Dilşad mîran çawdêrî siyasî û dîplomatkar bo gullan: damezirandinî ḧkumetî 'êraq katêkî zor dexayenêt, le kotayîda le nêwmallî şî'e kesêk be tewafuq bo serok wezîran destinîşan dekrêt

 

* hellbijardine perlemanîyekeyi 'êraq gorranikarîyi gewreyi le rêjeyi beşdarbuwan û dengekan bo layene siyasîyekan lêkewtewe, weku şareza û çawdêrêkî siyasî çi xwêndineweyekt bo barudoxî êstayi 'êraq heye û çon lew gorranikarîyane û hokarekanî derrwanît?

- hellbijardine pêşwextekeyi 'êraq ke le barudoxêkî hestiyarda ruwî da, gorranikarîyi gewre û rîşeyî legell xoyda hêna, dabezînî berçawî rêjeyi beşdarbuwan û kembûneweyi berçawî dengekanî hemû ew hêze çekdaraneyi ḧeşdî şe'bî ke layene siyasîyekaniyan leperlemanî 'êraqda xawenî dengêkî zor bûn û, xoyan be nwênerayetîyi siyasîyi êran dadena û, be bereyi (muqaweme) wesfî xoyan dekrd, narrezayetî û xopîşanderanî gencaneyi şarekanî nawerrast û xwaruwî 'êraqî lêkewtewe, ew xopîşandaneyi be zebrî hêz û kuşitin û brîndarbûn û rfandinî çalakanî medenî damirkayewe, derencamekeyi kembûneweyi jmare û rêjeyi dengekanî hemû ew hêzane bû. em narrezayetîyane le binerretda teniya le dijî xirapîyi xizimetguzarî û dabezînî astî bijêwî jiyan û nebûnî helî kar bo gencekan nebû, be qed eweyi le dijî ledestdanî serwerîyi wllat bû, her xoyi lexoyda berizkrdineweyi druşmî (ême wllatman dewêt) lelayen xopîşanderekanewe dawakarîyekî rewa û aşkra bû, bo gerraneweyi şkoyi neteweyek, ke çî dîke nayewêt paşkoyi dewlletêkî bêgane bêt û, birriyarî siyasî û çarenûsî lejêr rkêfî bêganeda bêt.

* leherêmî kurdistanîş encamî hellbijardinekan ciyawaz bû, partî dîmukratî kurdistan jmareyi kursîyekanî ziyadî krd û hêzî dîkeş nek her kemî krd, bellku kursîyekî wayi bedest nehêna. xwêndinewet bo derencamî hellbijardinekan le herêmî kurdistan û nawçe kurdistanîyekanî dereweyi îdareyi herêm çone?

- herêmî kurdistan berawrd be 'êraq wez'êkî ciyawazî heye, lêre prsî rizgarîxwazîyi neteweyî û hestî neteweyî karîgerîyi zorî leser kurd û kurdistanîyekan heye, eweta hêşita nawçeyekî frawanî kurdistan ke nawçe cênakokekane lewê mîlletekeman lejêr stemî te'rîb û ragwastin û dagîrkrdinî xak û mall û mullkiyanda zullmiyan lê dekrêt û, herreşeyi lenawçûniyan lesere, le nawçekeşda desellatdaranî wllatanî dewruber xêr û xoşîyan bo em gele nawêt, boye cge le barizanî weku karîzimayek û partî dîmukratî kurdistan weku partêkî siyasî ke xawenî qezîyeyekî neteweyiye û ew siyaseteyi peyrrew krduwe, zorbeyi hêzekanî dîke jmareyi kursîyekaniyan kemî krd. partî dîmukratî kurdistan xoyi be berprsiyarî çareserkrdinî xizimetguzarîyekan û kemkrdineweyi şwênewarî qeyranekan û başkrdinî barudoxî bijêwî jiyanî xellk dezanêt, xo eger basî seqamgîrîyi siyasî û aramî û asayşî xellk bikeyin; ewa layi hemuwan rûn û aşkraye ke barizanî û partî rollêkî serekîyan le seqamgîrîyi siyasî û aramî û asayşî kurdistan û başbûnî barubijiywî jiyanî xellk heye, ew aramî û asayş û xizimetguzarîyeyi ke le nawçekanî dîkeyi 'êraqda wêrrayi pare û dahatêkî zebelaḧ keçî bûnî nîye, maneweyi ew jmare zoreyi awarekanî 'erebî sunine bellgeye bo em waqî'e. lelayekî dîkewe parastinî hawsengîyi siyasî û behêzîyi peywendîyi barizanî legell beẍda û dewlletekanî dîkeyi nawçeke û cîhan ke bo mtmanebûn be dwarroj giringe, wayi le xellkî krd, mtmaneyan be serok barizanî hebêt.

* milmilanêkanî nêwmallî şî'e herweku hemû carêk be nawbijiywanîyi derekî û lepênaw parastinî berjewendîyi mezihebî kotayî dêt; bellam em milmilanê û rkaberîye zor dexayenêt. aya lem barudoxeda ke grûpe çekdarekanî ser be êran herreşe deken, ta çend pêkhênanî ḧkumetî nwêyi 'êraq dwadekewêt?

- minîş legell êweda hawrram; ke bem nzîkane û bem xêrayiye prsî damezirandinî ḧkumetêkî nwê le 'êraq berrêwe naçêt, çunike ew hêzaneyi nêwmallî şî'e ke desellatiyan hebuwe û postî serok wezîranî 'êraq be mullkî xoyan dezanin û, le êstada kursîyekaniyan le kemî dawe, herwa be asanî teslîm nabin û bem waqî'e nwêye razî nabin, her weku bînîman be zebrî çek û dabezîniyan bo ser şeqam û handanî xopîşandan herreşeyan krd, xo eger em hêzaneyi nêwmallî şî'e lem nzîkane le nêw xoyanda rêk nekewn, proseyi pêkhênanî ḧkumet zor zeḧmet berewpêş deçêt. hemû egerekan berew ewe deçn le kotayîda hemû hêze serekîyekanî nêwmallî şî'e le ser kesayetîyek be tewafuq rêk dekewn. 'êraq dewlletêkî dameziraweyî nîye û taweku twêjînewe û lêkollînewe ekadîmîyekan û zanistîyekanî le ser cêbecê bikrêt, 'êraq le ruwî siyasî û abûrî û komellayetîşewe ewende behêz nîye bitwanêt xoyi le karîgerîyekanî dewlletanî nawçeke û emirîka û cîhan ragrêt, hêzî kurdî û sunine fakterêkî hawkarin bo destinîşanikrdinî serok wezîran, lem rwangeyewe ew ḧzbaneyi ke be brawe dadenrên le nêwmallî şî'e, her heman ew ḧzbanen ke 18 salle desellatiyan bedesteweye û be siyasete çewtekaniyan ziyaniyan be 'êraq geyanduwe û, xoyan be bereyi êranewe bestuwetewe. damezirandinî ḧkumetî nwêyi 'êraq katêkî zor dexayenêt, gorranikarîyekî cdidî nabînm, bellam be lêktêgeyşitinî ḧzbekanî şî'e û be hoyi tirs le egerî ziyatir ledestderçûnî barudoxeke û lejêr fşarî merce'yet û layenî êranî û derekî serok wezîranêkî tewafuqî destinîşan dekrêt.

* kewate derencamî hellbijardinekan hîç gorranikarîyi hawsengîyi hêzî ḧzbe şî'ekanî lê nakewêtewe?

- herçende rewtî sedr zortirîn jmareyi kursîyekanî perlemanî 'êraqî bedest hênawe; bellam bebê hawpeymanêtî legell hendêk le hêzekanî şî'e û kurd û sunine natwanêt ḧkumet pêk bihênê, legell eweşda min lew birrwayedam, le encamda rewtî sedr nek her natwanêt xoyan bsepênin û dewlletêkî sedrî damezirênin, bellku bwarîşiyan pê nadrêt. le kotayîda lêktêgeyşitin û damezirandinî hawpeymaniyetîyekan û ḧkumet em hokarane karîgerîyi tê dekat:

1- ew waqî'eyi 'êraq ke le dwayi rûxanî rjêmî be's peyrrew krawe û ḧkumet û dewllet be lêktêgeyşitin û tewafuq dademezirêt û berrêwedeçêt.

2- merce'yetî şî'e le yeklakrdineweyi nakokîyekanî nêwmallî şî'e û parastinî hestiyarîyi doxeke bo eweyi berew darrman neçêt.

3- karîgerîyekanî êran leser ew hêzaneyi welayan bo rjêmî îslamîyi êran heye.

eme hemuwî bo dabeşkrdinî pşk û post û sazş karîgerîyi heye û, doxî 'êraq berew şerrî nawxo naçêt, berjewendîyekanî rewtî sedr û hemû hêz û layene siyasîyekanî dîkeyi şî'e û êran û emirîka û komellgeyi nêwdewlletî û wîstî şeqam wadexwazêt, xo eger le maweyi sall û niywêkda jiyan û guzeran û xizimetguzarîyi û waqî'î tallî 'êraq negorrêt, emcare narrezayetîyi xellkî ziyatir debêt.

* aya berizbûneweyi behayi newtî xaw bo seruwî 82 dolar û kembûneweyi şwênewarî petayi korina fakterêkî hander nîn, bo ew çaksazî û başkrdinî xizimetguzarîyeyi ke rewtî sedr bellênî dawe?

- grftî 'êraq saman û dahat nîye, katêk bermîlêk newt behakeyi le seruwî 100 dolar bû, petayi koronaş bûnî nebuwe, em wllate her be xirapî berrêwebrawe. grftî 'êraq siyasetmedarekan û xirap berrêwebrdinî îdare û teşenekrdinî gendellî û kêbirrkêyi natendrustî ḧzbayetî û xobestineweyi siyasetî dewllete be hêzî derekîyewe, eger hemû em grfte alloz û melefe hestiyarane çareser nekrêt, bawerr nakem lem çwar salleyi dahatûşda wez'î 'êraq lem gêjawe siyasîye derbazî bêt.

* partî dîmukratî kurdistan weku braweyi serekîyi hellbijardineke serdan û gftugokanî bo layi layene siyasîyekan dest pê krduwe, lem barudoxeda bo êmeyi kurd ta çend giringe hêze kurdistanîyekan ke jmareyi kursîyekaniyan ziyadî krduwe, bitwanin be yekrrîzî û yekdengî rû le beẍda biken û, mafe neteweyî û nîşitmanîyekanî kurdistan bparêzn?

- lenaw 'êraqda çend kurd yekrrîz û teba bêt û, le naw hêzêkî hawpeymanîyi kurdistanî le beẍda bûnî hebêt, ewende ziyatir mîlletî kurd û kurdistanîyekan behêztir debin û destkewtî ziyatir le beẍda bedest dehênin. le êstada partî dîmukratî kurdistan be erkî serşanî xoyi zaniywe destpêşxerî bikat û, serdanî layene siyasîyekan bikat û, hewllî kokrdineweyi nêwmallî kurd bidat, bo yekhellwêstî û yekrrîzî û tebayî sazş pêwîste betaybetî le qonaẍî dahatuwî damezirandinî ḧkumet û ew gorranikarîyaneyi le 'êraq û nawçeke û milmilanêyi zlhêzekan û kêbirrkêkanî emirîka û êran rûdedat. lenaw hemû em gorranikarîyane eger kurd lêktêgeyşitinî le nêw xoyda nebêt. sereta kurd weku sunine xoyan bedûr radegirin bo eweyi nebine bereyek le dijî bereyekî dîke taweku şî'ekan nêwmallî xoyan rêk dexenewe. beşêweyekî gşitî kurd nabêt xoyi serqallî wez'î 'êraq bikat, çunike ew hêzaneyi jmareyi kursîyekaniyan ruwî le ziyadbûn krduwe, zor zeḧmete bitwanin waqî'e tallekeyi 'êraq wa be asanî û xêrayî bigorrin, le nêwmallî şî'e hêzekanî kursîyan zor buwe û ewaneyi kursîyan kem buwe 18 salle her le ḧukmda bûn, be drêjayî ew mawe zore hîçiyan nekrduwe, êsta deyken? eweyi giringe bo kurd eweye ke be yekgrtuwîyi û behêzewe le beẍda bûnî hebêt, bo eweyi bergrîyi le mafî xellkî kurdistan bikrêt.