyi eweyi ke qeyran û tengjeyi nasiname layi danîşituwanî wllateke drust bêt. betaybetî ke êwe le kurdistanî 'êraqewe peywendî deken, ke xoyi le xoyda nmûneyekî berçaw û bercesteyi em ḧalleteye, mebestm drustkrdinî dewllete be bê reçawkrdinî xwast û îradeyi xellkekey, be çeşnêk komellêk netewe û pêkhate ko dekranewe, be bê eweyi rayelleyekî rasteqîne pêkiyanewe grê bidat. le heman katda ew ḧalleteş ruwî da ke neteweyek ke komellêk peywendî û rayelle hebû le nêwaniyada, le nêwan çend wllatêkda dabeş dekran, ke kurd ḧalletêkî diyar û leberçawe lem ruwewe. kewate lem rwangeyewe detwanîn billêyin ke wllatanî em nawçeye bedest komellêk kêşe û grftî binerretî û bunyadîyewe denallênin û drustkrdinyan palliner û xwast û ḧîsabatî siyasîyi wllatanî ewrupayi le pşit bû. ke êsta em kêşe û teḧedidîyane berdewamin û drêjeyan heye. bo nmûne dekrêt lem ruwewe amaje be wllatî lubinan bikeyin, ke her le seretayi pêkhênan û drustibûniyewe wllatêkî lerizok û natokme bû, çunike le binerretda be çeşnêk drust kra û damezirênra, bo eweyi xizimet be xwast û berjewendîyekanî wllatî ferrenisa û wllatanî dîkeyi hawpeymanî bikat, nek berjewendîyi xellkî wllateke.

* bas lewe dekrêt ke fakterêkî dîke ke buwete hoyi eweyi kêşekanî em wllatane ziyatir û ziyatir dijwar bin û be arrasteyi çareserkrdin û yeklakrdineweda nerron, karîgerî û destirroyşituwîyi nerênîyi dewllet û hêze derekîyekane, êwe çon le karîgerîyi desttêwerdanî em dewlletane leser pêşhat û peresendinekanî em nawçeye derrwanin?

- xallêkî dîke ke dekrêt lem ruwewe amajeyi pê bikeyin, brîtîye lew waqî' û rastîyeyi ke em nawçeye buwete gorrepanî kêbirrkê û milmilanêyi nêwan hêze meznekan, ke aşkraye lem milmilanêyaneşda berjewendîyi gelanî em nawçeye leberçaw nagîrêt. aşkraye emeş derencamî nexwaziraw û nalebarî lê kewtuwetewe û çendîn kêşeyi bo nawçeke û wllatekanî drust krduwe. bo nmûne wllatanî derekî- betaybetî hêze meznekan ke karîgerî û destirroyşituwîyan heye û detwanin şwênpenceyan leser rewt û rewrreweyi rûdawekan hebêt- le mamellekrdin û peywendîyekaniyan legell em wllataneda ewe lêkdedenewe ke em peywendîyane çend xizimet be berewpêşbrdin û brewdan be berjewendîyekaniyan dekat, nek leser binemayi eweyi ḧkumetekanî em nawçeye çend pabendin be prenisîpekanî dîmukrasîyewe û çend karan le bwarî ḧukmirranî û bedîhênanî xwastî hawullatîyekaniyan.

* amajetan be pabendbûn be dîmukrasî, yan nebûnî pabendbûn be dîmukrasîyewe krd lem nawçaneda, êwe çon le hokar û derencamekanî nebûnî dîmukrasî derrwanin û ta çend pêtan waye hokarêkî rîşeyî û binerretîyi kêşekanî wllatanî em nawçeye buwe?

- le rastîda yekêk le kêşe bunyadîyekanî wllatanî em nawçeye brîtîye le nebûnî ḧukmirranîyi dîmukrasî, çunike aşkraye peywendîyekî betîn heye le nêwan bedîhênanî dîmukrasî û karkrdin bo parastinî mafekan û hênanearayi geşeyi abûrî û berewpêşbrdinî jiyan û guzeranî hawullatîyanewe. min lêreda mebestm ewe nîye ke dîmukrasî mayeyi çareserkrdinî sercem kêşekane, bellam le heman katda nebûnî dîmukrasî debête hoyi allozkrdin û qûllkrdineweyi ew kêşaneyi le aradan. kewate eger lem ruwewe wellameke puxt bikeyinewe, ewa ême kêşeyekî binçîneyîman heye ke brîtîye le nebûnî ḧukmirranîyek ke payekanî leser binemayi prenisîpe dîmukrasîyekan cêgîr krdbêt, eme serbarî bûnî karîgerî û destirroyşituwîyi û desttêwerdanî hêz û wllate derekîyekan ke barudoxeke hêndeyi dîke be aqar û arasteyi nexwazirawda deben.

 

 

Top