• Friday, 29 March 2024
logo

Wliyem Wlfors prrofîsorî peywendîye nêwdewlletîyekan le kolêjî dartmews bo gullan: baydin natwanêt lebareyi prrograme etomîyekeyi êranewe birriyarî qursî siyasî bidat

Wliyem Wlfors prrofîsorî peywendîye nêwdewlletîyekan le kolêjî dartmews bo gullan: baydin natwanêt lebareyi prrograme etomîyekeyi êranewe birriyarî qursî siyasî bidat

Wliyem Wlfors prrofîsorî peywendîye nêwdewlletîyekan le kolêjî dartmews bo gullan: baydin natwanêt lebareyi prrograme etomîyekeyi êranewe birriyarî qursî siyasî bidat

grî wliyem wlfors prrofîsorî peywendîye nêwdewlletîyekane le kolêjî dartmews, taybetmend û psporrî çend bwarêkî diyarîkrawe wek siyasetî dereweyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîka û asayş û tundutîjî. gullan dîmaneyekî legellda encamda le bareyi barudoxî êstayi rojhellatî nawerrast û siyasetî wîlayete yekgrtuwekanî emirîka le ast em nawçeye.

 

 

* zor car bas le kêşe û allozîyekanî rojhellatî nawerrast dekrêt û hokarekeş grê dedrêtewe be nebûnî dîmukrasî lem nawçeyeda, êwe çon lem prse derrwanin? aya dekrêt be diyarîkrawî bas lew kêşane biken ke be hoyi nebûnî dîmukrasîyewe serhelldeden û dênearawe?

- bo wellamdaneweyi em prsiyare nabêt ew rastîye reçaw nekeyin ke nebûnî dîmukrasî serdekêşêt bo komellêk kêşeyi gewre ke karîgerîyi nerênîyan le ser peywendîyekanî nêwan hawllatî û ḧukmirranekan debêt, bo nmûne nebûnî dîmukrasî serhelldan û teşenesendinî gendellî lê dekewêtewe, herweha debête hoyi eweyi ke netwanrêt wek pêwîst lêprsînewe le serkrde û karibedestekan bikrêt leser eda û çoniyetî îdaredanî desellat û dahatî wllateke. hemû emaneş le derencamda nayeksanîyekî gewre û qûlliyan lê dekewêtewe le nêw komellgeda, mebestm nayeksanîye le behremendbûn le saman û dahatî wllateke, ewîş be qazancî desellatdaran, nek le berjewendîyi xellk û hawullatiyan.

* herwek aşkraye cge leweyi rojhellatî nawerrast buwete gorrepanî milmilanêyi nêwan hêze derekîye destirroyşituwekan, bellam le heman katda eweyi bedî dekrêt eweye ke peywendîyi nêwan wllatanî em nawçeyeş bargrjî û dijayetî lexodegrêt, rawboçunî êwe lem bareyewe çîye?

- ewe raste ke yekêk le hokare giringekanî dîkeyi tengje û kêşe û teḧedidîyekanî em nawçeye brîtîye le bûnî milmilanê û kêbirrkêyi brewdan be desellat û destirroyşituwîyi le nêw xudî hêzekanî em nawçeyda, wate wllatanî em nawçeye le brî eweyi hêz û twanakanî xoyan bo hawkarîkrdinî yektirî û berewpêşbrdinî doxî nawçeke be gşitî bekar bihênin, twana û wzeyi xoyan be dijayetîkrdin û dujminayetîkrdinî yektir befîrro deden. bo nmûne, le maweyi çend deyeyi rabrdûda çend şerrêkî sard le nêwan hêzekanî em nawçeyeda le arada bûn, bo nmûne le nêwan êran û hawpeymanekanî le beramber s'udiye û hawbeşekanî, ke lem ruwewe dû cemser drust buwe û rehend û rewalletêkî tayfegerîşî wergrtuwe. aşkraye em core milmilanêyeş derhawîşite û lêkewteyi naseqamgîrkarî lê kewtuwetewe û lêyi dekewêtewe leser barudoxî nawçeke.

* herwek aşkraye serdemanêk zor be cdidî bas le dûbare binyatinaneweyi netewe û dewlletanî em nawçeye dekra û, amaje bewe dekra ke wîlayete yekgrtuwekanî emirîka- be taybetî le serwext û seremî îdareyi serok corc buşî kurr- deyewêt lem rêgewe tewawî bunyadî em nawçeye rêk bixatewe bo eweyi nebête serçaweyi kêşe û herreşe bo cîhan, bellam ewe bû dwatir dest lem hewllane hellgîra, tenanet serokî pêşuwî emirîka (donalld tiremp) be aşkra basî le şkstî em hewllane û befîrrodanî kat û dahatî emirîka krd, êsta le sayeyi îdareyi serok co baydin çon lem prse derrwanin?

- êwe xallêkî giringtan wrûjand. be têrrwanînî min kêşe û grftî ew prseyi peyweste be brewdan be prenisîpekanî dîmukrasî û ser lenwê binyatinaneweyi dewllet û netewewe brîtî bû lew amirazeyi degîrayeber û bekar dehênra bo hênanedî em amance. çunike aşkraye wîlayete yekgrtuwekanî emirîka penayi bo bekarhênanî hêzî serbazî brd bo eweyi amancekanî xoyi lem ruwewe bedî bihênêt. bellam eweyi buwete rastîyekî nikollî lê nekraw û waqî'êkî berceste, eweye ke rûxandinî ḧkumetekan û dagîrkarîyi serbazî derencam û derhawîşiteyekî dîmukrasî lê nakewêtewe.

* bellam eger pabendbûn be brewdan be dîmukrasî û mafekanî mirovewe rengdaneweyi rasteqîneyi nebûbêt le siyasetî dereweyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîkada, boçî emirîka berdewam em prse dewrûjênêt û amajeyi pê dekat?

- eweyi peywest bêt bem prsewe, ewa herçonêk bêt em bîrokeye le wîlayete yekgrtuwekanî emirîkada bûnî hebû û bigire pabendbûnêkî rasteqîne hebû bo cêbecêkrdinî, yan be encamgeyandinî, mebestm le hênanedî dîmukrasî û brewdane be mafekanî mirov. çunike tenanet emane bûne binemayi sermeşqî siyasetî dereweyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîka. ewe bû serok barak obama le sallî 2008 û le wtarekeyi le qahîre basî lewe krd ke em prenisîpane debine sermeşqî siyasetî dereweyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîka le ast rojhellatî nawerrastda, bellam le waqî'da bercestebûnêkî sinûrdarî em gutareman bedî krd, wate em gutare rengdaneweyekî rasteqîneyi nebû le nêw siyasetî dereweyi emirîkada. bellam kêşeke eweye ke nakrêt û natwanrêt em beha û prenisîpane beser gelanî em wllataneda bsepêndrêt, bellku debêt hewll û têkoşaneke le nêw xudî gelanî em nawçeyewe serçawe bigirêt bo eweyi bitwanrêt dîmukrasiyetêkî rasteqîne berpa bikrêt û hengawî rasteqîne bo brewdan be mafekanî mirov hellbigîrdrêt.

* kewate pêt waye hemû kat wîlayete yekgrtuwekanî emirîka prsî brewdan be dîmukrasî û mafekanî mirovî krduwetewe qurbanîyi bedîhênan û berewpêşbrdinî berjewendîyekanî?

- sereta debêt billêyin waqî'eke eweye ke le êstada bayexêkî kem bem prsane- brewdan be dîmukrasî û berewpêşbrdinî mafekanî mirov- dedrêt lelayen wîlayete yekgrtuwekanî emirîkawe. betaybetî ke îdareyi serok donalld tiremp zor be raşkawî destiberdarbûnî emirîka le pabendbûn bo hewlldan û bayexdan be brewdan û berewpêşbrdinî em prenisîpane rageyand. herweha eweyi lem îdareyeyi êsta bedî dekrêt- betaybetî dwayi serdanekeyi serokî emirîka bo rojhellatî nawerrast-, eweye pabendbûnêkî manadar bem prenisîpanewe bedî nakrêt, belayi kemewe be çeşnêk ke cêyi berjewendîyekanî dîkeyi peywest be bwarî siyasetî dereweyi emirîka bigirêtewe. çunike hendê le ḧkumetekanî em nawçeye ewperrî dij be dîmukrasîn û serkutkarin û desellatêkî takrrewî têyda ḧukmirrane, bellam legell eweşda wîlayete yekgrtuwekanî emirîka berdewame le desteberkrdinî hawkarî û yarmetîyi darayî û serbazîyi bo em wllatane. her emeş hokarî eweye ke zorêk le gelanî em nawçeye pêyan waye lem ruwewe dûrruwîyekî siyasî heye, çunike bas û bangeşeyekî zor lebareyi hewlldan bo brewdan be dîmukrasî û berewpêşbrdinî mafekanî mirov dekrêt, bellam katêk prseke peywest debêt be berjewendîyekanî emirîka, yan eminîyetî emirîkawe, ewa prsekanî peywest be dîmukrasî û mafekanî mirovewe pşitgwê dexirên û feramoş dekrên.

* eyi çon le eda û hewllekanî îdareyi wîlayete yekgrtuwekanî emirîka be serokayetî co baydin derrwanît le ast mamellekrdin legell êran, betaybetî prrograme etomîyekeyi ew wllate, ke aşkraye em îdareye her le seretayi destibekaribûniyewe amajeyi bewe krduwe ke deyewêt bigate rêkkewtinêk lem bareyewe legell êranda?

- her le serwextî hellmetekanî hellbijardinî serokayetîda, co baydin amajeyi bewe krd ke eger cllewî desellat bigirête dest û serkewtû bêt, ewa dest dekatewe be encamdaneweyi gftugokanî peywest be prrograme etomîyekeyi êran. bellam eger bmanewê birriyar leser edayi em îdareye bideyin lem ruwewe, ewa raste gftugokan berdewam bûn û drêjeyan hebuwe, bellam dekrêt billêyin le maweyi dû sallî rabrdûda derencamêkî ewto, yan berçaw û berewpêşçûnêkî rasteqîne bedest nehatuwe lew gftugoyaneyi encam drawn. eger şrovekarîyş bo hokarekeyi bikeyin, ewa detwanîn billêyin lem ruwewe kêşeyi rasteqîne, yan berbestî rasteqîneyi berdem îdareyi serok co baydin peyweste be komellêk prsî nawxoyiyewe. çunike em îdareye natwanêt hendê birriyar, yan bijareyi siyasîyi qurs bigirêteber leber helumerce nawxoyiyeke, bellam be bê girtineberî ew bijare siyasîye qursaneş emirîka natwanêt berewpêşçûnî rasteqîne bedî bihênêt be arrasteyi geyşitin be rêkkewtin lebareyi prrograme etomîyekeyi êranewe. bo nmûne, le serdemî îdareyi pêşûda be serokayetîyi donalld tiremp, supayi pasdaranî êran xiraye lîstî rêkxirawe tîrorîstîyekanewe, ke eme yekem supayi wllatêke bixirête em xaneyewe lelayen emirîkawe, êstaş êran dawa lem îdareye dekat ke em birriyare hellbweşênêtewe, bellam kêşeke eweye îdareyi serok co baydin leser astî nawxoyî rûberruwî dijwarî rasteqîne buwetewe le pêçewanekrdinewe û hellweşandineweyi em birriyareda. boye eweyi ta êsta bedî dekrêt, eweye ke em îdareye amade nîye em metirsî û serkêşîye siyasîye bikat, çunike eger serok co baydin em hengawe hellbigirêt, ewa le nawxoda tometibar dekrêt beweyi sazşêkî zorî bo êran krduwe. ke be têrrwanînî min eme berbestî rasteqîneyi berdem bedîhênanî berewpêşçûne le gftugokanda.

Top