nûsînî: selaḧ bedredîn
katê şrovekarî siyasî bas le kêşe neteweyî û nîşitmanî û siyasî û îqlîmî û nêwdewlletîyekan û çarenûsî wllat û gel û ayindeyi newekan dekat, be şêweyekî gşitî, yan amanc depêkêt, yanîş helle dekat, eme rojane le torre komellayetîyekan û dezgakanî bînraw û bîstirawî rageyandinda hestî pê dekeyin, herweha le ḧalletî gşitîyi sûriya û kurdî sûriya betaybetî, metirsîdartirîn şit bo bekarhênerî feysbuk û roşnbîr û nûser eweye ke dekewne helleyekî berinamedarrêj le hellbijardinî prsekan bê ciyawazîkrdin lenêwan giring û giringtir, herweha pşitibestin be binema binbestekanî tiyor ke bawî nemawe û ber le çendîn deye şkstiyan hênawe, hawkat gwênedan be rîzbendîyi ewlewîyet, bepêyi mîzac û sozî kesî, katî mamellekrdin legell babete çarenûssazekan, herwek le çend mangî rabrdûda le gorrepanî wllatmanda dûbare buwewe.
ême lêreda qse leser ḧeqqayetî û rewayetîyi ew prsane nakeyin, ke dwatir lêyan dedwêyin, emane mşitumirr hellinagirin, le kotayîda daxwazî û amancgelî lepêşînen ke her debê çi êsta, yan le dahatûda û be qonaẍ bênedî, bellam ew şite herwek basman krd, peyweste be rêkxistinî ewlewîyet, ke pêwîste ziyatir bixirête ber lêkollînewe û lêdwan û rêkxistinewe, dwatir xistinerruwî hemû pakêcêkî ew kêşane, yan yekêkiyan le katî xoyanda, taku şitekan têkell nebin û hengawekanî piyadekrdin be praktîkî sst nebin, herweha taku hewllekan le katî xoyanda befîrro neçn, hawkat rjêmî serkutkar ke le tawanekanî dij be mirovayetî glawe, herweha hêze şerrangêz û hellgerrawekanî hawbeş le tawan sûdmend nebin, her yekeyan le şwên û bepêyi erkî xoyan, le proseyi ajawenaneweyi berinamebodarrêj, dûrkewtinewe le rastîyekan û kemterxemî le berprsiyarêtîyi lêpêçînewe û aşkrabûn leberdem gel, herweha fêllkrdin le dadperwerî, giringtirîn ew babetaneş:
1- destûr, ke le jiyanî sûrîyekanda giringîyi zorî heye, wata nawerrokî sîstemî siyasî ke şorrşî sûriyayi bo berpa buwe û miliyonan qurbanî û destgîrkraw û awareyi pêşkeş krduwe, lepênaw eweyi ew sîsteme be şêweyi nîşitmanî û freyî û dîmukrasî û tazegerî binyad binrêtewe, ke destûr zaminî dekat, bellam eme nayetedî, meger dwayi gorrînî rjêmî stemkar û rûxandinî damezirawe serkutkerekanî ke berjewendîyekanî geliyan qostotewe, legell lenawbrdinî binike abûrîyekey, ewkate nwêneranî hellbijêrdrawî gelî sûriya le keşêkî azadida detwanin destûrî wllat be şêweyi tewafuqî dabirrêjnewe legell reçawkrdinî maf û xwastekanî sercem pêkhatew twêjekanî gel, bellam rjêm be pallpşitîyi hawpeymane îqlîmî û nêwdewlletîyekan wîstî beser em prse çarenûssazeda pêç bikatewe, bo eweyi her lenawî berêt û destûrî rjêm berhem bihênêtewe, ke le sayew lejêr ballî ew destûreda tawanî beramber mafî sûrîyekan krduwe, herweha terkîzî rageyandin boser benaw lîjneyi destûr, ke le mindalldanî wîstî derekî û birriyarekanî soçî û estane lejêr perdeyi netewe yekgrtuwekan le jnêv ledayk buwe, emeş wek proseyekî pêşwexteyi fêllkarî taku giringtirîn prs lebîr bikrêt û erke serekîyeke pşitgwê bixirêt, ke gorrînî rjême, herweha tewawkrdinî merce berayiyekane, nexasme karkrdin bo dabînikrdinî mercekanî bestinî kongreyi nîşitmanîyi gşitgîrî sûriya, lepênaw pêdaçûnewe be kêşe kellekebuwekanî no salleyi temenî şorrşî stemilêkrawda, herweha darrşitinî berinameyi siyasî û nexşerrêga û hellbijardinî nwêneranî şer'î bo gelî sûriya.
2- grûpigelêkî roşnbîr û destebijêrî nîşitmanî hen, ke siyaset deken û erkî lepêşîneyan bangeşeye bo serbexobûnî birriyarî nîşitmanîyi kurdî sûriya, herweha dûrkewtinewe le bemercgirtinî tewere kurdistanîyekan, emeş raste, bellam prsiyareke eweye: kê em erkane cêbecê dekat? aya bzûtineweyekî şer'îyi kurdî heye ke hemû mercekanî têda bêt û xawen serkrdayetîyekî hellbijêrdraw bêt û le xellkewe desellatî pê drabêt ta eme bikat? leciyatî eme pêwîst bû ke hemûman karibikeyin bo bedîhênanî hengawî yekem bem arasteye, ewîş binyatinaneweyi bzavekemane lemiyanî kongreyi kurdî sûriya, ke nwêneranî gel le pêkhate û twêj û rewte siyasîyekan degrêtexo, betaybetîş nwêneranî zorîneyi hawnîşitmanîyanî serbexo le lawan û afretan û komellgayi medenî û nwêneranî sercem ḧzbekan, ew wexte û katêkîş şer'îyetî bzaveke degerrêtewe û serkrdayetîyekeyi helldebijêrdrêt, meseleyi birriyarî serbexoyî kurdî sûriya le pêşeweyi xşiteyi karekanewe debêt, lepall erkî lêprsîneweyi dadperwerane lewaneyi derḧeq be her dû dozî neteweyî û nîşitmanî tawaniyan krduwe û ziyaniyan pê geyandûn.
3- grûpigelêkî siyasî û çend kesêk hen, ewe le bîrdeken ke milmilanêyi serekî legell rjêmî dîmeşqe, ke le pêşeweyi dujminanî kurd û hemû sûrîyekane û le mafekanman bêbeşî krduwîn û nikullî le bûnman dekat û xwênî xebatgêrranî êmeyi rşituwe, perdepoşkrdinî emeş be serincrrakêşan bo çend şerrêkî zarekî û wehimîyi hellgîrsaw legell dewllet û layenekanî dîke, gelî kurdî sûriyaş ḧîsabî lawekî, yan mêjuwîyi legellda dekrêt ke çendîn sedeye le aradaye û peyweste be çareserkrdinî dadperweraneyi kêşeyi kurd, lewane rjêmekanî turkiya û êran û 'êraq û dewlletanî nato û rjême îqlîmîyekanî dîke, gorrepanî sûriyaş ne le ruwî hawsengîyi hêzekanewe û ne le ruwî nîşitmanî û siyasîyewe guncaw nîye, bo eweyi ḧîsab legelliyanda pak bikrêtewe, yan dujminayetîyi kon, yan taze, ke teniya be rêgayi aşitîyane û yasayî û xebatî berdewamî aşitî çareser dekrêt, emeş bê eweyi ew grûpe siyasîyane erkî tenanet destinîşanikrdinî hokarekanî leesto bigirin, çunike grûpekanî pekeke be serokayetîyi nawend- qendîl- û pallpşitîyi qasm suleymanî, turkiyayi pelkêş krd û milmilanêyi kurdî turkiyayi legell xoyi gwastewe bo nawçe kurdîyekanman le sûriya, ke zorbeyi ew nawçane xapûr bûn û çoll krawn, herweha xoxistine jêr karîgerîyi zêde hestewe û tomarkrdinî hellwêstgelî qaremanêtîyi donikîşotî, emeş bo razîkrdinî layenêk, yan çawbirrîne pêge û berjewendîyi taybet, yan çûne nêw prroseyekî çewaşekarî bo bedîhênanî amancgelêkî aydiyolocîyi zanrawî ḧzbî.
gelî kurdî sûriya ke leser aydiya û çemkgelî rastgoyî û bzave nîşitmanîyekeyi perwerde buwe, nallêm ḧzbekanî hoşiyare be erke neteweyiyekanî lepall erke nîşitmanîyekan, pallpşitîyi miroyî û madidî û me'newî bêşumar û bêberamberî pêşkeş be şorrşî eylûlî 1961 krduwe û le kurdistanî 'êraq, ta radeyekî zorîş hawsoz buwe legell meyinetîyi brakaniyan le kurdistanî turkiya, serkrde û kadîrekaniyan lenêw ême û mallekanmanda be serfrazî û rêzewe dejiyan, hawkat gelekeman xizimetguzarîyi zorî pêşkeş be brayanî kurdistanî êran û herweha bo kesukarman le dewlletanî yekêtîyi sovîyetî caran û kurdanî lubinan û urdin û fellestîn û mîsir krduwe, ke hemûşiyan erşîf krawn, bellam bedaxêkî zorewe êsta hest be nawmêdî (xefekrawî) dekat, wa dezanêt ke ewane (be şêweyi ciyawaz) çakekeyan nedawetewe û hawkarîyan nekrduwe bo rizgarbûn ke xerîke becarê dexinikêt.
mêjuwî bzavî kurdistanî pêşîneyi zorî gewahîderî lem bwareda têdaye, kurdî 'êraq be serokayetîyi barizanîyi nemir hatinedest bo rizgarkrdinî kurdanî êran û dakokîyan le komare sawakeyan krd, qurbanîşiyan pêşkeş krduwe, bê eweyi ew kate mamelle legell rjêmî şa biken, yan hawkarîyi biken ke dwacar bûne penaber le yekêtîyi sovîyetî caran, dwayi drêjtirîn koç û perrînewe ke tjî bû le metirsî û karesat, lekatêkda debînîn grûpekanî pekeke leweteyi serhelldanî şorrşî sûriya rûyan le wllatekeman krduwe, wek serkewtinêk bo rjêmî esed û dijî şorrş û hemû xwastekanî gelekeman buwe, ke grewî leser serkewtin û hênanekayeyi sîstemêkî dîmukrasî û çareserkrdinî kêşe neteweyiyekeyi dekrd, pêş eweyi îslamî siyasî le rêbazekeyi layi bidat, boye pekeke yekêk bû lew hêzaneyi ke dij û pêçewane bûn.
4- her lew songeyewe, hendêk hêz hen ke kêşeyi xebat lepênaw rizgarkrdinî kurd le beşekanî dîke dexene seruwî ewlewîyetewe, tenanet pêyanwaye ke ziyatir le 90%î giringîdanî ewane taybetin be hewallekanî nawçe û şarekanî sê beşekeyi dîkeyi kurdistan, zor carîş nexşeyi siyasetî ḧzb û serkrdekaniyan dekêşn û debine layek le şitî biçûk pêş gewre, lekatêkda xisterruwî kêşekanî kurdanî sûriya wek ewlewîyet pşitgwê dexen, zor kes katê serkrdeyi ḧzbekanî hawpeymanman le kurdistanî 'êraq û turkiya bo nmûne penaber bûn le sûriya, êmeyi kurdî sûriya le xizimetiyanda buwîn, tenanet bepêyi niyazpakîyi xoman buwîne beşêk le çalakîyekaniyan, le heman katda ewane hemahengkar û hawkar bûn legell dezgakanî rjêm, le helumercêkî taybetda eme watakeyi diyare, bellam suprayzêkî naxoş bû katê hendê lew serkrdayetîyane kariyan bo (gerrandineweyi kurdanî sûriya bo zêdî xoyan le bakûr) dekrd, wata rêkkewtin legell rjêm beweyi ke kurd dzeyan krduwe û leser xakî xoyan nîn û danîşituwanî resen nîn. be qseyi - munzîr muslllî- efserî pêşuwî eminî û nûserî dû ktêb derbareyi kurd, ke retî dekatewe kurdî sûriya wek gelêk hebin, minîş wek şexis dekate amanc û dellêt: (sellaḧ bedredîn take kese ke pêyi waye gelêkî kurdî resenî sûriya hebêt, lekatêkda hemû serkrdeyi ḧzbe kurdîyekanî 'êraq ke ewkate le sûriya bûn, nabînin ke beşêk le kurdistan le sûriya hebêt), emeş bepêyi lêkdaneweyi ew, wek eweyi le herdû ktêbekeyda deygêrrêtewe.
kar layi hendêk kurdî sawîlkeyi sûriya û xawen meramî napesind geyşite eweyi ke layan wabû çekî –nîşitmanperwerî û xiyanetkarî- le gîrfanî ew miywane penaberanedaye, boye her serkrde û xebatgêrrêkî kurdî sûriyayan be bekrêgîraw tometibardekrd, bo selmandinî bellgekaniyan pşitiyan be lêdwanî em berprs û ew berprsî brayanî kurdî 'êraq, yan turkiya debest, ke le dîmeşq û le sayeyi dezgakanî eminî sûriyada bûn, çunike rjêmî esedî bawk û kurrîşî, kêşeyi kurdiyan wek prsêkî eminî hejmar dekrd, bem şêweye le barudoxêkî sext û allozda dejiyayin, bzavekeşman le encamî ew keşe na sirûşitîye rûberruwî pertewazeyî û ciyabûnewe bû, ke hokarêk bû bo ew fre bêşumarîyeyi le jmareyi ḧzb û grûpekan hatote arawe, ke bote mayeyi gazande û galltecarrî û sûkayetî.
5- meseleyi diyalog legell rjêmî dîmeşq leberdem hendê grûpî siyasîyi û ḧzbîda rêgakî kraweye, ke pêş serhelldanî şorrş û lew kateşda û ta êstaş cge le xeyall hîç destkewtî nebuwe, boye katê grûpe siyasîyekanman dexeyine lawe, debînîn hendê le roşnbîran beaşkra dawayi çûne dîmeşq deken, bew naweyi ke kêşeyi kurd le paytextî sûriya çareser dekrêt, ême nikollî lewe nakeyin û le ledestdanî hemû umêdêk layi ewane be ḧzbekan û hestkrdinyan be boşayiyekî nîgeran û nebûnî pallder û tewer û msogerî têdegeyin, bellam kam dîmeşq? dîmeşqî rjêmî stemkarî esed, yan dîmeşqî gel? paşan aya bzavî siyasîyi kurd yekgrtuwe û be nawî zorîneyi kurdî sûriyawe, legell her layenêk lewaneş rjêmî dîmeşq, amadeye bo gftugokrdin? aya rêkkewtinî serkrdayetîyi ḧzbe kurdîyekan legell rjêm leweteyi pêş sallî 1965 taku êsta çi mafêkî desteberkrduwe? ezimûnî xoman û ezimûnî şerîkekanî nîşitmanîyi sûriyaman fêriyan krdîn ke kêşeyi kurd be şêweyi dadperwerane û be tewawî çareser nakrêt, teniya bew sê merce debêt (kodengîyi neteweyî kurd, tewafuqî nîşitmanî, hebûnî sîstemêkî dîmukrasî) ew sê merce ta êsta le arada nîn.
6- lîjne û çalakîyekan ke morkî nawçegerî û twêjayetîyan pêwe bêt, amanceke nahênêtedî û sercem gelîş le hawkarîyi cîhanî beramber kêşe nawendîyekeyi bê beş dekat, legell niyazpakîşda, bellam nakrê behîç corêk xebatî nîşitmanîyi kurd be hokarî ayînî, yan nawçegerî, yan her hokarêkî dîke beş bikrêt, herçende ew kesane lexobrduwane hest deken ke le xawen mallî feramoşkrawn, be şêweyek ew ḧzb û encumene ḧzbîyane guzarşit le berjewendîyekanî em twêj, yan ew nawçeye naken, tenanet ewaneşî têda nîn ke le rîzî serkrdayetîyekandan,
7- feramoşkrdinî erkî yekxistineweyi sentirallîyaneyi bzavekeman û gwê pê nedanî be destewajeyekî wrdtirî beyekcarî perawêzxistin û pabendbûn be şitî lawekîyewe lebrî ew, bo nmûne banghêşitkrdinî kurdanî ewrupa bo kobûnewe û bellên pêdanî zor, aya ewane nazanin ke her kurdêk le wllatanî derewe, yan bê layene yan pabende be ḧzbêkewe û layengrî hêzêkî kurdistanîye, ke hemûyan legell yek nakokin, kewate çon dekrê lew ḧalleteda ewane kobikrênewe? meger ew şite ecîndaw amancî dîkeyi le pşitewe bêt.
sedan meseleyi zîndû hen ke peywestin be jiyanî xellkewe, lewane xirapîyi rewşî koçberan le her çwar parçe le perwerde û tendrustî û mûçe û hejarî û bêkarî, ke emane zor giringn, bellam hîç çareserêkî tewawyan nîye, teniya be bedîhênanî erkî serekî nebêt ke ewîş rûxandinî stemkarî û hênanekayeyi gorranikarîyi dîmukrasîye.